Rau má có nhiều tác dụng cho sức khỏe, thanh nhiệt và làm đẹp

Các hình ảnh cho thấy dân làng đứng quanh một hố bùn lún được cho là do vật thể rơi xuống gây ra.

Dân làng Mahadeva xôn xao vì tảng đá được cho là thiên thạch.

Tảng đá hiện tại đang được trưng bày ở Bảo tàng Bihar, nhưng sẽ được vận chuyển sang Trung tâm Khoa học Srikrishna ở Bihar để phân tích và xác nhận xem đây có thật sự là một tảng thiên thạch hay không – Thủ hiến bang Bihar Nitish Kumar cho biết.

Tảng đá đang được trưng bình tại Bảo tàng Bihar.

Dù có thể trông giống đá bình thường, thiên thạch thường nặng hơn và có bề mặt bên ngoài bị cháy, có thể khiến chúng trông sáng bóng. Ngoài ra, chúng còn có ruột mang từ tính.

“Thiên thạch thu hút rất nhiều sự chú ý từ các nhà khoa học, vì nghiên cứu chúng giúp chúng ta hiểu về sự hình thành và tiến hóa của hệ mặt trời”, ông Steven Ehlert ở Văn phòng Thiên thạch của NASA cho biết.

Theo NASA, thiên thạch gần như chính xác là “đá vũ trụ”. Chúng là mảnh vụn từ sao chổi hoặc các tiểu hành tinh xoay quanh mặt trời. Chúng trở thành sao băng khi xâm nhập vào khí quyển Trái đất và bùng cháy. Thiên thạch có thể bay qua bầu khí quyển và đáp xuống bề mặt Trái đất.

Hôm 24/7, một quả cầu lửa sáng ngang ngửa mặt trăng đã làm bừng sáng bầu trời ở phía nam bang Ontario và Quebec, Canada. Các chuyên gia cho rằng, các mảnh thiên thạch từ quả cầu lửa (một loại sao băng sáng hơn bình thường) này nhiều khả năng sẽ đáp được xuống đất.

Anh Thư

Maryn Butki, 11 tuổi đang giúp Paige Berry, 10 tuổi và Sydney Sabol, 10 tuổi tìm mua muối trong giới hạn ngân sách được giao để làm bánh táo trong khi các học sinh khác đứng gần đó

Phụ huynh Mỹ lúng túng

Chị Jennifer Craig nhìn chằm chằm vào bài tập toán của cô con gái. Đó là một phép nhân 3 chữ số khá đơn giản. Nhưng cô con gái 10 tuổi của chị giải nó bằng cách vẽ biểu đồ, tách số, nhân, cộng và một số bước rắc rối khác.

“Tôi thấy điên đầu” – bà mẹ 31 tuổi nói.

Và đó là lý do tại sao chị có mặt trong lớp học của con gái vào tối thứ Hai, cùng với nhiều phụ huynh khác, ngồi trên những chiếc ghế trẻ con, nghe cô giáo Alyshia Thomas giảng giải về cách làm toán mới.

Hầu hết học sinh ở các trường công của Mỹ đều đang học Toán rất khác với thời của bố mẹ chúng do sự xuất hiện của Common Core.

Những thay đổi này khiến nhiều phụ huynh lúng túng khi giúp con làm bài tập về nhà, đặc biệt là những người có con học tiểu học.

Melissa Palermo là một giáo viên lớp 4 tràn đầy nhiệt huyết. Cô là người tập huấn cho các giáo viên khác cách giải Toán mới ở Trường Nathaniel Hawthorne. “Phần khó khăn nhất là bài tập về nhà bởi vì nó rất khó với các bậc phụ huynh. Nhiều phụ huynh nghi ngờ chính mình vì họ chưa từng nhìn thấy những cách giải như thế này trước đây”.

“Họ thất vọng vì không thể giúp được con mình” – Bill Hanlon, một giáo viên dạy Toán ở Las Vegas cho hay. “Một trong những thông điệp mà tôi muốn gửi tới các giáo viên là nếu bạn giao những bài tập về nhà mà phụ huynh chưa từng thấy trước đây, hãy gửi kèm một mẩu giấy giải thích việc mà chúng ta đang làm, tại sao chúng ta lại làm vậy đồng thời đưa ra vài ví dụ. Nếu không, bạn sẽ nhận được rất nhiều thắc mắc”.

Cô Diane Dunaskiss – hiệu trưởng Trường Tiểu học Pine Tree khẳng định: “Phương pháp làm toán mới khuyến khích học sinh nghĩ sâu hơn. Khi bạn hiểu mình đang học cái gì, bạn sẽ ứng dụng nó vào việc bạn đang làm trong cuộc sống thực”.

Trước đây, Toán được học theo kiểu ghi nhớ một loạt các công thức, số liệu, mẹo vặt. Các chuyên gia cho rằng hậu quả của cách học này là học sinh Mỹ phải vật lộn với môn Toán. Gần 2/3 học sinh từ lớp 4 đến lớp 8 không đạt trong các bài kiểm tra Toán quốc gia. Phương pháp Common Core khác với phương pháp cũ ở chỗ tập trung vào bản chất đằng sau các hoạt động Toán học và nhấn mạnh vào việc có nhiều cách để đưa ra cùng một câu trả lời.

Common Core kỳ vọng học sinh sẽ không chỉ tìm được đáp án mà còn giải thích được tại sao.

Tại sao cần Common Core?

Bộ tiêu chuẩn giáo dục liên bangđã có từ đầu những năm 90.

Nhưng đến đầu những năm 2000, mỗi bang lại phát triển và áp dụng những tiêu chuẩn học tập riêng của mình.

Lúc này mỗi bang đều có những khái niệm riêng về “đủ điều kiện”. Việc thiếu một chuẩn hóa chung cộng với thực tế thành tích của học sinh Mỹ khá khiêm tốn so với các quốc gia khác trên các bảng xếp hạng quốc tế là lý do tại sao các bang quyết định phát triển Common Core vào năm 2009.

Common Core là tập hợp các tiêu chuẩn học thuật cao ở môn Toán và Đọc hiểu. Common Core được tạo ra để đảm bảo rằng tất cả học sinh tốt nghiệp phổ thông đều có đủ kỹ năng và kiến thức cần thiết để học tốt ở đại học, để làm một công việc nào đó và để bước vào cuộc sống, bất kể các em sống ở đâu.

Bộ tiêu chuẩn này được soạn thảo bởi các chuyên gia và giáo viên trên khắp nước Mỹ. Những tiêu chuẩn này cũng là cách để giáo viên đo lường sự tiến bộ của học sinh trong suốt năm học và để đảm bảo rằng các em đang đi đúng hướng để đạt được thành công trên con đường học tập.

Tranh cãi vẫn chưa dứt

Bất chấp việc Common Core được áp dụng nhanh chóng và rộng rãi, nhóm chỉ trích vẫn phản ứng dữ dội. Một số phụ huynh đăng tải những bài toán và lời giải theo kiểu Common Core bằng giọng điệu mỉa mai, châm biếm.

Cách giải phép nhân 16x27 theo kiểu Common Core:

Công văn 5167 về việc đảm bảo an toàn, an ninh mạng trong thời gian Đại hội lần thứ XIII của Đảng và các dịp lễ, tết năm 2021 vừa được Bộ TT&TT ban hành ngày 30/12/2020, gửi tới các bộ, ngành, địa phương; các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước; các tập đoàn, tổng công ty, công ty cung cấp dịch vụ Internet, viễn thông và các tổ chức tài chính, ngân hàng thương mại.

Công văn của Bộ TT&TT nêu rõ, nhằm tăng cường bảo đảm an toàn, an ninh mạng, không để bị động, bất ngờ với mọi tình huống tấn công mạng và phát tán thông tin xấu độc trong thời gian diễn ra các sự kiện lớn của đất nước, đặc biệt là Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán Tân Sửu, tạo tiền đề triển khai công cuộc chuyển đổi số thành công và bền vững năm 2021, Bộ đề nghị các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp triển khai thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm.

Cụ thể, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp được yêu cầu tăng cường triển khai hoạt động bảo đảm an toàn, an ninh mạng với các hệ thống thông tin quan trọng, nhạy cảm. Trong đó, trọng tâm là phân công lực lượng tại chỗ triển khai trực giám sát, hỗ trợ, ứng cứu và khắc phục sự cố an toàn, an ninh mạng 24/7;

Yêu cầu các đơn vị chuyên trách, đơn vị cung cấp dịch vụ an toàn, an ninh mạng (nếu có) gia cố và ưu tiên nguồn lực, nhân lực cho nhiệm vụ giám sát và bảo vệ các hệ thống;

Đồng thời, rà soát các lỗ hổng, điểm yếu trên các hệ thống thông tin thuộc phạm vi quản lý; kịp thời cập nhật các bản vá và triển khai các giải pháp phòng ngừa để tránh bị lợi dụng, khai thác để tấn công; bảo đảm duy trì, kết nối, kịp thời chia sẻ thông tin với Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT.

Với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, đặc biệt là các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông, Internet, Bộ TT&TT đề nghị triển khai các biện pháp kỹ thuật ở mức cao nhất nhằm phát hiện, lọc, ngăn chặn hoạt động tấn công mạng, phát tán thông tin xấu độc, thông tin vi phạm pháp luật trên hệ thống, hạ tầng mạng lưới thuộc phạm vi quản lý.

Cùng với đó, các doanh nghiệp này cũng cần thực hiện nghiêm và kịp thời các biện pháp xử lý theo yêu cầu của Bộ TT&TT và cơ quan chức năng có thẩm quyền.

Trong trường hợp cần hỗ trợ xử lý, ứng cứu và khắc phục sự cố, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp cần liên hệ với đầu mối kỹ thuật của Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT gồm: Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam (VNCERT/CC), theo các số điện thoại 024.3640.4424/086.9100.317, địa chỉ thư điện tử thongbaosuco@vncert.vn; Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC) theo số điện thoại 02432091616 và thư điện tử ais@mic.gov.vn. 

Trường ĐH Tôn Đức Thắng là một mô hình tự chủ tốt. Hiện tại, có lẽ chưa có trường đại học công lập nào ở Việt Nam không lấy một đồng tiền thuế nào của dân mà có thể tiên phong tự chủ và đã làm được các thành tựu đáng ngưỡng mộ như thế.

Xử lý "câu chuyện" phức tạp này như thế nào là một câu hỏi không dễ trả lời. Sau ngày 1/7, ngày Luật Giáo dục Đại học sửa đổi (Luật số 34) có hiệu lực pháp lý, Tổng LĐLĐ Việt Nam không được can thiệp vào việc của nhà trường; mọi việc đều sẽ do Hội đồng trường (HĐT) quyết định. Nhưng hiện tại chưa đến ngày 1/7 nên Tổng LĐLĐ Việt Nam vẫn có quyền can thiệp.

GS.TS Trần Đức Viên

Thiển nghĩ, cả cơ quan chủ quản (Tổng LĐLĐ Việt Nam) và cơ quan quản lý ngành (Bộ GD-ĐT) cần xử lý việc này một cách hết sức thận trọng, thiện chí, với tinh thần trách nhiệm cao nhất để không làm đổ vỡ một mô hình tốt về tự chủ đại học.

Trường ĐH Tôn Đức Thắng cũng cần hết sức thiện chí và hợp tác để cùng với Tổng LĐLĐ Việt Nam và Bộ GD-DT xử lý vụ việc thấu tình đạt lý. Ai cũng biết, một trong những "đặc tính" quan trọng của người trí thức thực sự đó là sự khiêm nhường và cầu thị.

Mô hình tự chủ của Trường ĐH Tôn Đức Thắng sụp đổ là điều rất đáng tiếc. Ai sẽ là người chịu trách nhiệm về sự đổ vỡ không đáng có ấy? Ai sẽ gánh gánh nợ mà Trường ĐH Tôn Đức Thắng đang phải vay để đầu tư? Chẳng lẽ phần thiệt thòi luôn thuộc về người học và gia đình họ?

Để mô hình tự chủ của Trường ĐH Tôn Đức Thắng tiếp tục tồn tại và phát triển, thiết nghĩ, nhà trường vẫn cần đến sự ‘góp mặt’ của đương kim hiệu trưởng trong đội ngũ các cán bộ quản lý, quản trị, ví dụ như anh ấy có thể làm Chủ tịch Hội đồng trường chẳng hạn.

Không có nguyên tắc nào là không có ngoại lệ, chuyện tương tự cũng đã xảy ra tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam: Năm 2015, Hiệu trưởng nhà trường lúc bấy giờ đã trên 61 tuổi, quá tuổi quản lý theo luật định, nhưng lo cho công cuộc tự chủ của nhà trường vừa mới bắt đầu có thể gặp trục trặc khi hiệu trưởng mới còn chưa đủ kinh nghiệm, Bộ trưởng Bộ chủ quản đã đề nghị Thủ tướng cho phép hiệu trưởng (cũ) chuyển sang làm Chủ tịch HĐT. Đề nghị ấy đã được Thủ tướng thông báo đồng ý (bằng văn bản) gần như ngay lập tức!

Bây giờ, sau ngày 1/7, những việc như thế do HĐT quyết định cả, thuận lợi hơn 4 năm trước rất nhiều. Cũng nên thừa nhận một thực tế: những người có năng lực thường là những người có cá tính. Người sử dụng nên biết chấp nhận, cảm thông với cá tính của họ, biết ‘gạn đục khơi trong’ vì sự nghiệp chung.

Tuy nhiên, muốn nói gì thì nói, việc bầu chọn và bổ nhiệm nhân sự vẫn phải chấp hành theo tinh thần của Nghị quyết TW 6-NQ/TW, Nghị quyết TW 19-NQ/TW và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục Đại học (Luật số 34) và Quyết định 105 của Ban chấp hành TW về công tác cán bộ.

Cụ thể, Khoản 3, Điều 16, Luật số 34 qui định rõ thẩm quyền quyết định nhân sự của trường đại học. Với quy định này, thành viên HĐT được chia thành 3 nhóm: (i) Thứ nhất, nhóm thành viên đương nhiên không do bất kỳ cơ quan nào chỉ định, gồm có bí thư cấp ủy, hiệu trưởng, chủ tịch công đoàn và đại diện ban chấp hành đoàn trường (là người học); (ii) Thứ hai, nhóm thành viên trong trường được tập thể giảng viên, viên chức và người lao động bầu; và (iii) Thứ ba, nhóm thành viên ngoài trường. Trong nhóm này, có thành viên là đại diện cơ quan quản lý do cơ quan quản lý cử; còn lại phải do tập thể người lao động, giảng viên, viên chức cơ sở giáo dục bầu.

Một điều cần lưu ý là đối với các thành viên đương nhiên của HĐT, cơ quan quản lý không có quyền chỉ định hay ‘quy hoạch’ mà phải bầu chọn theo qui định của pháp luật.

Nếu có quy hoạch, thì quy hoạch đó phải tuân thủ đề án vị trí việc làm và đề án nhân sự mà cơ sở giáo dục đã trình cho cơ quan có thẩm quyền thông qua.

Đối với các thành viên do tập thể giảng viên, viên chức người lao động bầu thì cơ quan quản lý càng không thể chỉ định, cử, hoặc “quy hoạch” vì nếu làm như vậy, quyền của tập thể giảng viên, viên chức và người lao động của cơ sở giáo dục bị xâm phạm.

Còn với Điều 16, HĐT đại học công lập tự chủ có thẩm quyền quyết định hiệu trưởng nhà trường theo thủ tục quy định tại Quy chế tổ chức và hoạt động của trường và trình cơ quan có thẩm quyền ra quyết định công nhận. Nghĩa là, hiệu trưởng trường đại học do HĐT thực hiện quy trình bầu theo Quy chế tổ chức và hoạt động mang tính nội bộ của cơ sở giáo dục.

Cơ quan quản lý có thẩm quyền ra quyết định công nhận kết quả bầu các chức danh Chủ tịch HĐT và hiệu trưởng do HĐT bầu mà thôi.

TS Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục Chuyên nghiệp, Bộ GD-ĐT: "Cần xem xét lại một cách nghiêm túc vai trò của bộ ngành chủ quản"

TS Hoàng Ngọc Vinh

Để giải phóng tiềm năng cho trường đại học, trước hết cần gỡ bỏ các khâu quản lý trung gian với nhà trường. 

Do cơ chế chưa hoàn thiện nên có nhiều thủ tục trước đây vẫn duy trì kiểu như thời bao cấp và vì thế, người ta vẫn đeo bám hình bóng của cơ quan chủ quản. 

Trường ĐH Tôn Đức Thắng là đại học công, khi tự chủ thì tài chính dư ra trong quá trình hoạt động sẽ thuộc sở hữu công, không thuộc sở hữu của riêng trường. Khi sử dụng tài sản công, trường sẽ phải có trách nhiệm giải trình trước cơ quan Nhà nước có thẩm quyền mà không phải giải trình trước tổ chức chính trị xã hội về hoạt động giáo dục.

Chấm dứt can thiệp vào hoạt động tự chủ của các trường là việc làm cần thiết để thực hiện Luật Giáo dục Đại học sửa đổi và Nghị quyết 19, Hội nghị TƯ 6 khoá 12 về việc thu gọn đầu mối quản lý, tinh giản biên chế.

Mô hình bộ ngành chủ quản chỉ nên tồn tại thời kinh tế kế hoạch tập trung quan liêu bao cấp.

Có thêm bộ ngành chủ quản thực chất chỉ thêm một tầng nấc trung gian với không ít những thủ tục hành chính, khiến chi phí giao dịch gia tăng, mất thời gian và hiệu quả thấp lại không mang nhiều giá trị gia tăng cho người học. Trừ những trường công lập thuần tuý (nghĩa là không sử dụng tài chính qua nguồn thu học phí của người học, ngân sách Nhà nước lo 100%) thì cần có cơ quan chủ quản để quản lý và kiểm soát.

Việc bỏ bộ chủ quản đã được đưa vào Nghị quyết 25/2005/NQ-CP về Đổi mới cơ bản toàn diện giáo dục đại học giai đoạn 2006-2020 nhưng hầu như chưa thực hiện.

Ở đây cần chỉ thẳng ra vấn đề bộ ngành đều muốn quản lý các trường như trước vì nhiều động cơ khác nhau, và cũng có một số trường nào đó vẫn e ngại không dám tách rời khỏi “bầu sữa” ngân sách. Không ai muốn tự giác từ bỏ những cơ chế do mình sinh ra và có thể trục lợi từ cơ chế ấy qua các thủ tục.

Nghị định Hướng dẫn Luật Giáo dục Đại học mới phải có quy định khi sử dùng tài sản công buộc phải chịu sự kiểm toán Nhà nước để đối chiếu việc tự chủ có vi phạm các quy định trong luật hiện hành hay không.

Bộ ngành không nên kiểm soát, kiểm tra mà chỉ nên yêu cầu trường giải trình trách nhiệm và thực hiện cam kết. Còn nhà trường chịu kiểm toán Nhà nước và kiểm định theo quy định.

TS Lê Viết Khuyến, Hiệp hội các trường ĐH, CĐ Việt Nam: "Nếu đã đồng ý để trường tự chủ, cơ quan chủ quản phải hy sinh quyền lợi của mình"

Muốn tự chủ đại học phải chấp nhận bỏ thói quen truyền thống, mà vấn đề đầu tiên là bộ chủ quản và cơ chế bộ chủ quản.

TS Lê Viết Khuyến (Ảnh: Nguyễn Thảo)

Cơ chế bộ chủ quản là cơ chế tập quyền, không có hội đồng, chỉ có cấp trên – cấp dưới.

Từ trước đến nay cơ chế tập quyền này áp dụng với đa số các trường. Các trường theo chỉ đạo của cơ quan cấp trên để triển khai hoạt động. Không có khái niệm trao tự chủ cho trường mà chỉ là phân bổ quyền lực cho cấp dưới.

Cơ chế thứ hai mà chúng ta đang hướng đến là định chế hội đồng: Không có cơ quan chủ quản mà mà quyền lực được trao cho một tập thể lãnh đạo chứ cũng không tập trung về hiệu trưởng. Hội đồng định ra đường hướng hoạt động của trường và bổ nhiệm hiệu trưởng.

HĐT phải là cơ quan quyền lực cao nhất, hoạt động theo nguyên tắc bỏ phiếu ra nghị quyết chứ không phải tự hiệu trưởng quyết định. Như vậy mới là một trường tự chủ cao.

Nếu Chính phủ, Nhà nước đã chọn đi theo hướng tự chủ thì phải chọn HĐT và xóa bỏ bộ chủ quản. HĐT là cơ quan quyền lực nhất và phải xóa bộ chủ quản chứ không thể tồn tại cả hai.

Nghị quyết số 14/2005/NQ-CP ngày 2/11/2005 của Chính phủ, Nghị quyết 89/NQ-CP ngày 10/10/2016 của Chính phủ, Nghị quyết 19/NQ-TW ngày 25/10/2017 của TW đều khẳng định giáo dục đại học phải chuyển sang cơ chế tự chủ.

Để triển khai, trong đó có Trường ĐH Tôn Đức Thắng cùng hơn 20 trường khác và sẽ còn nhiều trường hơn nữa, những điều kiện ràng buộc cũng phải xóa đi chứ không thể tồn tại tư duy cũ.

Nếu bắt bẻ Trường ĐH Tôn Đức Thắng hay trường nào đó và cứ lấy văn bản cũ áp dụng là sai chứ không phải nói trường làm sai.

Muốn đánh giá đúng – sai phải đánh giá bằng đề án mới của nhà trường mà Chính phủ phê duyệt, trong đó có những cái khác với cơ chế hiện hành.

Hiện nay có rất nhiều bộ, ngành nơm nớp lo “mất con”. Nếu đã lo như vậy, tại sao còn đồng ý cho trường tự chủ? Còn nếu đã đồng ý, bộ, ngành phải hy sinh quyền lợi của mình.

Nếu không tháo gỡ những rào cản đó, sẽ không chỉ Trường ĐH Tôn Đức Thắng mà tất cả các trường khác đều sẽ vướng chuyện này.

Ngân Anh – Lê Huyền – Thúy Nga (ghi)

Trường Tôn Đức Thắng và Tổng liên đoàn bất đồng về "nhiệm kỳ hiệu trưởng"

Những bất đồng giữa trường và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam xảy ra khi nhà trường triển khai các công việc để áp dụng đúng Luật Giáo dục Đại học sửa đổi.  

Tôi thấy hơi buồn cười vì tới vòng xét duyệt cuối mình lại không đủ số phiếu  

- Ông nhận Giải thưởng Nhà nước đúng năm tròn 70 tuổi là dấu mốc lớn. Nhưng trước đó tôi còn nhớ thời điểm năm 2011, NSND Nguyễn Thước từng lao đao trong lần làm hồ sơ xét duyệt Giải thưởng Nhà nước. Tại sao phải đợi tới hơn 10 năm ông mới được nhận giải thưởng này trong khi với những thành tích đạt được đáng lẽ ông phải được trao Giải thưởng Nhà nước từ lâu rồi?

Thực ra giữa hai kỳ xét duyệt đó tôi có gửi hồ sơ thêm 1 lần, dù qua tất cả các vòng xét duyệt nhưng cuối cùng thì bị văng. Thường sẽ có câu trả lời là không đủ phiếu. Tôi luôn nghĩ mình đủ tiêu chuẩn để được xét duyệt, nhất là sau lần bị kiện tụng đó tôi còn có thêm nhiều giải nữa.

Hồ sơ của tôi đã qua tất cả các vòng xét duyệt và đều được 100% số phiếu. Tôi biết có những lần duyệt không ai hỏi hay đặt vấn đề gì cả nhưng vẫn có người không bỏ phiếu nên thấy hơi buồn cười.

Có lần tôi hỏi một người ở Vụ Thi đua khen thưởng rằng tại sao không đặt ra quy định rõ ràng để gặp trường hợp nếu thấy có vấn đề thì cùng đưa ra bàn, không xứng đáng thì gạt và nếu có ý kiến nọ kia thì dựa vào số phiếu. Tôi biết trường hợp không gặp vấn đề gì hay có ý kiến nhưng đã được giải thích rõ ràng nhưng vẫn có người không bỏ phiếu. Tôi không hiểu. Ở đây có vấn đề cá nhân trong chuyện này không hay thiếu đi sự công bằng. Còn cá nhân tôi vẫn thiếu số phiếu bầu dù có rất nhiều giải. 

- Nghệ sĩ thường coi trọng danh dự. Nhiều người nếu làm hồ sơ và bị đánh trượt tới 2 lần rất nản và không muốn xin danh hiệu thêm lần nào nữa. Cá nhân ông đã bao giờ nản khi làm hồ sơ xét duyệt tiếp? 

Lần xét duyệt thứ nhất sau những lùm xùm như vậy và qua trao đổi với Bộ VHTTDL tôi chủ động làm đơn rút hồ sơ xin Giải thưởng Nhà nước để bảo toàn danh hiệu NSND vì thời điểm đó tôi xin cả hai. Tôi xin rút để thuận mọi việc. Bởi tôi còn nhiều tác phẩm đã đoạt giải và lần sau có thể xin tác phẩm khác, lúc đó thấy thời gian của mình còn dài. 

Đến lần tiếp theo tôi lại nhận câu trả lời là không đủ phiếu. Chủ tịch Hội Điện ảnh khi đó là ông Đặng Xuân Hải hỏi tôi buồn không? Tôi nói: Nếu nói em không buồn là em nói dối.Buồn thì có buồn nhưng cái buồn đó thoảng qua rất nhanh. Cũng an ủi là cơm chưa ăn thì gạo còn đấy vì thực ra số giải tôi còn rất nhiều.

Vì thế, tôi nghĩ nếu lần này không được sẽ xin nữa. Bởi đó là danh dự. Cả đời sống với nghề và đam mê của mình, với tất cả những giải thưởng và tác phẩm đạt được thì tôi tự thấy bản thân rất xứng đáng. Tôi tự nói với lòng mình là vẫn xin mà chẳng vì lý do gì.

- Sau 2 lần bị đánh trượt Giải thưởng Nhà nước, cảm xúc của ông thế nào khi chờ kết quả xét duyệt lần thứ 3, có hồi hộp và lo lắng?

Cũng hồi hộp bởi lần trước nếu xét về tiêu chuẩn so với nhiều người mà tôi biết họ chưa được giải vàng nào nhưng vẫn qua còn mình có giải vàng lại không qua. Điều đó rất buồn cười. Vì thế, tôi rất mong chờ không biết ở lần thứ 3 lại xảy ra điều trớ trêu như thế nữa không. 

- Cụm 3 tác phẩm giúp ông nhận Giải thưởng Nhà nước năm 2022 có phải những bộ phim ông tâm huyết nhất và đánh giá cao nhất?

Đó là những phim tôi thích nhất và cũng tự đánh giá đó là những tác phẩm để mình tự hào. Phim Không chỉ là thương hiệubàn về thương hiệu Việt Nam chúng ta đang đứng ở đâu và làm thế nào để đẩy mạnh thương hiệu Việt. Dù đề tài khô khan nhưng khi làm xong và gửi bản phim cho các nhân vật của mình, họ xem và bốc máy nói chuyện với tôi hàng tiếng đồng hồ để chia sẻ. Sau phim đó, tôi nghĩ mình cần nói chuyện một cách phải quấy về thương hiệu Việt. Đó là điều thú vị ở những người làm phim tài liệu vì mỗi lần làm xong 1 phim là mỗi lần nạp thêm kiến thức. 

Phim Đất lạnhđề cập tới nông nghiệp, nông thôn, nông dân, tôi chọn quay tại Thái Bình - đó không phải tỉnh nghèo nhất nhưng lại chứa đựng nhiều mâu thuẫn trong vấn đề này. Bộ phim giúp tôi giành giải Bông Sen Vàng tại LHP Việt Nam. Đất lạnhnói về thất vọng thực nhưng lại thúc đẩy người ta hơn là hy vọng giả.  

Phim Cỏ xanh im lặnglàm về anh hùng Hồ Giáo - một nhân vật đặc biệt, người nông dân làm việc rất giản dị là chăm bò, chăm cỏ nhưng 2 lần được phong Anh hùng. Đến cuối đời bác cũng không nhận chức vụ gì cả, có lẽ chức vụ lớn nhất Hồ Giáo nhận là Tổ trưởng tổ chăn nuôi.

Khi bác nghỉ hưu năm 80 tuổi, tôi nghe tin và có cảm xúc rất mạnh nên quyết định thực hiện kế hoạch dù nhiều người đã làm phim về bác. Thông điệp bộ phim giản dị thôi: người ta có thể làm những việc rất nhỏ nhưng hãy làm với tình yêu lớn. Tôi dựng tác phẩm này vào năm cuối cùng trước khi nghỉ hưu và coi đó là bộ phim hay nhất của đời mình.

- Lần đầu tiên trong lịch sử có hai anh em trong gia đình cùng nhận Giải thưởng Nhà nước tại một kỳ trao giải. Ông có thể chia sẻ về niềm vui này? Có vẻ như việc bị trượt 2 lần xét duyệt trước là để chờ nhận cùng nhà văn Nguyễn Văn Thọ?

Đối với tôi đây là niềm vui, vì đó là sự công nhận của cả đời làm việc của mình. Với gia đình tôi, niềm vui này được nhân đôi. Lần đầu tiên có 2 anh em cùng được Giải thưởng Nhà nước trong một đợt. 

Không buồn vì con gái không theo nghề bố

- Nhận Giải thưởng Nhà nước ở tuổi 70 song với những người làm nghệ thuật, đây không phải đích đến cuối cùng vì còn có bậc thang cao hơn nữa là Giải thưởng Hồ Chí Minh. Ông có đặt mục tiêu sẽ nhận được thành tựu này trong khi không còn nhiều thời gian làm phim như hồi trẻ nữa?

Giải thưởng Hồ Chí Minh ai cũng mong nhưng tôi cảm thấy không còn nhiều thời gian để thực hiện điều đó. Giá bây giờ tôi 50 tuổi mới có thời gian để phấn đấu. Thực ra sau khi nghỉ hưu tôi còn bận hơn trước. Tôi dành nhiều thời gian cho công tác giảng dạy ở Đại học Sân khấu & Điện ảnh và vẫn tiếp tục làm những bộ phim kỷ niệm.

Năm ngoái, Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương tha thiết mời tôi làm phim chân dung về NSND Trà Giang. Sau khi đọc kịch bản tôi cũng bật ra một ý là có thể nói về cả một giai đoạn vàng của điện ảnh cách mạng Việt Nam cùng với những bộ phim NSND Trà Giang đóng vai chính. Đó không chỉ là chân dung về nữ diễn viên nổi tiếng mà khắc họa cả một giai đoạn đầu của điện ảnh cách mạng Việt Nam. Đã có nhiều người làm phim về chị nhưng NSND Trà Giang nói với tôi đây là bộ phim hay nhất. 

NSND Nguyễn Thước trong quá trình quay phim về NSND Trà Giang. Ảnh: NVCC

- Dành cả đời cho phim tài liệu và tham gia giảng dạy nhiều lớp sinh viên, vậy các con ông có theo nghề của bố?

Các con tôi không theo nghề bố. Cô con gái thứ 2 của tôi cũng theo học Đại học Sân khấu & Điện ảnh nhưng ở lĩnh vực thiết kế đồ họa, kỹ xảo và đang làm ở Hãng phim Hoạt hình Việt Nam. Tôi không tiếc vì các con không làm phim tài liệu vì điều đó còn do duyên phận. Thêm nữa con gái mà đi làm phim tài liệu vất vả lắm.

- Làm phim tài liệu không chỉ có đam mê mà đòi hỏi sức khỏe, ít thời gian ở nhà. Những người như ông chắc chắn phải có hậu phương rất vững chắc mới yên tâm đi làm phim triền miên từ ngày nọ qua tháng kia?

Tôi đi làm phim quanh năm nên bà xã bảo lấy tôi như lấy bộ đội, nhưng không bao giờ càu nhàu. Cô ấy làm ở văn phòng Hội Điện ảnh nên quá hiểu công việc của những người làm phim. Phải nói tôi như có bệnh, khoảng 1 tháng không đi đâu làm gì là cuồng chân lắm.

- Giai đoạn mới nghỉ ông có bị hẫng dù công việc làm phim thì không có tuổi hưu?  

Tôi không bị hẫng về công việc mà hẫng về tình cảm. Học xong tôi về Hãng phim Tài liệu làm việc cho tới lúc nghỉ hưu, dù có nhiều cơ hội sang làm chỗ nọ chỗ kia nhưng đều từ chối. Hãng phim như ngôi nhà thứ 2 nên lúc chính thức nghỉ hưu và dọn đồ tôi bị hẫng hụt vì không còn được ở đó nữa. Rất may nhà tôi ở gần hãng phim, nhiều học trò vẫn đang làm việc ở Hãng nên việc trở lại nơi này không còn là vấn đề nữa.

- Mấy chục năm ròng rã làm nghề và phải di chuyển nhiều ở những tỉnh xa, có khi nào ông bận làm phim mà bỏ lỡ những sự kiện quan trọng trong gia đình?

Cũng may là tôi chưa bỏ lỡ dịp gì quan trọng vì mọi chuyện mình có thể sắp xếp được nên chỉ có 2 lần không được ăn Tết ở nhà thôi.  

- Đạo diễn vốn thiệt thòi nhưng đạo diễn phim tài liệu còn thiệt hơn vì không được biết đến nhiều như đạo diễn phim truyện điện ảnh hay truyền hình do đặc thù của dòng phim. Có khi nào ông thấy chạnh lòng?

Sự chạnh lòng không thể tránh được nhưng đã vào nghiệp làm phim tài liệu phải chấp nhận điều đó. Phim tài liệu có đối tượng người xem riêng, từng đề tài cũng có tầng khán giả của riêng mình. Phim tài liệu có phát triển hay không còn phụ thuộc vào dân trí nữa. Tôi lấy điều đó để an ủi khi thấy các bạn làm phim truyện được công chúng quan tâm nhiều hơn. 

Dần xuất hiện từ vùng nước sâu đục và tối, con quái thú đã khiến các nhà nghiên cứu thảng thốt khi nó bắt đầu rình mò họ.

Có thể nghe được tiếng một nhà nghiên cứu thốt lên: “Hãy nhìn bề ngang của nó xem”, khi con quái vật khổng lồ lại gần hơn.

Con cá khổng lồ ngoi lên từ nước sâu đục ngầu.

Nhóm nghiên cứu đến từ OceanX đã lặn xuống sâu 800 mét dưới bề mặt đại dương để tìm kiếm con vật, gần Mũi Eleuthera ở Bahamas. Họ đã hi vọng có thể gắn thiết bị theo dõi vào một trong những con cá khổng lồ này. Nếu thành công, đây sẽ là lần đầu tiên một con cá mập sáu mang được gắn tag, sẽ giúp các nhà bảo tồn tìm hiểu thêm về loài động vật kỳ thú này.

Cá mập sáu mang, còn được gọi là cá mập bò, là một trong những loài cá mập lớn nhất thế giới, và cũng là loài cá mập lớn nhất thuộc bộ Hexanchiformes (cá mập nguyên thủy). Các nhà khoa học tin rằng nó có thể có chiều dài lên tới 6m. Đây là loài cá mập còn tồn tại có liên quan chặt chẽ nhất với cá mập hóa thạch, đã tồn tại cách đây 200 triệu năm. Cá mập sáu mang sống ở vùng nước sâu gần đáy biển, có thể lên tới gần 2.000 mét.

Nhóm nghiên cứu ước tính nó dài đến 6 mét.

OceanX cho biết cuộc chạm trán này đánh dấu một mốc lịch sử. “Giờ đây chúng ta đã biết là biện pháp này có hiệu quả với loài sáu mang, chúng ta đã mở ra cánh cửa đến một thế giới của những con quái vật biển sâu, và tìm hiểu về cách di chuyển và hành vi của chúng”.

Mắt con cá áp sát vào tàu ngầm của nhóm nghiên cứu.

Nhóm nghiên cứu đã lặn xuống trong chiếc tàu ngầm Triton 3300/3, có khả năng lặn sâu 1.000 mét với một người lái và hai hành khách trên tàu. Website của tổ chức OceanX cho biết sứ mệnh của họ là “khám phá đại dương và đưa nó trở lại với thế giới”.

Anh Thư