Lối thoát nào cho Mỹ và Triều Tiên

Căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên càng dâng cao thì nỗi thất vọng ngày càng nhiều khi các chuyên gia coi đây làthất bại trong tất cả các nỗ lực của Mỹ nhằm chế ngự Triều Tiên.

Khả năng Triều Tiên phóng thử tên lửa tầm trung mang đầu đạn hạt nhân đang khiến Mỹ và các nước láng giềng lo ngại. Ảnh: CNA

Nhiều thập kỷ đe dọa đã có lúc thịnh,ốithoátnàochoMỹvàTriềuTiêlịch âm tháng 10 năm 2023 lúc suy bất chấp vô số nỗ lực đặt ra đểđối thoại hay trừng phạt Bình Nhưỡng, như các lệnh trừng phạt mới đây của LiênHợp Quốc nhằm vào chính quyền này.

Những người theo dõi tình hình Triều Tiên thấy một chiều hướng quen thuộc màtrong đó, Bình Nhưỡng chồm lên đe dọa hoặc có những hành động như phóng tên lửa,thử hạt nhân trong một nỗ lực nhằm thể hiện sự tức giận và buộc Mỹ phải nhượngbộ.

Các nhà quan sát nhìn thấy những sự tương đồng giữa cuộc khủng hoảng gần đâynhất vào năm 1994, khi đó, Bình Nhưỡng đã nói với giọng đầy khiêu khích khi họphải đối mặt với các sức ép từ chương trình hạt nhân vào đúng thời điểm chuyểngiao chính trị cả ở Triều Tiên và Hàn Quốc.

Cuộc khủng hoảng năm 1994 kết thúc khi mà cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter baytới Bình Nhưỡng, đặt ra một dự án năng lượng chung khơi nguồn cho một số sángkiến khác.

“Tôi vẫn chẳng thấy giọng điệu mới đây nhất của Triều Tiên có gì sốc. Điều đóhoàn toàn có thể đoán trước được” – nhận định của Joel Wit, cựu quan chức Ngoạigiao Mỹ phụ trách thực thi thỏa thuận năng lượng năm 1994. “Điều khác biệt lầnnày là họ đã có vũ khí hạt nhân”.

Triều Tiên đã trưng ra một kho vũ khí dữ dội trong cuộc khẩu chiến, với nhữnglời đe dọa, các động tác mang tính biểu tượng, đe dọa tấn công Mỹ bằng vũ khíhạt nhân, mặc dù các chuyên gia nghi ngờ điều này là bất khả. Trái lại, Mỹ chocác máy bay ném bom hạt nhân B-2 lượn qua bầu trời bán đảo Triều Tiên khi tậptrận với Hàn Quốc.

Theo các nhà phân tích quân sự từng nghiên cứu về các điểm yếu cũng như điểmmạnh của quân đội Triều Tiên, Bình Nhưỡng vẫn không thể đánh trúng lục địa Mỹbằng vũ khí hạt nhân, và các cơ hội giành phần thắng – hoặc thậm chí là trụ nổi– trong cuộc chiến lần hai với Hàn Quốc và Mỹ là rất ít.

Triều Tiên ‘không thể tấn công Mỹ hiệu quả bằng vũ khí hạt nhân’ - JosephBermudez, một học giả về Bình Nhưỡng, phân tích. Đất nước này chỉ có tên lửaUnha-3 là bắn ở tầm xa, nhưng không đáng tin cậy, và chẳng có chứng cứ nào chothấy tên lửa này sẽ có thể được trang bị đầu đạn hạt nhân.

Các nhân tố khác trong cuộc khủng hoảng hiện nay bao gồm các dấu hỏi lớn vềvị lãnh đạo trẻ tuổi Kim Jong Un và mức độ bực dọc của Trung Quốc đối với ngườiláng giềng khó bảo.

Bruce Cumings – chủ nhiệm khoa Lịch sử thuộc Đại học Chicago và cũng là tácgiả một số cuốn sách về Triều Tiên, nói rằng môi trường thông tin cập nhật 24hliên tục cũng đã thay đổi các động cơ đằng sau lời đe dọa của Bình Nhưỡng.

“Bạn ngay lập tức gây được sự chú ý trong thế giới mạng internet, điều nàyrất khác so với thời tôi thường đọc tin của hãng thông tấn trung ương Triều TiênKCNA hồi đầu những năm 1990 muộn tới một tuần liền qua kênh của Tokyo, và bạn sẽchẳng bao giờ biết là có ai quan tâm tới điều đó hay không” – Cumings nói.

Tuy nhiên, Cumings nói rằng các chiến thuật của Triều Tiên đi theo một khuônmẫu thậm chí y như hồi trước chiến tranh 1950-1953, khi mà lãnh đạo Bình Nhưỡngthường xuyên đe dọa tiêu diệt Hàn Quốc.

“Với Triều Tiên thì luôn luôn là khi họ bị dồn vào chân tường, họ bất ngờtung đòn và họ gây ra vấn đề. Họ nói ‘nếu muốn trừng phạt chúng tôi, thì đây sẽlà điều mà các người nhận được’” – ông Cumings nói thêm.

Căng thẳng ‘sẽ không thể tránh khỏi chừng nào mà Mỹ và Hàn Quốc không sẵnlòng làm việc với Triều Tiên’ – Cumings cảnh báo. “Những người Triều Tiên tiếnhành mọi việc theo những cách tệ hơn nhưng họ lại luôn miệng nói rằng họ muốnđối thoại đặc biệt là với Mỹ”.

Nhưng chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama đã loại bỏ điều được cho là mụcđích chính của Triều Tiên – chính là sự công nhận mang tính hình thức rằng họ làmột quốc gia hạt nhân. Chính quyền Bình Nhưỡng coi đó là thứ vũ khí đảm bảo chosinh tồn của mình.

Chính quyền cựu Tổng thống George W. Bush cũng có cách làm tương tự. Ông Bushthậm chí còn xếp Triều Tiên vào ‘trục ma quỷ’, và ngay trong nhiệm kỳ của ôngthì Bình Nhưỡng cho thử nghiệm thiết bị hạt nhân đầu tiên.

Nhưng cũng giống như người tiền nhiệm Bill Clinton, ông Bush cũng cố gắngtrong thời gian cuối nhiệm kỳ của mình để đạt được một thỏa thuận lịch sử xa vờivới Triều Tiên.

Một số người bảo thủ ở Mỹ chỉ trích chính quyền Bush và kêu gọi một chiếnlược hoàn toàn mới.

Trong số họ có Nghị sĩ Ed Royce, chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện. Ông EdRoyce đã kêu gọi chính quyền Tổng thống Obama không có bất kỳ thỏa thuận nào vớiTriều Tiên trong tương lai, và thay vào đó, tìm cách lật đổ chính quyền này.

Lê Thu (theo Japan Times)