Một cặp vợ chồng đã ly hôn gặp nhau tại văn phòng nhà ở địa phương để chuyển quyền sở hữu ngôi nhà cho con gái họ - một bức ảnh trong loạt ảnh “Khi hai ta chia đôi”. 

Dự án được lấy cảm hứng từ những cuộc trò chuyện của tôi với bạn bè ở đại học. Giống như tôi, nhiều người trong số họ được nuôi dưỡng trong một gia đình có bố mẹ đã ly hôn. Tỷ lệ ly hôn ở Trung Quốc tăng lên trong những năm gần đây, đạt 3,4/1.000 người vào năm 2019 - thậm chí còn cao hơn cả Mỹ.

Nhiều bạn cùng lớp nói với tôi rằng, bố mẹ họ không hạnh phúc trong hôn nhân bởi vì họ cảm thấy liên tục phải hi sinh cho gia đình và con cái. Hôn nhân ở Trung Quốc kéo theo gánh nặng quá lớn về trách nhiệm và các mối quan hệ thường tan vỡ vì nhiều áp lực.

Sự thẳng thắn của bạn bè khi thảo luận về chuyện ly hôn như một sự khai sáng cho tôi. Khi còn nhỏ, tôi đã hiểu rõ sự kỳ thị với việc ly hôn trong xã hội Trung Quốc.

Khi bạn bè mẹ tôi tới chơi nhà, tôi giả vờ như bà ấy và bố tôi vẫn sống chung. Khi mối quan hệ của họ tan vỡ hoàn toàn, tôi đã chìm trong cảm giác tự ti kéo dài suốt những năm cấp 3.

Nhưng những cuộc thảo luận với bạn bè ở trường đại học khiến tôi nhận ra rằng sự im lặng xung quanh việc ly hôn là phản tác dụng. Tôi cảm thấy bị thôi thúc phải làm điều gì đó để giải thoát cho bố mẹ và cho chính mình, hoà giải với quá khứ và giải toả những cảm xúc mà chúng tôi giấu bên trong.

Tôi quyết định chụp ảnh bố mẹ tôi và những cặp vợ chồng đã ly hôn khác như một kỷ vật cho cuộc đời họ và là cơ hội để nói lời tạm biệt tốt hơn.

Bố mẹ tác giả đứng cạnh nhau, cùng nhìn về phía biển.

Giai đoạn đầu tiên của dự án là khó khăn nhất: phải tìm đối tượng sẵn sàng đứng trước ống kính. Những ngày đầu, tôi lái xe đến văn phòng dân sự ở Bắc Kinh, đỗ xe bên ngoài và lặng lẽ quan sát các cặp đôi đi qua ống kính của mình. Tôi bị ấn tượng bởi vẻ bình tĩnh của một số cặp đôi và cả cách mà những cặp vợ chồng mới cưới đến đây với sự khó chịu. Đôi khi, thật khó để phân biệt cái gì với cái gì. 

Tôi đã nói chuyện với một vài cặp đôi ở đây, nhưng họ ở trong tâm trạng rất chán nản và từ chối lời mời của tôi. Vì thế, tôi bắt đầu dựa vào mối quan hệ cá nhân của mình - nhờ bạn bè và những mối thân quen khác giới thiệu. Cuối cùng, sau khi trò chuyện với 100 cặp vợ chồng đã ly hôn, có 12 cặp đồng ý cho tôi chụp hình.

Những cặp đôi này vẫn còn nảy sinh một chút tình cảm khi gặp nhau lại lần nữa - không giống như những cặp từ chối, những người vẫn còn cảm xúc tiêu cực về chuyện quá khứ.

Tôi không yêu cầu họ tạo dáng mà cố gắng nắm bắt những khoảnh khắc tự nhiên của họ. Mỗi cặp đôi có một hoàn cảnh riêng và những bức ảnh mang nhiều cảm xúc khác nhau - từ nuối tiếc, bất lực cho đến tha thứ và hoà giải.

Bức ảnh chụp người vợ đang nói chuyện điện thoại với bạn, còn người chồng cho cô không gian riêng. Họ chia tay cách đây vài năm và vẫn cư xử với nhau bằng sự tôn trọng.

Có một số buổi chụp hình rất đáng nhớ. Cặp vợ chồng đầu tiên tôi gặp đã ly hôn 2 năm trước nhưng vẫn cùng nhau quản lý một studio ảnh nhỏ. Họ có một cô con gái đang chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh đại học và họ không thể đóng cửa việc kinh doanh. Khi tôi đến, họ vừa thực hiện xong bộ ảnh cưới cho một cặp đôi ở studio. Tôi bảo họ để nguyên bối cảnh, với tấm vải đỏ treo ở hậu trường để tôi chụp họ.

Một bức ảnh khác gây ấn tượng với tôi là chụp một người phụ nữ có chồng cũ đã qua đời sau khi họ ly thân. Cô ấy nói với tôi rằng, mặc dù đã tái hôn nhưng cô không cảm thấy hạnh phúc hơn chút nào. Khi tôi chụp ảnh cô ấy đứng một mình trước ngôi nhà cũ, chúng tôi vừa run run vừa rơi nước mắt. Sau đó, cô ấy nhắn cho chồng cũ một tin nhắn: “Anh thì đã ở trên thiên đường rồi, còn em vẫn đang lang thang trên thế gian này”.

Nhưng ở góc độ cá nhân, tác động lâu dài nhất của dự án này là buổi chụp hình với bố mẹ tôi. Nó giúp giải quyết một số vấn đề giữa họ và cho tôi một số câu trả lời. Để thuyết phục họ tham gia, tôi đã mất rất nhiều thời gian và can đảm, vì họ không muốn nhìn lại quá khứ. Cuối cùng, tôi bảo việc đó là để giúp tôi tốt nghiệp thì họ mới đồng ý.

Cặp vợ chồng đã ly hôn nhưng vẫn cùng nhau quản lý một studio ảnh.

Như một phần của dự án, tôi đề nghị mỗi cặp vợ chồng viết lời nhắn cho nhau sau khi chụp, và bố mẹ tôi cũng làm như vậy. Bố tôi đã viết: “Anh biết ơn những hạnh phúc mà em từng mang lại cho anh”. Đổi lại, mẹ tôi viết: “Anh là một kẻ thích ngao du, đừng bao giờ dừng lại”. Bà ám chỉ đến đam mê du lịch và khám phá của bố tôi. Đọc và ngẫm lại những dòng chữ này, tôi thấy họ đã hiểu nhau và tôi hiểu họ.

Mãi cho đến khi tổ chức triển lãm dự án ảnh, tôi mới nhận ra rằng nó sẽ gây được tiếng vang lớn như thế nào với những người đã trải qua một cuộc hôn nhân đổ vỡ. Cuốn sách lời nhắn của khách tham quan triển lãm đã cho tôi biết ý nghĩa thực sự của dự án.

Tôi nhớ một người đã viết: “Những tác phẩm của bạn khiến tôi rơi nước mắt. Việc bố mẹ tôi ly hôn, đối với tôi, là một sự bất hạnh nhưng đồng thời cũng là may mắn”. Tôi thấy cảm động trước những chia sẻ ấy về tác phẩm của mình.

Ở Trung Quốc, một bộ phận vẫn còn định kiến về việc ly hôn. Các bậc cha mẹ đôi khi phản đối con cái kết hôn với người có cha mẹ ly hôn, vì họ bị coi là “có vấn đề”.

Nhưng trên thực tế, con cái của những ông bố, bà mẹ đơn thân hiểu các mối quan hệ tốt và xấu, và giá trị của sự tin tưởng.

Người phụ nữ đứng trước căn nhà của cô và người chồng cũ đã mất.

Xem thêm video: Bộ ảnh kỷ yếu đong đầy nước mắt của phụ huynh và học sinh Vũng Tàu

Nguyễn Thảo(Theo Sixth Tone)

10 lý do ly hôn phổ biến nhất của các cặp vợ chồng

Ly hôn giống như một vết bỏng chậm. Có những quyết định được đưa ra sau nhiều năm cân nhắc nhằm cố gắng cứu vãn nhưng không thành công.

Dai và Emi đều không phải là người địa phương. Anh Dai quê ở tỉnh Yamanashi còn Emi lớn lên ở Kanagawa. Năm 2020, Dai du lịch khắp Nhật Bản trên chiếc nhà xe di động và dừng chân ở Tarabu do thích những suối nước nóng. Họ gặp nhau khi Emi đến thị trấn Showa, cách đó vài km để học karamushiori,phương pháp dệt sậy làm vải truyền thống.

Xemesis còn được biết đến với những nickname "streamer giàu nhất Việt Nam", "thiếu gia làng YouTuber"... bởi không chỉ là một streamer, anh còn là một doanh nhân có tiếng ở TP.HCM.

Anh cũng đang tiếp quản chuỗi cửa hàng xe mô-tô lớn và salon ô tô của gia đình. Vợ anh - Xoài Non gây ấn tượng bởi vẻ đẹp lai Tây và cách nói chuyện duyên dáng.

Cặp đôi Xemesis và Xoài Non.

Trước khi có cái kết ngọt ngào như hiện tại, chuyện tình cách nhau 13 tuổi giữa Xemesis và Xoài Non cũng từng là đề tài bàn tán của cư dân mạng, thậm chí họ gặp không ít lời ra tiếng vào. 

Xemesis và Xoài Non gặp nhau tại một sự kiện vào năm 2018. Mặc dù ấn tượng với vẻ ngoài xinh đẹp của Xoài Non, nhưng anh chàng cũng chưa có động thái gì đặc biệt cho đến khi nhận được lời mời kết bạn của cô nàng sau sự kiện. Từ đó nhiều câu chuyện “dở khóc dở cười” của cả hai bắt đầu diễn ra. 

Đỉnh điểm là khi Xemesis biết tuổi thật của nàng hot girl, anh chàng gần như bị “sốc toàn tập”. “Em thấy cô ấy khá trưởng thành, cứ nghĩ cũng đủ tuổi rồi. Hôm đấy, em hỏi vợ bao nhiêu tuổi thì cô nói 16 khiến em bị đơ, không biết nói gì luôn. Em phải hỏi xin xem chứng minh nhân dân vì không thể ngờ. Em nghĩ “kèo” này nó hơi “chua” rồi”, Xemesis hài hước kể lại.

Dù vậy, nam streamer đã phải vội vàng “hái” Xoài Non ngay khi cô nàng vừa tròn 18 tuổi, bằng một đám cưới bạc tỷ vào cuối năm 2020.

Xoài Non khiến chồng yêu ngay từ cái nhìn đầu tiên.

Nếu Xemesis yêu từ cái nhìn đầu tiên, thì với Xoài Non cô cũng chỉ mất 2 tháng là đã bị sự chân thành của đối phương làm rung động.

Cô tâm sự: “Thời điểm đó, có rất nhiều người đến tìm hiểu em nhưng họ cũng đi. Còn anh ấy, những lúc em cần sẽ luôn có ở bên. Trên mạng, người ta hay nói chồng em lăng nhăng này nọ, nên lúc mới gặp em cũng hơi sợ. Sau một thời gian tìm hiểu, em thấy chồng mình không như những gì người ta nói, em mới mở lòng hơn và cho anh cơ hội”.

Điều khiến NSND Hồng Vân khá bất ngờ là dù Xoài Non chỉ mới 18 tuổi nhưng cách cô suy nghĩ và trả lời câu hỏi lại rất chín chắn. Khi được hỏi những áp lực từ cộng đồng mạng về chuyện tình cảm của cả hai ở thời điểm mới công khai, Xoài Non cho biết, cặp đôi cũng không bị ảnh hưởng nhiều.

Cô đã hoạt động trên mạng xã hội một thời gian nên biết cách vượt qua những phản ứng trái chiều của dư luận. Đến hiện tại, Xoài Non chắc chắn cuộc sống hôn nhân của họ khá viên mãn.

Mới kết hôn được 4 tháng nhưng Xemesis và Xoài Non không ngại ngần kể vanh vách tật xấu của bạn đời. Ngoài lối sống hơi bừa bộn của Xemesis khiến Xoài Non nhiều phen đau đầu, anh chàng trong mắt bà xã là một người chồng tuyệt vời.

Nam streamer kể chuyện tình với vợ kém 13 tuổi.

Không “nể tình” ông xã, Xoài Non ngồi thụp xuống sân khấu để tái hiện màn ăn vạ đáng yêu của chồng khi ở nhà, khiến hai MC Hồng Vân và Quốc Thuận cười nghiêng ngả.

Dù cả hai “tố” rất nhiều tật xấu của nhau, nhưng khi được MC Quốc Thuận hỏi có muốn đối phương thay đổi không, họ đều khẳng định là không.

Xemesis cho biết: “Em luôn tin tưởng là em không bao giờ muốn vợ thay đổi điều gì. Mình yêu thương và muốn cưới người này cũng bởi chính là bản thân họ. Điều tốt hay điều xấu của họ cũng là thứ mà khiến mình quyết định cưới, để yêu cầu thay đổi điều gì đó thì em không bao giờ muốn”.

Nói về kế hoạch sắp tới, Xemesis và Xoài Non chia sẻ, cả hai đã sẵn sàng có em bé dù đàng gái chỉ mới bước qua tuổi 18 được vài tháng. Điều này khiến hai MC không khỏi bất ngờ, vui vẻ gửi lời chúc phúc hai vợ chồng sớm được đón con đầu lòng. 

Lê Phương

Giám đốc từng qua 'một lần đò' cưới vợ xinh sau 2 tháng hẹn hò

Vừa rời trường quay, cặp đôi nhanh chóng tổ chức buổi hẹn hò đầu tiên. Sau 2 tháng, hai người từng trải qua "một lần đò” quyết định đến với nhau khiến ai cũng bất ngờ.

Sau khi chuyện xảy ra, tôi cảm thấy hoang mang, hỗn loạn nên có viết bài tâm sự chia sẻ với mọi người như một cách giải tỏa nỗi niềm. Thời điểm ấy, khi biết con gái mình chăm chút yêu thương từ trong bụng mẹ không phải con ruột của mình, tôi cảm thấy niềm hạnh phúc như sụp đổ.

Mấy ngày liền, tôi vùi mình trong công việc, về nhà rất muộn, hạn chế đối diện với vợ con nhất có thể. Tôi muốn mình bình tâm lại, nhìn thấu mọi chuyện để đưa ra cách giải quyết tốt nhất cho cả gia đình.

Công bằng mà nói, cuộc hôn nhân của chúng tôi chóng vánh, vội vàng nhưng cả hai chưa từng làm điều gì khiến đối phương hối hận. 5 năm qua, vợ tôi luôn thể hiện tốt vai trò mẹ hiền, vợ đảm.

Vì sớm mất mẹ, thiếu sự quan tâm của bố, lớn lên trong sự ghẻ lạnh từ mẹ kế nên cô ấy luôn sợ gia đình không hạnh phúc, hết lòng vun vén gia đình, chăm chút chồng con từ những chuyện nhỏ. Ngoài việc kiếm tiền, tôi hầu như không phải bận tâm, lo lắng gì cả.

Vợ tôi xinh đẹp khiến tôi mê đắm ngay từ giây phút đầu tiên. Sau khi cưới nhau, tôi ngày càng yêu cô ấy. Con gái sinh ra cũng rất dễ thương, tôi yêu con bằng thứ tình yêu không thể nào đong đếm được.

Từ hôm gặp bạn trai cũ của vợ đến nhà đòi nhận con, nghe những lời giải thích của vợ, tôi vẫn một lòng tin tưởng vợ không cố ý lừa tôi ngay từ đầu. Chuyện sau này cô ấy phát hiện con gái giống người cũ nhưng không dám nói với tôi, tôi nghĩ cũng có thể hiểu được. Có những sự thật, thay vì nói ra có thể phá hủy mọi thứ, chi bằng giấu kín để ấm êm.

Tôi không trách vợ tôi vì nghĩ đi nghĩ lại, chuyện cô ấy mang thai với người đàn ông khác xảy ra trước khi gặp tôi, tôi cảm thấy mình đủ lý do để không trách móc cô ấy. Nhưng việc phát hiện con gái không phải con ruột mình khiến tôi bị sốc, nhất thời khó chấp nhận.

Mấy đêm liền, tôi cố tình đi làm về muộn, vợ vẫn chờ cơm. Cô ấy nói: "Nếu anh thấy sự thật này khó chấp nhận quá, anh có thể nói ra, chúng ta sẽ giải quyết mọi chuyện êm đẹp nhất có thể. Anh đừng đi sớm, về muộn, ăn uống thất thường, hành hạ bản thân. Con gái rất nhớ anh, luôn đòi chờ bố về mới chịu đi ngủ. Em phải dỗ con đi ngủ sớm thì bố mới về".

Tôi đi vào phòng con, nhìn con ngủ say, tay ôm con gấu bông bố tặng hồi sinh nhật 3 tuổi. Thơm lên mái tóc mềm mại của con, tôi bỗng dưng muốn khóc.

4 năm qua, tôi chứng kiến từng cái quẫy đạp của con trong bụng, rưng rưng xúc động giây phút đón con chào đời, từng ngày chứng kiến con lớn lên. Mấy tháng con biết lẫy, mấy tháng con biết bò, biết ngồi, biết đi những bước đầu tiên, tôi đều nhớ rõ. Ngay cả tiếng gọi "bố" đầu tiên ngọng nghịu của con cũng khiến tôi hạnh phúc trào nước mắt.

Con gái dù không mang trong mình dòng máu của tôi, con vẫn là con tôi, trừ khi tôi chối bỏ điều đó. Tôi thật sự không tưởng tượng nổi nếu một ngày, chúng tôi rời xa nhau, cuộc sống sẽ như thế nào?

Tôi đã đọc hết những lời chia sẻ của mọi người dành cho tôi, cũng nghĩ về những lời khuyên ấy rất nhiều. Thật ra, trong cuộc sống này, phải đến lúc xảy ra biến cố, ta mới nhận ra mình thực sự coi trọng điều gì. Tôi yêu vợ, yêu con và sẽ thể hiện tình yêu đó bằng cách giữ gìn và bảo vệ gia đình mình bằng mọi giá.

Góc "Chuyện của tôi" ghi lại những câu chuyện trong đời sống hôn nhân, tình yêu. Bạn đọc có câu chuyện của mình muốn chia sẻ vui lòng gửi về chương trình qua hòm thư: dantri@dantri.com.vn. Câu chuyện của bạn có thể được biên tập nếu cần. Trân trọng.

Có một câu chuyện cười phổ biến trên mạng xã hội Trung Quốc như sau: Nếu một người đàn ông cao trên 1,8m, một ngày nào đó anh ta có thể quên hết mọi thứ, thậm chí cả tên mình nhưng anh ta sẽ không bao giờ quên chiều cao của anh ta. 

Người Trung Quốc ngày càng cao hơn – thế hệ sinh sau năm 2000 đang có chiều cao trung bình đứng đầu Đông Á. Nhưng với nhiều người trẻ nước này, điều đó vẫn là chưa đủ.

Người trẻ Trung Quốc thường tự ti vì quá thấp, nhưng chiều cao trung bình của nam thanh niên 19 tuổi ở nước này vào năm 2019 là 1,75m, vượt qua cả Hàn Quốc – quốc gia đang giữ ‘vương miện’ cho ngôi vị này.

Ngay từ đầu năm 2013, Tổng cục Thể thao Trung Quốc đã thống kê được 55,8% nam thanh niên ở thành thị trong độ tuổi 20-25 cao từ 1,75m đến 1,8m.

Suốt 30 năm qua, chiều cao trung bình của nam thanh niên 19 tuổi đã tăng 7,5cm. Nam giới Trung Quốc cũng là một trong những nhóm tăng chiều cao nhanh nhất trên thế giới. Dữ liệu từ Viện nghiên cứu sức khỏe NCD Risk Factor Collaboration cho thấy, xếp hạng về chiều cao của nam giới Trung Quốc đã tăng từ vị trí 150 lên vị trí 65 vào năm 2019.

Tuy nhiên, bất chấp thực tế tích cực này, nhiều người vẫn chưa đạt được chiều cao lý tưởng mà giới trẻ Trung Quốc ngầm đặt ra.

Hầu hết thanh niên Trung Quốc từ 20 đến 25 tuổi sống ở thành thị đều cao trên 1,75m.

Với việc hẹn hò ở Trung Quốc, cao là một lợi thế. Bạn càng cao thì bạn càng nổi bật – cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.

Dữ liệu từ nền tảng hẹn hò HIMMR cho thấy, với nam giới, những người cao từ 1,8m đến 1,9m có tỷ lệ được lựa chọn là cao nhất. Với những người sinh sau năm 1995, chiều cao còn quan trọng hơn cả tài chính, gia cảnh hay trình độ học vấn khi được đánh giá bởi phụ nữ. 

Ngược lại, chiều cao là yếu tố đứng thứ 2 mà đàn ông tìm kiếm ở một người phụ nữ. Với nhiều phụ nữ, 1,8m là con số thấp nhất mà họ có thể chấp nhận.

Trong một phân tích 50 câu trả lời được yêu thích nhất cho câu hỏi “Nam giới cao từ 1,7m trở xuống sẽ như thế nào?”, Guyu Data đã nhận thấy rằng những lời chế nhạo phổ biến nhất mà những người đàn ông thấp gặp phải là từ bạn bè khác giới.

“Đàn ông cao dưới 1,6m là tật nguyền”.

“Những chàng trai cao 1,72m và những chàng trai cao 1,75m là 2 loài khác nhau”.

“Chà, bạn thấp quá. Bạn có chơi bóng rổ để tăng chiều cao không?”.

“Đôi khi tôi thấy những người tàn tật và người lùn bị đem ra làm trò cười trên tivi, tôi cảm thấy buồn. Tim tôi như thắt lại”.

“Đừng mặc áo khoác dài. Trông bạn sẽ giống như đang mặc quần áo của bố mẹ mình vậy”.

Chiều cao trung bình của người Trung Quốc trong các thập niên.

Phân biệt đối xử dựa trên chiều cao đã tồn tại từ lâu. Thậm chí, ngày nay người ta vẫn thường liên hệ chiều cao với các yếu tố khác như sức hút cá nhân, sự xuất sắc, khả năng lãnh đạo.

Nhà văn người Mỹ Malcolm Gladwell đã từng đưa ra một tính toán trong cuốn “Blink: The Power of Thinking Without Thinking” rằng, trong những điều kiện có kiểm soát, cứ mỗi inch (2,54cm) chiều cao tăng lên, lương hàng năm của một người sẽ tăng thêm 789 USD.

Trong nhiều trường hợp, nam giới cao hơn được coi là khỏe mạnh và thông minh hơn, do đó có cơ hội việc làm và kết hôn tốt hơn. Trong khi đó, những người đàn ông thấp bé thường bị chế giễu vì chiều cao của mình.

Kể cả là trong tình yêu, công việc hay tình bạn, sự kỳ thị dựa trên chiều cao cũng thấm nhuần vào tất cả khía cạnh trong cuộc sống của những người đàn ông thấp bé.

Một số người đã chế nhạo hiện tượng cực đoan này trên các mạng xã hội. Họ đùa rằng: “Chỉ những người cao từ 1,8m trở lên mới xứng đáng được gọi là đàn ông bình thường”.

Những yếu tố mà người Trung Quốc sinh sau năm 1995 tìm kiếm ở người yêu.

Nguyễn Thảo(Theo The Sixth Tone)

Người trẻ vượt qua đau thương bằng 'cà phê tử thần'

"Cà phê tử thần” được tổ chức ở 76 quốc gia trên thế giới, nơi mọi người đến để chia sẻ những trải nghiệm và tâm tư về cái chết.

Ngày nào ông cũng xuống xưởng vài bận. Dù bận rộn, ông vẫn dành thời gian tuần tra, hỏi han công nhân, nhân viên đang trực tiếp thao tác. Nhà xưởng rộng tới gần 20 ngàn mét vuông với hơn 1.000 công nhân, nhưng ông đi hết, không bao giờ quên ghé vào các góc khuất, ít người để ý như phòng điện, khu bảo trì, nhà xe, bãi rác, các buồng vệ sinh.

Ông là giám đốc quản lý nhà máy cũ nhất trong các nhà máy của chúng tôi, được xây dựng từ năm 1995. Sau ngần ấy năm sử dụng, nhiều hạng mục xuống cấp, cũ kỹ. Dù vậy, ông luôn gửi đi thông điệp rất rõ ràng: cũ nhưng phải luôn sạch sẽ, gọn gàng, ngăn nắp, đặc biệt là phải thuận tiện và đảm bảo an toàn cho nhân viên sử dụng.

Sếp cao hơn ông, vị phó chủ tịch tập đoàn mẹ ở nước ngoài sang thăm công ty mỗi năm đôi lần. Lần nào cũng vậy, đặt vali ở phòng làm việc, chào hỏi mọi người qua loa, ông lập tức đi thẳng xuống khu nhà vệ sinh, nhà bếp. Rồi ông đến khu vực phòng nghỉ của nhân viên, ra nhà xe, bãi rác, bước qua những con đường nội bộ trong khuôn viên, quan sát rồi mới vào làm việc. Nội dung đầu tiên của buổi họp, ông đề cập đến tình trạng những nơi vừa khảo sát.

Ban đầu tôi ngỡ người Nhật kỹ tính nên khi nào cũng tỉ mỉ. Nhưng điều đó xuất phát từ một quan điểm khác mà chính giám đốc nhà máy giải thích cho tôi, rằng sở dĩ những nơi đó cần lưu tâm nhất vì là nơi làm việc, sinh hoạt, ngủ trưa, nghỉ ngơi của những người ở cấp bậc thấp nhất. Đồng thời, khu vực sinh hoạt chung thường dễ bị mất vệ sinh, bừa bộn và khó xác định người thiếu tuân thủ. Nếu khu vực chung luôn sạch sẽ, gọn gàng chứng tỏ công ty chăm chút cho người lao động, và ý thức, trách nhiệm của từng cá nhân đối với tập thể cũng tốt. Người sử dụng, nếu nhìn thấy một nhà vệ sinh sạch sẽ cũng ý thức hơn khi dùng; xa hơn còn là thái độ của mỗi người với cộng đồng, xã hội. Làm được như vậy, chúng ta sẽ là tập thể mạnh và đáng tin cậy.

Sạch sẽ, gọn gàng và thuận tiện, phù hợp nhất cho người sử dụng trở thành một nguyên tắc và văn hóa của công ty tôi. Dù hoạt động trong lĩnh vực cơ khí với máy móc, dầu mỡ và số lượng công nhân viên trên ba ngàn người, nhưng các tiện ích, thiết bị luôn trong trạng thái gọn gàng, tiện nghi một cách thực sự để phục vụ nhân viên và đề cao vai trò của người sử dụng chứ không phải sạch một cách hình thức. Kể cả cái buồng kho nhỏ duy nhất một người dùng cũng phải được sắp xếp tinh tươm như ở khu vực đông đúc. Một chút luộm thuộm rất dễ bị phát hiện và được xem là bất thường.

Tôi từng làm ở một số công ty trước đó và nhận thấy họ chú trọng nhiều vào hình thức. Có công ty xây cái cổng rất to, giá vài tỷ đồng. Nhưng đi ra phía sau, đường ống nước thải bị nứt. Nước thải xì lên mặt đất, đóng thành vũng gần cửa sổ nhà ăn, mùi hôi bốc lên nồng nặc. Trưởng phòng đề xuất lên sếp xin sửa nhiều lần, nhưng không được giải quyết vì "chưa phải vấn đề cần ưu tiên". Hay có những công ty mua sắm, trang bị các thiết bị phòng họp, phòng tiếp khách rất xa xỉ, lộng lẫy, nhưng buồng vệ sinh của nhân viên bị tắc nước không được sửa. Nhà ăn của nhân viên nóng như lò lửa. Ở những đơn vị này, sinh hoạt tối thiểu và cơ bản nhất của nhân viên, từ ăn uống, vệ sinh, nghỉ ngơi trở thành cực hình. Ở nhiều cơ quan, nơi làm việc là những công trình đồ sộ hàng nghìn tỷ đồng, nhưng hệ thống phòng cháy chữa cháy, cứu hộ, thoát nạn chưa được hoàn thiện hoặc làm cho có, thấp hơn quy chuẩn rất nhiều.

Tôi đoán nguyên nhân đầu tiên, các vị sếp nơi đó có thể quan tâm cái áo bên ngoài mà quên mất phần ruột và những người sử dụng. Có thể việc coi trọng đời sống, tâm tư nguyện vọng của người lao động ở rất nhiều nơi chưa phải vấn đề lớn. Nhiều công ty, ông chủ còn mang nặng hình thức, hô khẩu hiệu chứ chưa thực sự đặt mối quan tâm và nỗ lực để cung cấp môi trường làm việc tốt nhất cho người lao động. Có những giám đốc, lãnh đạo một năm chỉ xuống nhà xưởng, hiện trường làm việc của công nhân vài lần - nơi công nhân của họ ở đó ít nhất 40 giờ mỗi tuần.

Tôi từng nghe nhiều công ty quảng cáo rằng họ được chọn là "nơi làm việc tốt nhất", nhưng nhân viên công ty cho biết họ không đủ chỗ để xe và nghỉ trưa, phụ nữ mới sinh phải vào nhà vệ sinh vắt sữa. Không phải "nơi làm việc tốt" nào cũng có chỗ nghỉ ngơi cho nhân viên.

Nhiều khảo sát cho thấy môi trường làm việc và phúc lợi nhân viên được người lao động quan tâm nhất, hơn cả thu nhập. Một khảo sát trên hơn 3.000 người lao động tại các thành phố lớn của Việt Nam năm 2019 cho biết, tỷ lệ cao nhất các ứng viên cho biết họ chọn nơi làm việc đầu tiên là nhìn vào văn hóa của người quản lý và của công ty, thứ hai là ở môi trường làm việc công bằng, tôn trọng và có cơ hội phát triển nghề nghiệp; kế đó mới tới mức lương hấp dẫn và tiền thưởng.

Điều kiện làm việc và phúc lợi cho nhân viên được điều chỉnh bởi các quy định của luật Lao động và các quy chế khác. Một mặt, cơ quan chức năng có thể giám sát môi trường làm việc của các công ty và có chế tài thích đáng để đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Ở mặt khác, nếu những người đứng đầu chỉ muốn tiện nghi một cách hình thức cũng không khó gì.

Khi thấy một khu vệ sinh chưa gọn sạch, chúng ta vẫn thường đổ lỗi cho người sử dụng, rằng ai đó thiếu ý thức. Có thể ý thức người dùng cần cải thiện, nhưng nếu người quản lý ở đó thực sự tôn trọng lợi ích và phẩm giá của những người từ thấp bé nhất, vị sếp ấy luôn có giải pháp để chăm sóc các công trình phụ như các công trình chính.

Đặng Quỳnh Giang