Theo tính toán, khi áp dụng phương pháp canh tác của Viện Nghiên cứu Lúa quốc tế IRRI, mỗi 1ha lúa sẽ tạo ra 3 tín chỉ carbon. Đơn vị thu mua tín chỉ carbon lúa ở Đắk Lắk là thành viên của Công ty Netzero Carbon Thái Lan đã quyết định chi trả 20 USD cho 1 tín chỉ. Như vậy, với 1ha giảm phát thải, nông dân thu thêm được 1,5 triệu đồng.

Sau khi làm việc trực tiếp với địa phương, đơn vị thu mua cam kết chỉ cần ra báo cáo là mua ngay, không cần có đơn vị thứ 3 cấp tín chỉ carbon. Bởi, hiện tại thị trường quan trọng nhất là châu Âu chưa công nhận bất kỳ chứng nhận của tổ chức nào, nhưng báo cáo giảm phát thải được xây dựng dựa trên tiêu chí chuẩn và quy định của Liên hợp quốc.

Ông Trần Minh Tiến - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Net Zero Carbon Việt Nam cho biết, công ty đang chờ kết quả chính thức của Công ty Spiro Carbon (Mỹ) về kết quả giảm phát thải từ mô hình sản xuất lúa ở Đắk Lắk. Khi có số liệu cụ thể, công ty sẽ mua tín chỉ carbon, đồng thời trao chứng chỉ carbon sản phẩm lúa gạo đầu tiên của Việt Nam cho nông dân Đắk Lắk.

Theo lãnh đạo Sở NN-PTNT tỉnh Đắk Lắk, toàn tỉnh sản xuất lúa ổn định trên diện tích 100.000ha. Nếu bán tín chỉ carbon thành công, vụ tới đây tỉnh sẽ mở rộng diện tích trồng lúa giảm phát thải để nông dân có thêm thu nhập, góp phần bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu.

Ở nước ta diện tích gieo cấy lúa lên tới 7,1 triệu ha. Ngoài Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030”, nhiều địa phương đang áp dụng mô hình trồng lúa giảm phát thải hướng tới bán tín chỉ carbon.

Đơn cử, tỉnh Nghệ An đang phối hợp Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tính toán triển khai tạo tín chỉ carbon chủ yếu từ giảm phát thải khí metan trong sản xuất lúa.

Với diện tích trồng lúa trên 180.000ha, mỗi năm Nghệ An có tổng sản lượng lương thực trên dưới 1,1 triệu tấn/năm, đồng thời có tiềm năng giảm 1,44 triệu tấn CO2 tương đương.

Dự án hợp tác nhằm phát hành tín chỉ carbon trong sản xuất lúa được bắt đầu triển khai thử nghiệm từ vụ xuân 2024. Ở mùa đầu tiên, dự án sẽ thực hiện trên diện tích gần 6.000ha lúa tại các huyện Nam Đàn, Nghi Lộc, Hưng Nguyên, Đô Lương, Diễn Châu… với khoảng 24.000 hộ nông dân tham gia.

Chia sẻ với PV.VietNamNet, ông Hà Sỹ Đồng - Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, diện tích lúa hữu cơ của tỉnh đã lên tới con số 1.100ha.

Xét về mặt khoa học và các tiêu chí để tham gia vào thị trường carbon thì nông nghiệp hữu cơ là hướng đi đầu tiên. Đây là mô hình thành công của tỉnh Quảng Trị để nhân rộng, từ đó hình thành các cánh đồng hữu cơ, tuần hoàn, xoá dần dấu chân carbon trên các mảnh vườn, thửa ruộng, ông Đồng cho hay.

Ở Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và giảm phát thải ở ĐBSCL, Ngân hàng Thế giới ước tính vùng chuyên canh lúa theo đề án khi hình thành có thể giảm 10 triệu tấn carbon mỗi năm. Với giá 10 USD/tín chỉ carbon mà Ngân hàng Thế giới cam kết mua, 1 triệu ha nông dân có thể thu về khoảng 100 triệu USD/năm.

Bên cạnh đó, ngành lúa gạo có thêm 16.000 tỷ đồng/năm từ việc giảm chi phí đầu vào và tăng giá thành sản phẩm đầu ra. Chưa kể, các yếu tố tăng thêm về giá trị trong quá trình xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải của Việt Nam.

Hiện nay, trồng lúa giảm phát thải được triển khai tại một số tỉnh vùng ĐBSCL. Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam cho hay, Văn phòng Ban chỉ đạo đang triển khai xây dựng cơ chế pháp lý, cơ chế vận hành, đưa được mô hình và kết quả cụ thể để sớm khẳng định được ý nghĩa và hiệu quả của đề án.

Nếu không có gì thay đổi, đến tháng 8 năm nay, chúng ta sẽ có sản phẩm “lúa giảm phát thải” và Cục Trồng trọt sẽ công bố tiêu chuẩn cơ sở ban đầu, ông Nam chia sẻ.

Việc thu giữ carbon được thực hiện tại điểm phát thải, trước khi chúng có thể đi vào khí quyển. Sau đó, carbon được bơm sâu xuống lòng đất, tái sử dụng hoặc chuyển hóa thành các sản phẩm rắn. 

Climeworks đã hợp tác với Công ty Carbfix để phát triển công nghệ DAC+S. Năm 2016, Carbfix tạo ra đột phá quan trọng với công nghệ khoáng hóa CO2 trong chưa đầy 2 năm, thay vì hàng trăm hoặc hàng nghìn năm như thông thường.

Tại Mammoth, Carbfix trộn CO2 với nước và bơm nó vào độ sâu 1.000m. CO2 phản ứng tự nhiên với đá bazan, biến thành đá.

Carbfix cho biết quá trình khoáng hóa này mất khoảng hai năm. 

Climeworks không tiết lộ chi phí để loại bỏ và lưu trữ CO2. Ông Jan Wurzbacher, đồng sáng lập và đồng giám đốc điều hành của Climeworks, cho hay, mục tiêu chi phí là đạt mức 300 đến 350 USD/tấn vào năm 2030 trước khi đạt 100 USD/tấn vào khoảng năm 2050.

Bất kỳ tổ chức nào cũng có thể trả tiền cho Climeworks để loại bỏ CO2 nhằm cân bằng lượng khí thải của họ.

Theo lãnh đạo Climeworks, Mammoth chỉ là giai đoạn đầu tiên trong kế hoạch mở rộng quy mô loại bỏ carbon lên tới 1 triệu tấn mỗi năm vào năm 2030 và 1 tỷ tấn vào năm 2050.

Stuart Haszeldine, Giáo sư về thu hồi và lưu trữ carbon tại Đại học Edinburgh, cho rằng nhà máy mới là một bước quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Trong tương lai, nhà máy sẽ tăng kích thước của thiết bị để thu giữ carbon dioxide. Tuy nhiên, đây vẫn chỉ là một phần rất nhỏ.

Hiện thế giới thải hơn 30 tỷ tấn CO2 vào khí quyển mỗi năm. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, tất cả thiết bị loại bỏ carbon trên thế giới chỉ có khả năng loại bỏ khoảng 0,01 triệu tấn carbon mỗi năm, thấp hơn nhiều so với mục tiêu về khí hậu toàn cầu.

Climeworks sẽ cần nhiều nhà máy như Mammoth và Orca để giải quyết vấn đề ô nhiễm.

Tổ chức bảo tồn biển OceanCare cho rằng, nếu sử dụng nước biển như công ty Carbfix đang thử nghiệm, việc này có thể có tác động tiêu cực đến môi trường sống ở đại dương.

Bên cạnh đó, những người không đồng tình cũng chỉ ra chi phí rất lớn. OceanCare cho hay nhà máy Orca của Climeworks cô lập CO2 với chi phí hơn 1.000 USD (929 euro) mỗi tấn.

Triển vọng của Climeworks thúc đẩy các doanh nghiệp dầu mỏ lâu đời như Occidental Petroleum (Mỹ) phát triển các chiến lược thu giữ carbon trực tiếp từ khí quyển. Nhiều công ty khởi nghiệp từ Australia tới London cũng phát triển công nghệ nhằm giảm lượng CO2 trong khí quyển.

Trong khi đó, các công ty công nghệ Microsoft, Stripe và Shopify đã đồng ý trả trước cho Climeworks để mua tín chỉ carbon chất lượng nhằm bù đắp cho lượng khí thải carbon trong tương lai của họ. 

(Theo Euronews, CNN)