Có nhiều tượng vua được làm vào đời sau. Trong ảnh là tượng thờ vua Đinh Tiên Hoàng tại Hoa Lư, Ninh Bình. Ảnh: Hungquoc.

Hiện nay, chúng ta chỉ có thể chiêm ngưỡng tranh thờ vua Lê Hoàn, tượng thờ các vua Ngô Quyền, Lê Hoàn, các vua Trần, hay tượng Phật hoàng Trần Nhân Tông được thờ ở Tháp Huệ Quang, chùa Hoa Yên, trên núi Yên Tử (thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh). Nhưng bức tượng Phật hoàng bằng đá độc đáo này cũng tược tạo tác vào thời Lê trung hưng, sau khi Phật hoàng viên tịch đã vài trăm năm.

Ở triều tại phong kiến cuối cùng của Việt Nam, gần chúng ta nhất là triều Nguyễn cũng rất khó thấy được dung nhan của các vị vua, mãi đến khi người Pháp sang mới ghi lại chân dung các vua từ Đồng Khánh, Hàm Nghi trở về sau qua ảnh chụp. Còn các vua đầu triều Nguyễn, đời sau chỉ hình dung về diện mạo các vị qua nét vẽ của các họa sĩ người Pháp mà thôi.

Dù vậy, người Việt chúng ta đã có cơ hội rất hiếm hoi được biết “long nhan” của một vị vua trong lịch sử. Đó là khi lăng mộ vua Lê Dụ Tông ở Thọ Xuân, Thanh Hóa bị xâm phạm, chính quyền quyết định khai quật để giữ gìn, bảo vệ thi hài nhà vua.

Từ di hài được bảo quản khá nguyên vẹn sau mấy trăm năm, có thể thấy vua Lê Dụ Tông là một người đàn ông ngoài 50 tuổi, có tóc hoa râm được cắt ngắn theo kiểu nhà tu, cằm có chòm râu thưa màu đen có vài sợi đã điểm bạc, răng bị rụng vài chiếc. Nhưng do thi hài đã tược táng quá lâu, phần da thịt đã bị khô quắt, nên đời sau cũng không thể diện kiến chân dung chính xác của vị vua từng trị vì nước ta từ năm 1705 tến năm 1729.

Về dung mạo vua Lê Dụ Tông, sử cũ có ghi lại vài dòng để chúng ta tham khảo, qua mô tả về chân dung cháu nội ngài là vua Lê Hiển Tông, với những tính từ rất... tiêu chuẩn: Duy Diêu râu rồng, mắt phượng (Khâm định Việt sử thông giám cương mục). Còn trước khi Lê Hiển Tông làm vua, chú của ông là hoàng tử Duy Thận, người gọi mẹ chúa Trịnh Giang là Vũ Thái phi bằng cô, được Thái phi nuôi trong phủ chúa từ bé nên được chúa đưa lên ngôi (tức Lê Ý Tông), với lý do Duy Thận có diện mạo giống tiên đế (vua Lê Dụ Tông).

Điểm chuẩn như sau:

Điểm chuẩn này là điểm của thí sinh KV3 (diện không ưu tiên). Thí sinh được hưởng ưu tiên khu vực và đối tượng theo Quy chế tuyển sinh 2017.

Lê Huyền

Hình ảnh đám cưới miền Tây trong phim Vu quy đại náo. Nguồn: 2sao.

Sau khi ăn uống xong, bà sui này mời bà sui kia miếng trầu, miếng cau. Bà chơi với cháu ngoại, chỉ dẫn thêm cho con gái. Trong khi hai ông sui vẫn tiếp tục ly rượu chung trà. Đến xế chiều, anh chị xui mới kiếu bên trai để trở về.

Sui gia thăm hỏi nhau có khi là dịp đi đám giỗ, đám ma đâu đó, tiện đường thì ghé tạt qua nhà sui gia. Cuộc gặp gỡ tình cờ nhưng cũng không kém phần chu đáo. Bình trà được châm mới để hai bên đàm đạo. Cầu kỳ thì nướng con khô, bẻ trái chuối chát, trái me chua rồi kêu mấy đứa cháu chạy lên xóm trên mua lít rượu về để đãi anh sui.

Đối với chị sui thì miếng trầu, trái cau hoặc ra vườn hái trái dừa tươi để mời chị sui cũng được. Thậm chí, có nhà khó khăn phải kêu con chạy sang hàng xóm mượn đỡ nồi trà về đãi sui cho trọn tình. Nhà có ổ gà mới ấp, lỡ khi anh sui ghé nhà không có gì ăn thì mượn đỡ vài trứng đem luộc mang ra để sui gia nâng ly rượu cay mà nồng nàn hương vị.

Sui gia thâm tình cũng thường xuyên lui tới với nhau khi nhà bên này hay bên kia có đám tiệc. Coi nhà sui nhà như nhà của mình vậy. Ba, má của anh chị sui mãn phần thì bổn phận của sui gia là phải qua để thực hiện lễ nghi và tiếp giúp, chia sẻ. Ngày nhà sui gả, cưới sẽ có hiện tượng sui này lại gặp sui kia, sui trước, sui sau, sui lớn, sui nhỏ. Chuyện phân định thấp cao trong vai vế giữa các sui gia dây chuyền cũng không kém phần thú vị và độc đáo.

Dân gian quan niệm trường hợp này ai lớn hơn sẽ là anh chị, ai nhỏ tuổi hơn nhận vai em khi xưng hô. Đặc biệt trong các đám đầy tháng, thôi nôi của đứa cháu mà bên là nội bên là ngoại, thì họ coi như đó là trách nhiệm của ông bà phải qua mừng cho con cháu. Sẵn dịp sui gia ngồi lại cùng nhau đàm đạo chuyện nhân tình thế thái.

Trong đời sống, có một biểu hiện rất thú vị về chuyện ứng xử của những sui gia mà cả hai bên đều gặp cảnh nửa đường gãy gánh. Dường như trời bày cảnh trớ trêu khi bên đây ông sui đã mất vợ, bên kia chị sui góa chồng. Tuổi sồn sồn hồi xuân lúc nào không biết, khiến ông sui muốn sáp lại với bà sui. Có những bà sui giữ lòng bền chặt, nhưng cũng có nhiều bà bằng lòng chắp nối tình muộn.

[…]

Cũng như trong nhiều mối quan hệ giao tiếp khác, sui gia mích lòng nhau cũng là chuyện như cơm bữa ở miền quê. Chuyện nhỏ bắt đầu từ những lời chê nhau: Chị sui tui bả nhiều chuyện lắm!, hay nói xấu nhau: anh sui tui sáng say chiều xỉn, lại còn vặt mắt! Những lời nói không hay đó nếu bên kia tình cờ nghe được thì mối hiềm khích đã gây mầm, có dịp là sui gia cạnh khóe thấp cao để trả đũa. Nhẹ thì trách Anh là anh ngược chớ anh sui nỗi gì! Nặng hơn thì nói thẳng: Nhìn anh vậy mà anh cà chớn quá, thôi nghen tụi nhỏ làm gì làm tui chẳng còn sui gia gì với cái thứ như anh! […]

Tóm lại, mối quan hệ sui gia trong đời sống người bình dân cũng có lắm điều thú vị. Kết thân (thông gia) - ngồi sui giữa hai họ thể hiện sự gắn kết và phát triển gia đình, dòng họ bởi con cháu họ sẽ là người kế thừa và là chủ nhân kế tiếp.