Tin chuyển nhượng 13

Đây là một trong hai trường hợp đắc cử tổng thống lần đầu tiên thua cả phiếu phổ thông và phiếu đại cử tri.

John Quincy Adams, Tổng thống thứ 6 của Hoa Kỳ

Bốn ứng cử viên tổng thống năm 1824 đều là thành viên của Đảng Cộng hòa - Dân chủ. Đó là Andrew Jackson, John Quincy Adams, William Crawford and Henry Clay. Khi kiểm phiếu, Andrew Jackson giành được nhiều phiếu phổ thông và phiếu đại cử tri nhất, nhưng lại thiếu 32 phiếu mới đủ số phiếu đại cử tri cần thiết để giành chiến thắng.

Trong trường hợp không có ứng viên tổng thống nào giành được đa số phiếu đại cử tri, Hạ viện có quyền bầu tổng thống theo hiến pháp. Henry Clay là chủ tịch hạ viện nên bị loại khỏi danh sách. Hạ viện đã bầu Adams, dù Jackson giành được 99 phiếu đại cử tri trong khi Adams chỉ được 84 phiếu. Khi Adams lên làm Tổng thống và bổ nhiệm Henry Clay làm Ngoại trưởng, Jackson tức giận và buộc tội các đối thủ gian lận.

Rutherford B. Hayes (1876)

Cuộc bầu cử năm 1876 là một trận đua đầy tranh cãi giữa ứng viên đảng Cộng hòa Rutherford B. Hayes và ứng viên đảng Dân chủ Samuel Tilden. Khi kiểm phiếu, Tilden đã giành được 184 phiếu đại cử tri, thiếu đúng một phiếu để đạt đa số phiếu. Hayes chỉ giành được 165 phiếu, nhưng vẫn còn 20 phiếu đang gây tranh cãi.

Rutherford B. Hayes, Tổng thống thứ 19 của Hoa Kỳ

Đảng Cộng hòa phản đối kết quả từ Florida, Louisiana và Nam Carolina, vì cả hai bên tuyên bố ứng cử viên của họ đã giành chiến thắng tại các bang. Vì vậy, Quốc hội đã thành lập một Ủy ban bầu cử liên bang lưỡng đảng và Ủy ban này đã trao tất cả 20 phiếu tranh chấp cho Hayes, người đã giành chiến thắng sít sao với 185 phiếu so với 184 của Tilden.

Lý do Hayes giành được số phiếu này là do giữa hai đảng đã có một thỏa thuận. Đảng Dân chủ đồng ý để Hayes trở thành tổng thống với điều kiện đảng Cộng hòa rút hết quân khỏi Liên minh miền Nam. Đây cũng là một trong những lý do khiến Thời kỳ tái thiết chấm dứt vào năm 1877.

Benjamin Harrison (1888)

Cuộc đua năm 1888 giữa Tổng thống Dân chủ đương nhiệm Grover Cleveland và đối thủ đảng Cộng hòa Benjamin Harrison đầy những gian lận và hối lộ. Cả hai bên cáo buộc nhau mua chuộc cử tri bỏ phiếu cho ứng cử viên của mình. Những cử tri “trôi nổi” không trung thành với bất cứ một đảng nào có thể bán cho người trả giá cao nhất.

Chân dung tổng thống Benjamin Harrison năm 1888

Cuối cùng, Cleveland và đảng Dân chủ đã giành chiến thắng ở toàn bộ miền Nam trong khi đảng Cộng hòa giành chiến thắng ở miền Bắc và miền Tây, bao gồm cả bang Indiana quê hương của Cleveland với tỷ lệ sít sao. Cleveland đã giành được hơn 90.000 phiếu bầu phổ thông nhưng lại thua số phiếu đại cử tri với tỷ lệ 233 - 168.

Bốn năm sau, Cleveland lại ra tranh cử và đánh bại Harrison, trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên và duy nhất đảm nhiệm hai nhiệm kỳ không liên tiếp.

George W. Bush (2000)

Sau 112 năm kết quả bầu cử đã trở lại bình thường với người giành đa số phiếu đại cử tri đoàn cũng giành đa số phiếu phổ thông, cuộc bầu cử tổng thống năm 2000 gây nhiều tranh cãi đến mức tòa án tối cao phải can thiệp.

Cuộc cạnh tranh diễn ra giữa ứng viên đảng Cộng Hòa George W. Bush và ứng viên đảng Dân chủ Al Gore. Vào đêm bầu cử, kết quả rất sít sao với ba tiểu bang Oregon, New Mexico và Florida. Gore cuối cùng đã giành chiến thắng ở bang Oregon và New Mexico với tỷ lệ sát nút (chỉ có 365 phiếu ở New Mexico), khiến bang Florida phải quyết định ai làm tổng thống.

Cuộc đua ở Florida sít sao đến mức các nhà chức trách phải tiến hành tái kiểm phiếu. Ngoại trưởng bang Florida Kinda Harris tuyên bố ông Bush là người chiến thắng với 537 phiếu bầu. Gore khởi kiện và cho rằng không phải tất cả các lá phiếu đều được tính. Vẫn còn hàng đống phiếu đục lỗ lâp lửng bị coi là không hợp lệ vì lỗi của cử tri.

Tòa thượng thẩm Florida đứng về phía Gore, nhưng Bush đã kháng cáo lên tòa án tối cao liên bang. Với 5 phiếu thuận và 4 phiếu chống, Bush đã đảo ngược phán quyết của tòa án Florida và tạm dừng lệnh tái kiểm phiếu. Nắm trong tay bang Florida, Bush đã chiến thắng phiếu đại cử tri với tỷ lệ 271-266, dù ít hơn Gore hơn 500.000 phiếu phổ thông.

Donald Trump (2016)

Ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump đã bất ngờ đánh bại ứng cử viên đảng Dân chủ Hillary Clinton, mặc dù cựu Đệ nhất phu nhân giành được nhiều hơn 2,8 triệu phiếu bầu trong cuộc bỏ phiếu phổ thông.

Clinton đã thể hiện rất tốt ở các thành phố lớn và các bang đông dân như California và New York. Bà đã đánh bại ông Trump với 30 điểm phần trăm ở bang California và 22,5 điểm phần trăm ở New York. Nhưng ông Trump đã chiến thắng sít sao ở các bang chiến trường như Wisconsin (0,8%), Pennsylvania (0,7%) và Michigan (0,2%).

Cuối cùng, dù thua hàng triệu phiếu phổ thông, nhưng ông Trump vẫn giành chiến thắng thuyết phục nhờ 304 phiếu đại cử tri trong khi bà Clinton chỉ được 227 phiếu.

Dương Nguyễn

Mỹ đổi kế hoạch "so găng" trước bầu cử giữa ông Trump và đối thủ

Do tình hình dịch bệnh phức tạp, nhà chức trách Mỹ đã quyết định thay đổi kế hoạch dành cho cuộc tranh luận đầu tiên trước tổng tuyển cử giữa Tổng thống Donald Trump và đối thủ Dân chủ Joe Biden.

Mấy ngày nay cả nước Mỹ đang chìm trong biểu tình và hỗn loạn vì một sự kiện liên quan đến phân biệt chủng tộc. Sự việc bắt đầu từ một người đàn ông da đen nghi dùng tiền giả mua đồ và bị cảnh sát bắt giữ. Một viên cảnh sát da trắng sau đó đã dùng vũ lực quá mức, đè đầu gối lên cổ người da đen cho tới khi anh này tắc thở và chết.

Vấn đề phân biệt đối xử nói chung và mối quan hệ giữa người da trắng đối với người da đen nói riêng vốn có nguồn gốc lịch sử lâu dài, đã và đang được xóa bỏ mạnh mẽ trong xã hội Mỹ, nhưng sự việc trên lại thổi bùng lên vấn đề nhức nhối này. Phân biệt đối xử giữa con người với nhau liệu có thể xóa bỏ được tận gốc hay không, và nếu có thì làm thế nào để đạt được điều này?

Người biểu tình lấy tay lau nước mắt cho nhau ở Lake Street, Minneapolis. Ảnh: NYTimes

Phân biệt đối xử nói chung xảy ra khi có sự so sánh, phân chia cao – thấp, thắng – thua, và người ở vị trí thấp kém sẽ nhận được ít sự ưu đãi và nhiều sự thua thiệt so với người ở vị trí cao hơn. Phân biệt đối xử là bình thường trong mọi xã hội nếu dựa trên những khía cạnh có thể thay đổi được như khả năng, kinh nghiệm, hay sự cố gắng, nỗ lực. Ví dụ, người có khả năng và nỗ lực cao hơn thì sẽ nhận được kết quả và phần thưởng tốt hơn người kém khả năng và ít nỗ lực. Tuy nhiên, phân biệt đối xử sẽ trở thành vấn đề vi phạm nhân quyền nếu dựa trên một số đặc điểm cố định sẵn có từ khi một người được sinh ra như chủng tộc, nguồn gốc, giới tính, hay tuổi tác.   

Lịch sử phân biệt chủng tộc trên đất nước Mỹ bắt đầu từ thời mua bán nô lệ da đen cách đây khoảng 400 năm. Người da đen đã bị đối xử vô cùng tồi tệ trong suốt thời gian dài cho tới tận năm 1964 khi Đạo luật Dân quyền (Civil Rights Act) được thông qua. Đạo luật này nghiêm cấm tất cả mọi sự phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc, màu da, nguồn gốc, giới tính, hay tuổi tác. Kể từ khi có đạo luật này, Mỹ đã có một sự tiến bộ vượt bậc về vấn đề kỳ thị và phân biệt đối xử.

Mọi người về cơ bản có cơ hội bình đẳng như nhau trong cuộc sống, công việc, và học hành. Barack Obama, Tổng thống da màu đầu tiên của nước Mỹ, là một minh chứng điển hình cho sự tiến bộ này. Nếu một tổ chức mà phân biệt đối xử với người lao động dựa trên những đặc điểm được bảo vệ bởi pháp luật thì sẽ bị trừng phạt rất nặng, có thể lên tới nhiều triệu đô-la.

Tuy nhiên, sự phân biệt đối xử trong xã hội vẫn diễn ra, có thể ẩn ngầm và không nhìn rõ được, bởi con người vẫn thường hay so sánh giữa những nhóm người với nhau. Người da đen với lịch sử khó khăn của mình vẫn là nhóm người yếu thế trong con mắt của nhiều người khác. Tỷ lệ thất học, đói nghèo và tội phạm trong cộng đồng người da đen luôn cao hơn so với các nhóm người khác. Vòng luẩn quẩn của thất học – đói nghèo – tội phạm và do đó bị phân biệt đối xử vẫn đeo bám với rất nhiều người da đen.

Do có những định kiến trong xã hội đối với mình, người da đen thường bị nhắm vào nhiều hơn trong các vụ bắt giữ của cảnh sát và cũng thường bị kết án nặng hơn so với các nhóm người khác. Người da đen cũng thường bị từ chối hơn trong quá trình tuyển dụng xin việc. Vì phân biệt đối xử nhiều khi không rõ ràng, không có bằng chứng cụ thể nên pháp luật cũng không thể thực thi và bảo vệ được họ trong những trường hợp này. Thậm chí, đôi khi người thực thi pháp luật cũng lại chính là người phân biệt đối xử.

Sự ra đi của George Floyd thổi bùng những căng thẳng về phân biệt chủng tộc. Ảnh: HypeBeast

Với cá nhân là một người châu Á thiểu số sống ở nước Mỹ, tôi cũng đã có một vài lần thấy bị phân biệt đối xử bởi vì mình là người gốc nước ngoài. Ví dụ có một số người coi thường vì mình có giọng nói tiếng Anh không rõ ràng và trôi chảy như người bản xứ. Ở Việt Nam, một người nước ngoài nói được một chút tiếng Việt thì được mọi người trầm trồ thán phục. Nhưng một người nước ngoài ở Mỹ nếu có giọng nói tiếng Anh không được chuẩn như người bản xứ thì có thể sẽ bị xem thường. Sự coi thường này xuất phát từ sự thiếu hiểu biết của một số người Mỹ, khi họ đòi hỏi người đang dùng ngôn ngữ thứ hai cũng phải nói hay như người đang dùng ngôn ngữ mẹ đẻ.    

Người nhập cư vào Mỹ với ngôn ngữ tiếng Anh không tốt cũng gặp rất nhiều khó khăn trong cuộc sống và công việc. Nếu không học tập thêm để lấy bằng cấp và cải tiến tiếng Anh thì thường phải làm những công việc chân tay với lương tương đối thấp. Sự hòa nhập với văn hóa và xã hội cũng không được tốt, do đó cảm thấy mình chỉ là công dân hạng hai. Với cộng đồng người châu Á vì có truyền thống chăm chỉ và ham học hỏi, nên thông thường vượt qua được những thách thức và khó khăn này. Về tổng thu nhập bình quân hàng năm tính theo hộ gia đình, cộng đồng người châu Á luôn đứng đầu nước Mỹ so với tất cả các nhóm người khác. 

Ngoài trải nghiệm qua một vài lần bị phân biệt đối xử của mình, xã hội Mỹ nhìn chung với tôi là văn minh, hiểu biết, bình đẳng và công bằng. Tôi đã sống nhiều năm ở một bang miền nam, nơi có rất nhiều người Mỹ da đen. Đa số họ đều là những người hiền hậu và tốt bụng. Tôi cũng từng sống nhiều năm ở một bang miền bắc, nơi số đông là người Mỹ da trắng. Họ về cơ bản là những người thẳng thắn, lịch sự, và quan tâm giúp đỡ mọi người. Và ở đâu tôi cũng có nhiều bạn bè là người Việt Nam và châu Á. Đa số đều là những người chịu thương, chịu khó, yêu cuộc sống bình yên, ổn định, nhẹ nhàng.

Mỗi người được sinh ra với những đặc điểm cố định và riêng biệt, không ai giống ai. Mỗi người đều có một giá trị vô giá như nhau, không ai cao hơn mình về giá trị cả. Mỗi người đều có quyền bình đẳng và tự do cá nhân giống nhau. Nhận thức này là nền tảng của một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Chỉ khi bản thân mình nhìn ra và thấu hiểu được những điều này thì mình mới tôn trọng được tất cả và thoát ra khỏi được sự so sánh dựa trên những đặc tính vốn có ngay từ lúc sinh ra của mỗi người. Và chỉ khi không còn so sánh nữa thì sự phân biệt đối xử mới biến mất.

Bản thân tôi không thấy có vấn đề gì về phân biệt đối xử, bởi trong lòng mình không phân biệt đối xử với bất kỳ ai. Người da trắng hay người da đen, người gốc nước ngoài hay người bản xứ, trẻ em hay người già, đàn bà hay đàn ông, đều cần được tôn trọng ở mức cao nhất vì tất cả chúng ta đều là những cá nhân có giá trị và quyền bình đẳng như nhau. Người nào mà đang phân biệt đối xử với một ai đó là người cần phải ý thức được điều này để từ đó thay đổi nhận thức và hành động của chính mình.

Khi mình không còn so sánh với ai thì sẽ chẳng ai so sánh lại với mình, và khi mình không còn kỳ thị ai thì chẳng ai kỳ thị lại mình. Khi từng cá nhân trong xã hội thấu hiểu và làm được điều này thì xã hội sẽ không còn phân biệt đối xử. Nó dường như là một điều rất đỗi giản đơn, nhưng lại vô cùng quan trọng để giúp cho mỗi người chúng ta thoát ra khỏi sự phân biệt đối xử với nhau.   

GS.TS Nguyễn Quang Vịnh (Đại học Coe College, bang Iowa) 

Yahya Sinwar, 61 tuổi, được cho là dành phần lớn thời gian ẩn nấp trong các đường hầm bên dưới Dải Gaza cùng một nhóm vệ sĩ và "lá chắn sống" là các con tin bị bắt giữ từ Israel. 

Cuối cùng, trong một cuộc chạm trán tình cờ với đội tuần tra của Israel ở phía nam Gaza, thủ lĩnh Hamas đã bị tiêu diệt. 

Theo tờ Jpost và hãng tin BBC, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết, một đơn vị thuộc Lữ đoàn Bislamach 828 đang tuần tra ở Tal al-Sultan, một khu vực ở Rafah, hôm 16/10 thì phát hiện 3 chiến binh. Hai phía đã giao tranh và quân đội Israel đã tiêu diệt cả ba. 

Vào thời điểm đó, cuộc đấu súng dường như không có gì đáng chú ý và những người lính Israel tới sáng hôm sau mới quay lại hiện trường. Họ kiểm tra những người chết và phát hiện một trong những thi thể có ngoại hình giống hệt thủ lĩnh Hamas. Các thi thể vẫn được giữ nguyên vị trí do nghi ngờ có bẫy mìn, song một phần ngón tay của người có ngoại hình giống ông Sinwar được lấy đi và gửi tới Israel để xét nghiệm. 

Tới cuối ngày 17/10, Israel tuyên bố đã hoàn tất xét nghiệm và khẳng định thủ lĩnh Hamas Yahya Sinwar đã bị tiêu diệt. 

Người phát ngôn của IDF Daniel Hagari cho biết, binh lính Israel xác định được 3 người đàn ông chạy từ nhà này sang nhà khác và giao tranh với họ, sau đó 3 người này tách nhau ra. Người đàn ông được xác định là thủ lĩnh Hamas đã chạy một mình vào một trong các tòa nhà và bị máy bay không người lái phát hiện rồi bị tiêu diệt. 

Theo ông Hagari, không có con tin nào bị Yahya Sinwar dùng làm lá chắn sống có mặt ở đó và nhóm vệ sĩ nhỏ của ông này cũng không hiện diện. Israel nhận định, thủ lĩnh Hamas đang cố gắng di chuyển mà không bị phát hiện hoặc đã mất nhiều người bảo vệ.  

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố việc tiêu diệt ông Sinwar là một thành công lớn nhưng cảnh báo rằng cuộc chiến của Israel ở Gaza vẫn chưa kết thúc.

Tài liệu mật hé lộ mệnh lệnh cuối cùng của thủ lĩnh Hamas trước khi bị hạ sát