Nhận định, soi kèo Al Masry vs El Mokawloon, 22h00 ngày 9/1

Trong truyền thống pháp luật ở nhiều nước phương Tây, tòa án là nơi uy nghiêm, quyền lực, và chỉ một số ít người có "đặc quyền" - thường là luật sư - tiếp cận nơi này. Cùng với thời gian, tính chất "đặc quyền" dần được gỡ bỏ. Nghĩa vụ công khai của tòa án, đi kèm quyền được xét xử công khai của đương sự, dần trở thành một chuẩn mực pháp lý mà các quốc gia văn minh đều theo đuổi. Sự cởi mở này cũng dần trở thành nhu cầu của chính tòa án, giúp công chúng hiểu hơn về hoạt động của cơ quan này, cũng như giáo dục được xã hội về các vấn đề pháp luật liên quan.

Ngay cả Tòa án Tối cao Mỹ - vốn là một tòa án có tính đóng, không cho phép quay phim, chụp ảnh và hạn chế người tham gia - cũng luôn tổ chức truyền thanh trực tiếp toàn bộ phiên xét xử. Các phiên tòa ở Anh từ năm 2020 đã cho phép quay phim, chụp ảnh đối với phần tuyên án. Những phiên xét xử của Tòa án Công lý Quốc tế ICJ cũng được truyền hình trực tiếp trên website của Liên Hợp Quốc.

Sự cởi mở dần trở nên thực chất hơn, với sự mở rộng của không gian mà trong đó công nghệ là công cụ hỗ trợ. Việc xem xét thông lệ quốc tế về lĩnh vực này, vì vậy, cần xét đến bối cảnh của từng quốc gia, nguyên tắc pháp lý của họ, cũng như những giá trị mà họ theo đuổi. Thông lệ quốc tế chính là việc các tòa án xem cởi mở hơn với công chúng là nguyên tắc, và ngay cả khi bắt buộc phải hạn chế thì luôn có những biện pháp thay thế do chính tòa thực hiện, để đảm bảo sự cởi mở thực chất.

Cởi mở cũng giúp hạn chế tin giả về tòa án và minh bạch hơn trong xét xử.

Sự cởi mở tất nhiên cũng đi kèm với bất cập. Hoạt động ghi âm, ghi hình cá nhân có thể diễn biến phiên tòa được truyền tải sai lệch, luật sư bị phân tâm, thẩm phán gặp sức ép. Chính vì vậy, vào thuở ban đầu của truyền thông, các tòa án phương Tây thường đặt ra lệnh cấm với thiết bị ghi hình, ghi âm vốn có các tính năng gây phân tâm như đèn flash, tiếng ồn.

Làm thế nào để vừa cân bằng được nguyên tắc cởi mở của tòa án với sự công bằng trong xét xử của thẩm phán, hay thậm chí là quyền riêng tư của đương sự trong một vài trường hợp. Cả hai bên nhu cầu đều chính đáng, và bất kỳ quy định nào không xét đến lợi ích của bên còn lại đều là thiên lệch và thiếu thấu đáo.

Tòa án Việt Nam cũng không ngoại lệ trong chuyện này. Những phiên tòa lưu động, cũng như quy định xét xử công khai theo Hiến pháp thể hiện nỗ lực của Nhà nước Việt Nam trong việc cởi mở hóa hoạt động tòa án. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành cũng có những quy định cụ thể để đảm bảo việc xét xử của tòa án và quyền của đương sự không bị ảnh hưởng bởi những can thiệp "thái quá" của truyền thông. Ví dụ, bộ Luật dân sự có quy định bảo vệ quyền hình ảnh của cá nhân như một nguyên tắc, và chỉ một vài trường hợp hết sức cụ thể vì lợi ích công mới được xem là ngoại lệ của nguyên tắc này. Bộ Luật tố tụng dân sự và Luật tố tụng hành chính có quy định rất rõ rằng quyền ghi âm, ghi hình lời nói và hình ảnh của hội đồng xét xử và đương sự chỉ có thể được thực hiện bởi các nhà báo, và chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý của chủ hình ảnh, lời nói. Pháp luật Việt Nam hiện không quy định kiểm soát như vậy đối với phiên tòa hình sự, có lẽ vì tính chất giáo dục, tuyên truyền, cũng như nhu cầu giám sát với phiên tòa này là cao hơn hẳn so với nhu cầu còn lại.

Đề xuất gần đây trong dự thảo Luật Tổ chức Tòa án Nhân dân - quy định việc ghi âm, ghi hình tại phiên tòa phải được chủ tọa đồng ý - thực chất chỉ là sự mở rộng quy định hạn chế trong phiên tòa dân sự và hành chính sang phiên tòa hình sự. Trong giải trình, chánh án Nguyễn Hòa Bình cũng không đưa ra các lý do khác hơn ngoài hai lý do: bảo vệ sự tập trung của phiên tòa và quyền riêng tư của đương sự.

Cần khẳng định rằng đây là lý do chính đáng và các quyền cần được bảo vệ. Nhưng câu hỏi là: có thực sự cần thiết mở rộng giới hạn như đề xuất không?

Không quy định giới hạn ghi hình, ghi âm trong phiên tòa hình sự không có nghĩa là nhà báo có quyền vô hạn, dẫn đến gây phân tâm cho thẩm phán. Quy định bảo vệ hình ảnh cá nhân vẫn là quy định hiệu quả để bảo vệ quyền hình ảnh của các đương sự. Ngoài ra, Quy chế tổ chức phiên tòa, nội quy phòng xử án theo Thông tư 02/2017 của Tòa án Nhân dân Tối cao cũng yêu cầu các bên tham gia phiên tòa, kể cả người tham dự, nhà báo, phải ngồi đúng vị trí và không được làm hỗn loạn phiên tòa. Các hành vi bất tuân sự điều hành của thẩm phán trong phiên tòa được coi là hành vi vi phạm hành chính. Thẩm phán hoàn toàn có đủ công cụ để giữ trật tự cho phiên tòa mà không cần thiết phải xem quay phim, chụp ảnh là một đặc quyền có tính "xin-cho". Đó là chưa kể đến các biện pháp nghiệp vụ khác vẫn thường thấy trong những vụ án gần đây, ví dụ để phóng viên tác nghiệp ở khu vực riêng, theo dõi qua màn hình, thay vì tham dự trực tiếp tại phòng xử. Những biện pháp như vậy là đủ để giải quyết băn khoăn mà ngành tòa án đặt ra trong việc xét xử án hình sự.

Bản chất của hoạt động xét xử, đặc biệt đối với án hình sự, là cởi mở, nhằm giúp người dân giám sát và tuyên truyền pháp luật; vừa có ích cho dân, vừa có ích cho tòa án và bị cáo. Bất kỳ chính sách nào cũng cần đối xử với quyền ghi âm, ghi hình của nhà báo như một công cụ bổ trợ giúp tòa án cởi mở hơn với công chúng, chứ không phải là một vấn đề phải xử lý. Các quy định hiện hành và những biện pháp nghiệp vụ sẵn có là đã đủ để duy trì trật tự phiên tòa, hạn chế hành vi truyền thông thái quá.

Nếu áp đặt thêm một hạn chế đối với vụ án hình sự, rất có thể chúng ta đang đi ngược lại với nguyên tắc cởi mở, vốn là xương sống cho nền tư pháp hình sự Việt Nam từ thời lập quốc.

Lê Nguyễn Duy Hậu

Dự án Khu du lịch văn hoá 

Dự án Khu du lịch văn hoá thuộc “Khu di tích quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh” được UBND tỉnh Nghệ An chấp thuận chủ trương đầu tư theo Quyết định số 85/QĐ-UBND ngày 25/8/2021. Mục tiêu của dự án xây dựng khu du lịch sinh thái, thương mại dịch vụ làm vệ tinh hỗ trợ và phát huy giá trị của di tích quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh. 

Thông qua hình thức đấu thầu công khai và kết quả đánh giá năng lực, kinh nghiệm của nhà đầu tư, Công ty CP Thương mại dịch vụ Tràng Thi (đơn vị thành viên của Tập đoàn T&T Group) đã được UBND tỉnh Nghệ An chấp thuận là nhà đầu tư thực hiện dự án theo Quyết định số 154/QĐ-UBND ngày 09/12/2021.

Dự án Khu du lịch văn hoá nằm trong khu vực xây dựng mới của quần thể di tích, bên cạnh các cụm di tích hiện trạng như: Cụm di tích làng Sen, cụm di tích làng Hoàng Trù, cụm di tích núi Chung và khu mộ bà Hoàng Thị Loan (thân mẫu của Chủ tịch Hồ Chí Minh). 

Theo quy hoạch, dự án được triển khai trên diện tích trên 43ha bao gồm: bãi đỗ xe, cây xanh, dịch vụ và cây xanh cảnh quan; khu thương mại dịch vụ; khu trung tâm văn hóa; khu dịch vụ du lịch; khu thực nghiệm, bảo tồn nông nghiệp, giao thông chung... với tổng mức đầu hơn 1.735 tỷ đồng.

Công trình thác 9 tầng tại khu mộ bà Hoàng Thị Loan

Ngoài dự án Khu du lịch văn hoá, Tập đoàn T&T Group cũng đã đề xuất và được UBND tỉnh Nghệ An chấp thuận là đơn vị tài trợ, hoàn thiện ý tưởng, phương án thiết kế và đầu tư xây dựng công trình thác 9 tầng tại khu mộ bà Hoàng Thị Loan. 

Dự án được triển khai xây dựng trên cơ sở tôn tạo chỉnh trang, khôi phục lại dòng suối tự nhiên hiện có, hứa hẹn trở thành công trình điểm nhấn của Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh. Mỗi tầng được điêu khắc một loại hoa như thể hiện lòng biết ơn đối với công lao sinh thành, dưỡng dục của thân mẫu Chủ tịch Hồ Chí Minh. 

Công trình lấy ý tưởng từ những hình ảnh, vật dụng tượng trưng gắn liền với cuộc đời của bà Hoàng Thị Loan nói riêng và những người phụ nữ Việt Nam thế kỷ XIX nói chung như: chiếc gương, mặt nước, hoa sen, khăn vấn, cổng làng Hoàng Trù... 

Đặc biệt, hồ nước tròn trung tâm được lấy ý tưởng từ những hình ảnh mang đậm văn hoá Á Đông, ví như tấm gương phản chiếu cả bầu trời Nam Đàn và biểu tượng cho sự giao thoa giữa lịch sử, hiện tại và tương lai. Sự luân chuyển dòng nước qua 9 tầng bậc mang những ý niệm kín đáo, “ước lệ” cho sự vĩnh hằng và thể hiện tấm lòng tưởng niệm sâu sắc của các du khách ghé thăm khu vực mộ bà Hoàng Thị Loan.

Nỗ lực phát huy giá trị di tích quốc gia đặc biệt 

Tại buổi lễ, ông Nguyễn Đức Trung - Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đánh giá cao tâm huyết, năng lực, kinh nghiệm, tiềm lực và trách nhiệm của T&T Group. Ông Nguyễn Đức Trung giao Sở Văn hóa và Thể thao, UBND huyện Nam Đàn và các sở, ngành liên quan đẩy mạnh kiểm tra, hỗ trợ để triển khai thực hiện dự án Khu du lịch văn hóa và dự án Thác 9 tầng theo đúng quy định; đảm bảo chất lượng, an toàn lao động và vệ sinh môi trường, sớm hoàn thành, đưa công trình vào sử dụng. 

Để gìn giữ và phát huy giá trị những di sản mà Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại cho quê hương, trong những năm qua, lãnh đạo Đảng, Nhà nước và tỉnh Nghệ An luôn đề cao nhiệm vụ bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Di tích quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, với mục tiêu xây dựng nơi đây trở thành địa điểm giáo dục truyền thống yêu nước cách mạng, tôn vinh cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Bác; là quần thể du lịch văn hóa lịch sử hấp dẫn gắn với đặc trưng tiêu biểu của vùng đất Nam Đàn và tỉnh Nghệ An.

Năm 2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 962/QĐ-TTg phê duyệt Nhiệm vụ quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích Quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Kim Liên, Nam Đàn, Nghệ An. Sau 2 năm nghiên cứu, lập đề án, tổ chức thi ý tưởng quốc tế và các hội nghị tham vấn với sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu trong nước và quốc tế, tiếp thu ý kiến; đề án quy hoạch đã hoàn thành và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt bằng Quyết định số 1943/QĐ-TTg ngày 27/11/2020.

T&T Group là đơn vị đồng hành cùng UBND tỉnh Nghệ An từ những ngày đầu nghiên cứu quy hoạch cho đến việc đầu tư, xây dựng những dự án, công trình điểm nhấn của di tích quốc gia đặc biệt. Ông Đỗ Quang Hiển - Chủ tịch Ủy ban Chiến lược Tập đoàn T&T Group bày tỏ: “Chúng tôi nhận thức rằng, không phải ai cũng may mắn, vinh dự được giao sứ mệnh linh thiêng này. Bởi vậy, chúng tôi nguyện mang cả trái tim và khối óc, tập trung toàn bộ nguồn lực, tâm huyết, trí tuệ để thực hiện. Tập đoàn T&T đã tham vấn ý kiến các chuyên gia hàng đầu của nước ngoài, mời các nhà sử học, bảo tồn văn hóa làm cố vấn; lắng nghe ý kiến chỉ đạo, góp ý của các đồng chí nguyên lãnh đạo, lãnh đạo Đảng và Nhà nước, lãnh đạo tỉnh Nghệ An, đưa tinh hoa thế giới gắn với văn hóa Việt Nam vào công trình đặc biệt quan trọng này”.

Tại sự kiện khởi công hai dự án, ông Đỗ Quang Hiển cũng cam kết sẽ tập trung nguồn lực, nhân lực để triển khai thi công đảm bảo an toàn, chất lượng và hoàn thành đúng tiến độ dự án. Ngày 19/5/2025, đúng vào dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh sẽ hoàn thành, đưa vào sử dụng giai đoạn 1 của dự án, bao gồm: Thác 9 tầng, khu trung tâm tiếp đón, nhà trưng bày lưu niệm, cùng toàn bộ hạ tầng, cảnh quan. Ngày 19/5/2026 sẽ hoàn thành toàn bộ dự án, đưa vào sử dụng.

Với cơ hội được đồng hành cùng UBND tỉnh Nghệ An từ những ngày đầu nghiên cứu quy hoạch cho đến việc đầu tư, xây dựng những dự án, công trình điểm nhấn của di tích quốc gia đặc biệt này, T&T Group mong muốn bày tỏ sự tri ân đối với công lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng như thể hiện trách nhiệm của thế hệ sau đối với việc bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị lịch sử liên quan đến cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Bác Hồ.

Sự kiện khởi công 2 dự án trên có ý nghĩa quan trọng, góp phần để Quy hoạch bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị Khi di tích quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh đi vào thực tế; đưa quần thể lịch sử - văn hóa, du lịch này xứng với tầm vóc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, gìn giữ, phát huy tư tưởng, di sản của Người để lại cho thế hệ hôm nay và mai sau.

Mạc Ngọc

Lần này, anh đậu vào ngành luật của Trường Đại học Mở TPHCM. Thời điểm đó, anh phải tự lo học phí và tiền sinh hoạt, ăn uống,…

Luật sư Hà chia sẻ: “Lúc đó, tôi buôn bán đủ thứ như: Cá, bơ, sầu riêng, hoa,… Ngoài ra, tôi còn làm bảo vệ quán ăn, phục vụ ở nhà hàng tiệc cưới. Tiền làm thêm tôi dùng cho sinh hoạt, ăn uống hàng ngày. 

Về phần học phí, tôi nỗ lực học tập để nhận được học bổng. Tôi tham gia các nghiên cứu khoa học ở trường để được cấp kinh phí. Học bổng và kinh phí nghiên cứu khoa học vừa đủ để xoay xở học phí”.

Những lúc căng thẳng và mệt mỏi, anh thường hẹn bạn uống cà phê, tán gẫu. Anh sợ mẹ lo lắng nên ít khi chia sẻ với bà.

Dịp Tết, anh không về quê mà ở lại thành phố làm thêm. Nhưng rồi, mọi thứ cũng qua. Khoảnh khắc nhận bằng cử nhân ngành luật, anh cảm thấy hạnh phúc sau những nỗ lực không ngừng nghỉ. 

Sau khi tốt nghiệp, anh Hà trải qua 4 tháng xin việc nhưng liên tục bị từ chối. Đến khi ứng tuyển vị trí pháp chế của một ngân hàng, anh được quản lý đặt câu hỏi: “Em muốn nhận mức lương bao nhiêu?”.

Không cần suy nghĩ, anh mạnh dạn trả lời: “Các anh trả bao nhiêu cũng được, em chỉ cần công việc”. Sau câu trả lời đó, anh được nhận vào làm với mức lương cao hơn mong muốn. Trong 3 năm làm việc ở đây, anh thăng tiến qua nhiều vị trí. 

Tiếp đó, anh chuyển sang làm việc ở ngân hàng khác và bén duyên với công việc sáng tạo nội dung trên mạng xã hội.

Hiện kênh TikTok của anh có hơn 3,9 triệu lượt theo dõi. Nhiều video thu hút hàng triệu lượt xem. Nội dung video xoay quanh các tình huống pháp lý trong đời sống, cách giải quyết, quyền và lợi ích của người liên quan.

Hai nông dân miền Tây làm TikTok triệu view, dân mạng xem mãi không chán