Cụ thể, Cục Kiểm lâm đã ứng dụng dự báo nguy cơ cháy rừng nhằm giảm thiểu thiệt hại khi cháy rừng xảy ra; ứng dụng hệ thống thông tin địa lý và viễn thám trong quản lý rừng tài nguyên bền vững; xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên rừng, thực vật, lâm sản ngoài gỗ…

Ông Lê Văn Hương, Giám đốc Vườn Quốc gia Bidoup Núi Bà (Lâm Đồng) chia sẻ về việc sử dụng hiệu quả công nghệ điện viễn thám để phát hiện sớm mất rừng và suy thoái rừng. Công nghệ này đang được mở rộng ra toàn tỉnh Lâm Đồng.

Theo đó, Vườn Quốc gia cùng với các nhà khoa học của trường Đại học Lâm nghiệp đã tạo ra các thuật toán để thu ảnh, viết ra các phần mềm để sử dụng nội bộ. Cán bộ của Vườn thông qua điện thoại có thể cập nhật 24/24h tình hình, diễn biến tài nguyên rừng trong 70.000ha. Bởi, phần mềm này sẽ ghi nhận toàn bộ quá trình tuần tra trong rừng, có tác dụng đánh dấu diễn biến trong rừng đến từng gốc cây. 

Tương tự, Vườn Quốc gia Bidoup cũng sử dụng phần mềm để quản lý những động vật quý hiếm. Ở đây, mỗi con vật được đánh số, định vị lại để theo dõi quá trình sinh trưởng mỗi ngày.

GS.TS Phạm Văn Điển - Hiệu trưởng Trường Đại học Lâm nghiệp cho biết, trường đã xây dựng được hệ thống phần mềm cơ sở dữ liệu tương đối đầy đủ về lĩnh vực lâm nghiệp. Đơn cử, phần mềm Forestry 4.0 có thể xác định được diễn biến của rừng đến phạm vị từng lô một. 

Theo ông Điển, chúng ta có 7,5 triệu lô rừng và các hình ảnh có độ phân giải cao đang được cập nhật. Khi đó sẽ soi được từng gốc cây, theo dõi được diễn biến của rừng phát triển tốt hơn hay xấu đi. Đây chính là cơ sở vô cùng cần thiết để phục vụ cho công tác truy xuất, nghiên cứu trong ngành lâm nghiệp.

Phần mềm Forestry 4.0 cũng xác định từng loại cây. Hiện có 200 loài cây trong cơ sở dữ liệu và sắp tới có thêm 600 loài cây được cập nhập, được đánh số định vị. Người dân sử dụng phần mềm sẽ có luôn tư vấn thông liên quan đến cây trồng. Đây chính là tác động, tương tác mới nhờ chuyển đổi số mang lại, ông Điển cho hay.

Giám định gỗ chỉ mất 15 phút

Ở góc độ Viện Nghiên cứu Công nghiệp rừng, ông Nguyễn Đức Thành thông tin, đơn vị này có nhiều hoạt động phục vụ dữ liệu chuyển đổi số. 

“Chúng tôi áp dụng công nghệ số trong việc truy xuất nguồn gốc gỗ, quá trình khai thác, vận chuyển gỗ đến nhà máy. Chúng tôi cũng tiếp nhận công nghệ DART từ Cục Lâm nghiệp Mỹ để giúp rút ngắn thời gian giám định gỗ và được xem là một bước đi chuyển đổi số trong ngành lâm nghiệp Việt Nam”, ông nói.

Trước kia, phương pháp giám định truyền thống phải mất thời gian từ 2-3 ngày. Từ khi áp dụng công nghệ của Mỹ chỉ còn 15 phút. Điều này có ý nghĩa lớn trong quản lý của Nhà nước và phục vụ doanh nghiệp xuất khẩu. Vì thông qua công tác giám định gỗ và thực vật để xác định xem việc sử dụng gỗ của ta có đáp ứng các công ước quốc tế hay không, ông nhấn mạnh. 

Chia sẻ về cơ hội và thách thức của chuyển đổi trong lâm nghiệp, ông Thành cho rằng, ứng dụng chuyển đổi số không chỉ góp phần quản trị rừng tốt hơn mà còn minh bạch hoá trong quá trình sản xuất lâm nghiệp. 

Đạo luật mới về chống phá rừng đã được Liên minh châu Âu ban hành với 6 nhóm ngành hàng. Trong đó, lĩnh vực lâm nghiệp có cà phê, cao su, đậu nành. Để thích ứng với đạo luật này rõ ràng đòi hỏi phải ngành lâm nghiệp phải quan tâm tới cơ sở dữ liệu nhằm xác định chỉ số địa lý.

“Chúng ta phải có các dữ liệu nền tảng để so sánh, đối chiếu và biết chính xác được diện tích, các diễn biến của quá trình chuyển đổi, sản xuất, thương mại. Nhờ đó mà minh bạch được quá trình. Thế nên, cơ sở dữ liệu rất quan trọng trong quá trình chuyển đổi sản xuất và thương mại”, ông lưu ý thêm.

Ông Phạm Hồng Lượng -  Phó chánh văn phòng Ban chỉ đạo Chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững, nhìn nhận, cơ quan quản lý áp dụng chuyển đổi số giúp cho công việc quản trị rừng tốt hơn. Đồng thời, minh bạch hóa toàn bộ quá trình quản lý lâm nghiệp về từ bảo vệ, thương mại, chế biến lâm sản... hay tham gia các quy định, đạo luật mới của EU.

Ở khía cạnh kinh tế, chuyển đổi số giúp chúng ta cắt giảm nhiều chi phí, thời gian... Khi tích hợp nhiều ứng dụng, người dùng sử dụng có thể truy xuất thông tin nhanh và dễ dàng.

Song, các chuyên gia cho rằng các kho dữ liệu, phần mềm hiện có nhưng chưa có hệ thống chung. Thế nên, thời gian tới cần phải xây dựng một phần mềm chung nhất, đồng nhất để dùng được cho toàn ngành nhằm mang lại hiệu quả tốt nhất. 

Muốn vậy phải đào tạo nguồn nhân lực, cở sở hạ tầng trang thiết bị cần đầu tư đặc chủng, chuyên dùng như máy chủ kiểm kê tài nguyên rừng, thiết bị không người lái...

Nổi bật tại đây là đình Phú Lễ, được vua Minh Mạng cho khởi công xây dựng năm 1826 và được vua Tự Đức sắc phong năm 1851. Kể từ thời điểm ấy, Phú Lễ sở hữu di sản văn hóa lớn: Ngôi đình thuộc loại cổ và lớn nhất Nam Bộ, với mái ngói rêu phong cổ xưa, cột gỗ lim trạm khắc gần 200 năm tuổi, thềm và móng được cấu trúc bằng đá xanh, gồm 10 gian uy nghiêm, cùng những tác phẩm nghệ thuật sơn son thếp vàng tinh xảo ngày nay vẫn còn vẹn nguyên.

Ngôi đình này cũng là nơi hiếm hoi còn giữ lại được những bảo vật do chính vua Tự Đức ban tặng như sắc chỉ, sắc tứ.

Đình Phú Lễ gần 200 năm tuổi với khuôn viên rộng, nhiều cây cổ thụ làm tôn lên vẻ uy nghiêm, trầm mặc

Chiếc ấn đi đón sắc chỉ vua ban cũng được người dân gìn giữ cẩn thận

Phú Lễ không chỉ nổi tiếng với đình làng. Dường như hai vị vua Minh Mạng và Tự Đức đã cảm nhận được một nét “anh hoa” tiềm ẩn nơi miền đất trứ danh này. Trù phú và hiền hòa, tinh tế mà chân chất, từ Phú Lễ bắt đầu sản sinh những làng nghề độc đáo.

Làng nghề đan lát là một trong số ấy, với không dưới trăm năm tuổi. Nhờ vào nguồn nguyên liệu tre, trúc dồi dào, phong phú với đôi tay khéo léo, từ xa xưa người Phú Lễ đã biết đan cái thúng để đựng lúa, cái bung đặt cá tép, cái rế để nồi cơm, cái rổ đựng rau, cái bội nhốt gà...

Đan lát cũng là một trong những nghề truyền thống tại Phú Lễ

Bên cạnh làng nghề đan lát, danh tiếng Phú Lễ còn được biết đến với nghề kháp rượu. Bài hồ men bí truyền làm nên từ 36 vị thuốc Nam - Bắc mà chỉ người Phú Lễ mới biết quyện cùng nếp mùa Ba Tri làm nên thứ rượu ngọt đằm, cay dịu, phóng khoáng mà sang cả và uống vào cứ thấm đẫm cảm giác mê say. Tương truyền Rượu Phú Lễ đã được chọn làm sản vật quý tiến vua và được vua phong “Ngự tửu” để ban thưởng trong những dịp trọng đại.

Người làng nghề Phú Lễ ai cũng biết kháp rượu, có thể nói nghề này đã thấm vào máu, vào tim mỗi người trong làng

Nhiều người sành ẩm thực so sánh: Nếu rượu Làng Vân thanh tao thiên về cánh văn, rượu Bàu Đá nồng nàn của cánh võ, thì rượu Phú Lễ mang nét hào sảng phóng khoáng, thấm đậm nghĩa tình của người miền Tây Nam Bộ, lại phảng phất nét sang cả của thứ “Ngự tửu” tiến vua. Thứ rượu ấy là kết tinh nguồn nước tinh khiết từ vùng đất chín rồng, chắt chiu từng hạt nếp óng mẩy - loại nếp mùa dài ngày ngon thượng hạng, dẻo mềm - của miền đất châu thổ phù sa.

Năm 2004, khi đến với làng nghề Phú Lễ và thưởng thức những giọt “mỹ tửu” danh bất hư truyền tại đây, anh Trần Anh Thuy, một doanh nhân trẻ, tiên phong trong việc ứng dụng mô hình độc đáo của các nước tiên tiến Pháp, Úc, Nhật, kết hợp làng nghề truyền thống và nhà máy sản xuất hiện đại, đã quyết tâm bắt đầu cuộc hành trình gìn giữ bản sắc văn hóa và phát triển tinh hoa cho làng nghề Phú Lễ, để bảo tồn giá trị truyền thống và nâng cao giá trị sản phẩm của làng nghề. Công ty này đã ứng dụng mô hình sản xuất kết hợp nhịp nhàng từ vùng nguyên liệu, làng nghề ủ kháp rượu truyền thống, nhà máy hiện đại, cho đến hệ thống phân phối quy củ cùng các chương trình xây dựng thương hiệu bài bản.

Theo nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa Nguyễn Nhã, việc gìn giữ các nét truyền thống của thế hệ trẻ sẽ tiếp sức duy trì và làm lớn mạnh văn hóa làng nghề, tránh việc mai một vì thời gian. Việc tiên phong đưa mô hình sản xuất kết nối giữa truyền thống và hiện đại mang nhiều ý nghĩa và giá trị dài lâu.

Công nghệ tiên tiến của nhà máy Rượu Phú Lễ giúp gia tăng giá trị cho sản phẩm làng nghề

Giờ đây, khi đến Phú Lễ, du khách không chỉ có cơ hội tham quan những làng nghề truyền thống mà còn có thể chọn cho mình một loại “ngự tửu” xưa mà hiện đại để làm quà. Với hơn 200 đầu việc được tạo ra từ các làng nghề, cuộc sống người dân không chỉ sung túc mà còn gìn giữ được những nét văn hóa truyền thống đáng trân trọng từ nghìn xưa.

Những làng nghề trăm tuổi là những “bảo vật” vô hình của Bến Tre, để vùng đất này không ngừng thu hút khách phương xa. Trải qua bao thăng trầm nhưng với tâm huyết của những người muốn gìn giữ nét truyền thống, Phú Lễ nay lớn mạnh hơn và vẫn giữ được nét duyên xưa: Phóng khoáng mà tinh tế.

Ngọc Minh