Một nghiên cứu mới mở rộng của UNESCO - cơ quan khoa học, giáo dục và văn hóa của Liên Hợp Quốc – cho thấy, mức độ chi tiêu của các quốc gia cho hoạt động thực hành khoa học tăng cao trên toàn thế giới từ trước khi đại dịch nổ ra. Báo cáo được xuất bản 5 năm một lần này tổng hợp dữ liệu từ 193 quốc gia, được đánh giá như một phong vũ biểu cả về mức độ hỗ trợ cho nỗ lực khoa học và các lĩnh vực nghiên cứu chính. 

Cụ thể, trong khoảng thời gian từ năm 2014 đến 2018, chi tiêu cho nghiên cứu trên toàn thế giới tăng 19,2%, cao hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu (14,8%). Lượng đầu tư tăng thêm đó có nghĩa là tỷ trọng GDP chi cho nghiên cứu tăng trung bình từ 1,73% lên 1,79%.

Phần lớn sự tăng trưởng đến từ một quốc gia (xem biểu đồ 1). Nhằm giành được ưu thế khoa học trước Mỹ, Trung Quốc đã tăng chi tiêu từ 135 tỷ USD năm 2008 lên 439 tỷ USD vào năm 2018.

Khoảng 9/10 chi tiêu cho nghiên cứu, sản lượng và nhân sự đến từ các nước G20; 4/5 tổng số các nước chi chưa đầy 1% GDP cho nghiên cứu. Ở mức 4,9%, Israel đầu tư nhiều nhất vào nghiên cứu và phát triển tính theo tỷ trọng GDP của bất kỳ quốc gia nào.

Báo cáo cũng tính đến các báo cáo khoa học, tăng 21% trên toàn cầu từ năm 2015 đến năm 2019.

Chi tiêu của Mỹ, EU và Trung Quốc vào nghiên cứu và phát triển, đơn vị: tỷ USD

Có thể do văn hóa “xuất bản hoặc tàn lụi” tại các trường đại học, Liên minh châu Âu (28,6%), Trung Quốc (24,5%) và Mỹ (20,5%) đảm đương phần lớn công việc này. Dẫu vậy, các nước đang phát triển cũng tăng sản lượng lên 71%.

Phần lớn sự tăng trưởng tập trung trong một danh mục rộng lớn - trí tuệ nhân tạo và người máy - với 147.806 ấn phẩm vào năm 2019, tăng từ con số 109.521 năm 2011. Những công nghệ như vậy ngày càng được sử dụng nhiều ở các nước phát triển và được coi là liều thuốc giải cho tỷ lệ sinh thấp và dân số già hóa.

Đặc biệt, Nhật Bản còn coi robot là trung tâm trong tương lai, sử dụng máy bay không người lái để giao hàng, dùng "robot nông nghiệp" để làm việc trên cánh đồng và máy hình người để hỗ trợ trong các trại dưỡng lão.Trong thế giới đang phát triển, một bối cảnh nghiên cứu rất khác đã xuất hiện, chịu sự chi phối của mối đe dọa biến đổi khí hậu.

Trong nỗ lực ngăn chặn các thảm họa môi trường, các nước nghèo tập trung nhiều hơn vào tính bền vững. Những nước như Guyana và Senegal đã bắt đầu đầu tư vào một số nguồn năng lượng tái tạo bằng các nguồn thu từ khai thác nhiên liệu hóa thạch. Hiện nay, họ chủ yếu dựa vào công nghệ và chuyên môn của nước ngoài.

Sự hợp tác khoa học quốc tế thể hiện rõ ràng nhất ở các lĩnh vực liên quan đến biến đổi khí hậu. Phát triển nhanh nhất trong số 56 chủ đề nghiên cứu được UNESCO xác định trong báo cáo là về loại bỏ các mảnh vụn nhựa trôi nổi trên đại dương. Trong năm 2011, chỉ có 46 đề tài xem xét vấn đề này và năm 2019, con số đã lên đến 853.

Cây trồng thích ứng với khí hậu là chủ đề phát triển nhanh thứ hai, được thúc đẩy bởi nghiên cứu ở các nước có thu nhập thấp. Vào năm 2011, chỉ có 4,5% nghiên cứu về chủ đề này nhưng vào năm 2019, tỷ lệ đã tăng lên 11,4%. 

Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, tính theo phần trăm GDP ở các nước và vùng được lựa chọn.

 Theo Tạp chí Economist, báo cáo của Liên Hợp Quốc là một tín hiệu cho thấy, nghiên cứu có thể không còn được coi là một ưu tiên lớn trong ngân sách của các quốc gia. Các tác giả kêu gọi các chính phủ đầu tư nhiều hơn và chiến lược hơn vào nghiên cứu, bằng cách khuyến khích sự đổi mới trong khu vực tư nhân. Theo họ, đầu tư và tăng trưởng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo đang tăng lên nhưng “khoa học bền vững vẫn chưa phải là chủ đạo trong xuất bản học thuật”.

Đại dịch Covid-19 chứng tỏ thế giới hoàn toàn có thể đạt được những bước nhảy vọt khi cộng đồng khoa học tập trung sự chú ý vào một vấn đề. Không nên tiêu tán năng lượng có được từ đại dịch, và cần đặt một trọng tâm tương tự vào mục tiêu giải quyết biến đổi khí hậu. 

Báo cáo Khoa học năm 2021 của UNESCO có tựa đề “Chạy đua với thời gian để phát triển thông minh hơn”, thể hiện kinh nghiệm của các nước về chuyển đổi kỹ thuật số kép và chuyển đổi thân thiện môi trường để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.

Báo cáo dài 762 trang, được thực hiện trong thời gian hơn 18 tháng bởi 70 tác giả từ 52 quốc gia. Đây là tài liệu được xuất bản 5 năm một lần để xác định các xu hướng đương thời trong quản trị khoa học.

Các tác giả nhận thấy, đại dịch Covid-19 đã thúc đẩy mạnh mẽ sự theo đuổi phát triển khoa học, bởi muốn giải quyết được cuộc khủng hoảng y tế này cần phải có sự hỗ trợ và hợp tác khoa học giữa các cơ quan, ban ngành của chính phủ và các cộng đồng, đồng thời cần phải có các hệ thống khoa học mở, tính đến một tiến trình khoa học toàn diện, dân chủ và minh bạch hơn.

Thanh Hảo

Covid-19 mở ra cơ hội giải mã bí ẩn virus

Sự xuất hiện của Covid-19 có thể giúp các nhà khoa học tìm được nguyên do một số người bị nhiễm virus thông thường lại có biến chứng nghiêm trọng.

Chiến thắng trong trận chung kết trên sân Wembley giúp MU giành chiếc vé Europa League mùa sau, yêu cầu quan trọng để Sir Jim Ratcliffe chi đậm cho kế hoạch chuyển nhượng.

Một trong những mục tiêu quan trọng mà Sir Ratcliffe muốn có là Ronald Araujo để tăng cường hàng phòng ngự.

Raphael Varane vừa đá trận cuối cùng trong màu áo MU. Trung vệ người Pháp sớm thông báo rời sân Old Trafford, không thực hiện kích hoạt điều khoản gia hạn hợp đồng.

Vì thế, việc mua thêm trung vệ là điều bắt buộc với MU trong nỗ lực tìm lại vị thế CLB hàng đầu Premier League.

Marca đưa tin, các quan chức MUđang tận dụng biến động ở Barcelona để lôi kéo trung vệ người Uruguay gia nhận sân Old Trafford.

Barca vừa quyết định sa thải Xavi. Hansi Flick dự kiến sẽ có mặt tại Cataluyna trong tuần tới để ký hợp đồng dẫn đội, với thời gian 1 năm và điều khoản mở rộng thêm 1 năm. Sở dĩ, Flick chỉ chọn như vậy, vì năm tới là hết nhiệm kỳ của Joan Laporta ở Barca nên cần phải chờ xem diễn biến kế tiếp để quyết định tương lai.

Araujo chịu ảnh hưởng lớn từ Xavi. Vì thế, cầu thủ 25 tuổi đang suy nghĩ nghiêm túc về kế hoạch gia nhập bóng đá Anh.

Nguồn tin của Marca tiết lộ, MU chấp nhận chi 100 triệu euro với hy vọng sớm hoàn tất chuyển nhượngAraujo mùa hè năm nay.

Nếu thương vụ được thông qua, Araujo sẽ trở thành trung vệ đắt giá nhất lịch sử, vượt qua kỷ lục 90 triệu euro của Josko Gvardiol khi chuyển từ RB Leipzig đến Man City năm 2023.

Ten Hag gửi thông điệp gắt đến giới chủ MU sau khi giành FA Cup

Kết quả bóng đá các trận đấu hôm nay

Lịch thi đấu Cup C1 hôm nay 19/9

Lamine Yamallà thiên tài, cầu thủ của những khoảnh khắc táo bạo gắn liền với bàn thắng, sở hữu tất cả những gì Barcelona cần để tìm lại ánh hào quang.

Trong lần trở lại Champions League, ở Stade Louis II, những phẩm chất này được Lamine thể hiện dù không đủ giúp Barca tránh khỏi thất bại 1-2 trước Monaco.

Những gì diễn ra cũng nhấn mạnh một điều quan trọng trong bóng đá: một cá nhân không thể mang về toàn bộ số điểm cho cả tập thể.

Barca khởi đầu mùa giải rất ấn tượng cùng Hansi Flick, với 5 trận toàn thắng tại La Liga. Hiệu suất tấn công của đội đủ đe dọa mọi hàng phòng ngự: 3,4 bàn/trận.

Các cầu thủ xứ Catalunya hướng về phía mặt trời mà không có đám mây nào. Rồi cơn mưa bất chợt ập xuống khi Barca bước ra Champions League, nỗi ám ảnh của đội những mùa qua với việc luôn bị loại theo cách bi kịch nhất.

Cơn mưa bất chợt có nguyên nhân từ Ter Stegen, cựu binh được tin tưởng nhiều nhất trong quá trình tái thiết với Hansi Flick, thông qua chiếc băng đội trưởng.

Ter Stegen trở thành cầu thủ đầu tiên không liên quan đến La Masia trở thành đội trưởng Barca kể từ sau Luis Enrique (giai đoạn 2002-2004). Ngoài ra, anh là người nước ngoài đầu tiên không đi lên từ đội trẻ được đeo băng thủ quân, sau Gheorghe Popescu (Romania) mùa 1996-97.

Một người được tin tưởng như vậy lại có đường chuyền tai hại, khiến cho Eric Garcia buộc phải phạm lỗi với Minamino ngay trước vòng cấm để tránh bàn thua, rồi "đi tắm sớm" khi trận đấu bước sang phút thứ 10.

Ter Stegen phá hỏng những tính toán của Flick. Cựu HLV trưởng tuyển Đức phải thay đổi chìa khóa trận đấu trong thế trận 10 người chống lại 11 cầu thủ đối phương.

Akliouche mở tỷ số cho Monaco sau 16 phút. Đến phút 28, các BLV mô tả Lamine Yamal tạo khoảnh khắc điên rồ, với pha cài người, di chuyển vào trung lộ rồi tung cú sút chân trái gỡ hòa 1-1.

Barca vẫn đứng vững cho đến phút 71. Đội hình dâng cao khiến đoàn quân của Flick trả giá, khi Ilenikhena phá bẫy việt vị thoát xuống đánh bại Ter Stegen một cách dễ dàng.

Cuộc nổi loạn của Lamine Yamal

Barca thua, nhưng Lamine thắng. Từ khi mùa giải mới 2024-25 khởi tranh, đây là trận thứ 6 liên tiếp chàng trai 17 tuổi tham gia vào bàn thắng của đội (4 bàn, 4 kiến tạo).

Lần đầu tiên trong sự nghiệp chuyên nghiệp kéo dài chỉ hơn một năm, Lamine ghi bàn trong 2 trận liên tiếp cho Barca tính trên mọi đấu trường (57 trận chính thức).

Cú sút tung lưới Monaco diễn ra vào thời điểm Yamal mới 17 tuổi và 68 ngày. Anh trở thành cầu thủ trẻ thứ 2 ghi bàn trong lịch sử Champions League.

Kỷ lục ghi bàn trẻ nhất thuộc về Ansu Fati, 17 tuổi và 40 ngày, cũng trưởng thành từ La Masia của Barca. Ở Stade Louis II, Ansu đã ăn mừng bàn thắng của Lamine, trước khi vào sân trong vài phút cuối trận.

Lamine trưởng thành không ngừng trong thời gian qua. Trong trận đấu đêm 19/9, anh nổi loạn trước sự chứng kiến của huyền thoại Michael Jordan trên khán đài.

Jordan - cựu ngôi sao bóng rổ, được công nhận là một trong những VĐV thể thao nam vĩ đại nhất mọi thời đại, có nhà ở Công quốc Monaco và thường trải qua những kỳ nghỉ châu Âu - không ngừng trầm trồ khi Lamine Yamal bộc lộ tài năng và tính cách trên sân cỏ.

"Một bàn thắng tuyệt đẹp. Chúng tôi thật hạnh phúc khi có cậu ấy trong đội", Pedri khen ngợi về bàn thắng đầu tiên của Lamine tại sân chơi danh giá nhất bóng đá châu Âu.

"Tôi không lo lắng. Đội đã thất bại, đúng vậy, nhưng chúng tôi sẽ tiếp tục chiến đấu và trở lại mạnh mẽ hơn", Hansi Flick tuyên bố khi rời Stade Louis II.

Thất bại đầu tiên không gây nhiều vấn đề. Barca vẫn đang mơ mộng về mùa giải đặc biệt, khi mà giá trị thiên tài không ngừng được Lamine Yamal thể hiện.

Trực tiếp bóng đá Real Madrid vs Barca: Rực lửa El Clasico

Bàn thắng:Hayashi 87' - Ilestedt 32', Angeldal 52' (pen)

Đội hình ra sân

Nữ Nhật Bản (3-4-3): Yamashita; Takahashi, Kumagai, Minami; Shimizu, Hasegawa, Nagano, Sugita; Miyazawa, Fujino, Tanaka.

Nữ Thụy Điển (4-2-3-1):Musovic; Bjorn, Ilestedt, Eriksson, Andersson; Angeldahl, Rubensson; Rytting Kaneryd, Asllani, Rolfo; Blackstenius.

Nữ Tây Ban Nha hạ Hà Lan sau 120 phút, lần đầu vào bán kết World Cup