Công an tỉnh hướng dẫn công dân nộp hồ sơ trực tuyến toàn trình đề nghị cấp hộ chiếu phổ thông. Ảnh: N.Q

Trị bệnh sợ trách nhiệm

Là một nhân viên ngân hàng, anh T.A dẫn chứng trải nghiệm trong công việc khi đến cơ quan hành chính: “theo quy định pháp luật, việc chứng nhận hồ sơ có thể kéo dài vài ngày, nhưng trên thực tế chỉ trong một ngày có thể giải quyết xong. Tuy nhiên, nhiều trường hợp nộp hồ sơ vào sáng thứ 6, dù chiều cùng ngày đã có thể hoàn tất nhưng cán bộ phòng Một cửa vẫn để qua tuần mới trả, làm phát sinh thêm nhiều chi phí không đáng có”.

Anh cho biết, đó là lý do tại sao cần có “lót tay” để công việc trôi chảy và thuận tiện hơn. Và đó cũng là “chi phí không chính thức” mà các doanh nghiệp thường phải chịu để việc làm ăn của mình không bị “làm khó”!

Theo các chuyên gia, trách nhiệm của cán bộ, công chức trong thực thi công vụ thể hiện qua nhiều tiêu chí, nhưng quan trọng nhất là thông qua cách họ xử sự và đóng góp để việc thực thi công vụ đạt được hiệu quả cao nhất, nhằm làm cho xã hội tốt đẹp hơn, đời sống của Nhân dân ngày càng cải thiện hơn.

Nói cách khác, trong một nền hành chính phục vụ, những “công bộc” của dân phải thật sự sống với dân, đau nỗi đau của dân, lo nỗi lo của dân, tìm cách tháo gỡ những khó khăn của người dân, làm hết khả năng của để chia sẻ khó khăn với người dân. Và “người được phục vụ” ở đây không chỉ là người dân cấp cơ sở mà còn là doanh nghiệp, đối tượng tạo ra của cải cho xã hội thông qua hoạt động sản xuất kinh doanh.

Tại cuộc họp báo thông tin tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh tháng 3/2024, Chủ tịch UBND tỉnh - Phạm Văn Thiều cho rằng trong bộ máy hành chính của tỉnh có tình trạng “trên nóng dưới lạnh”. Tỉnh ủy, UBND tỉnh rất quyết liệt, nhưng "dài dài trở xuống thì lạnh". Tình trạng này tuy được cải thiện với chỉ số PAPI tăng cao, tuy nhiên Chủ tịch UBND tỉnh cũng nhìn nhận "hiện giờ bệnh sợ trách nhiệm đang lan tràn. Tôi thường xuyên nói với anh em cơ quan chuyên môn chúng ta cứ làm vì dân, vì nước, vì cái chung, đừng có tiêu cực thì đâu có sợ gì”. Chính căn bệnh sợ trách nhiệm mà lãnh đạo UBND tỉnh chỉ ra đã kiềm hãm sự năng động, sáng tạo, linh hoạt của đội ngũ cán bộ, công chức, khiến bộ máy hành chính công hoạt động cứng nhắc, thiếu chuyên nghiệp, không phục vụ tốt theo như đánh giá của các doanh nghiệp, thể hiện qua kết quả cho điểm trong từng chỉ số thành phần của chỉ số PCI.

Vì vậy, muốn nâng cao chỉ số PCI, hay rộng hơn là nâng cao hiệu lực, hiệu quả của bộ máy công vụ, xây dựng một nền hành chính phục vụ được sự công nhận của Nhân dân, một trong những điều đầu tiên phải làm là nâng cao tính trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức.

Ngoài những quy định, chính sách vĩ mô, với cấp địa phương như Bạc Liêu thì những giải pháp cần thiết là cơ cấu, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức các cấp, các ngành theo vị trí việc làm, khung năng lực, bảo đảm đúng người đúng việc. Đổi mới nội dung, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực, kỹ năng và phẩm chất cho đội ngũ cán bộ, công chức. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính gắn với tạo động lực cải cách trong đội ngũ cán bộ, công chức…

Thật ra những giải pháp này đã và đang được Bạc Liêu thực hiện, tuy nhiên hiệu quả mang lại thì chưa được như mong muốn. Nhiều giải pháp được triển khai thực hiện chỉ mang tính hình thức, và sự thay đổi vẫn chưa rõ nét. Vì vậy rất cần sự quyết tâm, nhất quán và nỗ lực nhiều hơn từ các cấp, các ngành, đặc biệt là vai trò người đứng đầu.

Hiện đại hóa nền hành chính

Trong khi cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang tạo ra những thay đổi nhanh chóng trên phạm vi toàn thế giới, chuyển dần các hoạt động trong đời sống thực sang môi trường số thì một nền hành chính hiện đại cũng là xu hướng tất yếu. Việc đẩy mạnh đầu tư hạ tầng kỹ thuật, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước không chỉ góp phần làm giảm chi phí hoạt động, tiết kiệm thời gian mà còn cung cấp dịch vụ tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp.

Các chỉ số thành phần được đo lường ở chỉ số PCI như cải cách thủ tục hành chính, tính minh bạch, tính năng động… cũng được đánh giá ở môi trường trực tuyến bên cạnh hoạt động trực tiếp. Điều quan trọng là việc hiện đại hóa nền hành chính sẽ giúp thay đổi phương thức, tác phong làm việc của cán bộ, công chức, tăng cường trách nhiệm của đội ngũ này với nhiệm vụ được giao. Nền hành chính cũng từ đó mà chuyển từ quản lý sang phục vụ như mong muốn của người dân, doanh nghiệp.

Để hiện đại hóa nền hành chính thì không gì khác hơn là phải đẩy mạnh chuyển đổi số. Trên môi trường số, các cơ quan quản lý nhà nước phát triển các ứng dụng, dịch vụ phục vụ người dân, doanh nghiệp thông qua Cổng dịch vụ công; phát triển, kết nối hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu của các ngành, địa phương…

Tất cả đều hướng tới việc nâng cao hiệu quả phục vụ của bộ máy hành chính từ tỉnh đến cơ sở. Nhưng để chuyển đổi số thành công, yếu tố then chốt lại vẫn chính là con người như lãnh đạo Chính phủ, lãnh đạo tỉnh nhiều lần khẳng định.

Để xây dựng nền hành chính hiện đại, chuyển từ môi trường truyền thống sang môi trường số thì đội ngũ công chức, viên chức phải thay đổi tư duy, nhận thức được vai trò của mình trong cuộc chuyển đổi số.

Chuyển đổi cách thức làm việc hành chính giấy tờ sang làm việc trên máy tính, trao đổi thông tin và dữ liệu trên mạng là việc không hề dễ với đội ngũ công chức vốn được đào tạo theo kiểu cũ. Vì vậy song song với việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực để làm việc trong môi trường số, đáp ứng năng lực chuyển đổi số thì tỉnh cũng cần có chính sách để thu hút trí thức trẻ, người tài vào làm việc trong bộ máy nhà nước chứ không thể chỉ chăm chăm vào tinh giản biên chế.

PAPI và PCI là những chỉ số đo lường, vì vậy kết quả đánh giá cũng chỉ mang tính tương đối và tùy thuộc vào việc lấy phiếu ở điều kiện nào, cách thức lấy phiếu ra sao… Tuy nhiên, những ảnh hưởng từ kết quả của các chỉ số này thì lại khá rõ. Khi chỉ số PCI của tỉnh liên tục lọt xuống nhóm thấp nhất cả nước, hình ảnh về một Bạc Liêu năng động, cởi mở, tích cực thu hút đầu tư bị mờ nhạt, thay vào đó là sự ngán ngại của các nhà đầu tư, các doanh nghiệp lớn khi muốn đến đây.

Hệ quả là Bạc Liêu thiếu những doanh nghiệp là cánh chim đầu đàn có vai trò dẫn dắt, tạo ra một môi trường kinh doanh năng động, hấp dẫn. Cũng từ đó, PCI không có được điểm số cao từ các doanh nghiệp lớn mà chỉ phản ánh được cái nhìn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cái vòng lẩn quẩn này sẽ trói chân Bạc Liêu thực hiện khát vọng vươn lên trở thành tỉnh khá nếu không giải quyết được tận gốc vấn đề.

Trong khi đó, chỉ số PAPI nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước, nhưng không thể vì thế mà sớm hài lòng với kết quả đạt được mà phải luôn nỗ lực để duy trì sự hài lòng của người dân. Bởi khi các địa phương cùng nỗ lực thì chỉ cần đứng tại chỗ, tức là chúng ta đã đi lùi. Và cũng bởi, sự hài lòng của người dân chính là điều kiện tiên quyết để nền hành chính phục vụ được xây dựng hoàn thiện.

TheoThanh Lâm (Báo Bạc Liêu)

Lịch sử rất quan trọng và là một bộ phận không thể tách rời khỏi đời sống của chúng ta. Đó là cuốn cẩm nang giúp chúng ta hiểu về quá khứ, kết nối với hiện tại và hướng tới tương lai.

Hiện nay, với sự bùng nổ của mạng xã hội, không khó để chúng ta bắt gặp những câu chuyện thú vị về lịch sử trên các nền tảng. Tuy nhiên, những câu chuyện này có đúng hay không, chúng ta phải làm sao để không bị lừa, có cách nào giúp chúng ta tự kiểm định thông tin để tự bảo vệ bản thân khỏi những mẩu chuyện bịa đặt về lịch sử.

Trong cuốn Sử bịa: 101 điều chưa từng xảy ra trong lịch sử, tác giả Jo Hedwig Teeuwisse không chỉ đưa ra cảnh báo với độc giả về những “bằng chứng” giả tạo đang lan truyền trên Internet, mà còn chỉ ra 101 câu chuyện về lịch sử tưởng thật nhưng hóa ra không phải thâ. Tác giả cũng mong độc giả sẽ có ý thức phê phán và kiểm chứng hơn với mọi thông tin lịch sử mà họ tiếp nhận.

Sách Sử bịa: 101 điều chưa từng xảy ra trong lịch sử. Ảnh: PT.

Sử bịa nguy hiểm như thế nào?

Jo Hedwig Teeuwisse là một nhà nghiên cứu lịch sử nổi tiếng người Hà Lan, có nhiều năm kinh nghiệm làm việc trong các bảo tàng, triển lãm, và các dự án lịch sử quốc tế. Bà được biết đến với cái tên The Fake History Hunter - Thợ Săn Sử Bịa, với hàng loạt bài viết vạch trần những “sự thật” lịch sử trên các phương tiện truyền thông xã hội.

Ngay ở phần mở đầu của cuốn sách, bằng kinh nghiệm của một chuyên gia trong lĩnh vực phân tích và xác thực tư liệu lịch sử, Hedwig Teeuwisse đã chỉ cho chúng ta sử bịa là gì và nó nguy hiểm như thế nào.

Theo bà, sử bịa rất giống tin giả, ngoại trừ việc đó là những tin đã khá cũ. Một số tin bịa đặt này có vẻ hài hước hoặc khá vô hại nhưng cũng có không ít tin bịa đặt khác lại thực sự gây hại và nguy hiểm.

Chẳng hạn: những huyền thoại, những trích dẫn sai lệch và những bức ảnh mô tả không đúng sự thật được chia sẻ trong đại dịch Covid-19. Mọi người sử dụng những câu chuyện về Cái chết Đen, dịch cúm Tây Ban Nha và những điều rất thương tâm có liên quan, được cho là bắt nguồn từ những bộ óc thông minh trong quá khứ để kêu gọi đeo khẩu trang, tuân thủ các quy tắc phong tỏa, hay lưu tâm đến Covid-19, hoặc để cố gắng thuyết phục người khác làm điều ngược lại.

Lịch sử cũng bị lạm dụng một cách nghiêm trọng bởi những người đang cố gắng hạ thấp hoặc đề cao nền văn minh nào đó, chẳng hạn bằng cách tuyên bố người châu Phi không biết bánh xe là gì cho đến khi thực dân châu Âu đến, hoặc người châu Âu không biết tắm rửa và xà phòng cho đến khi người Moor (người Berber, người châu Phi da đen, người Ả Rập có nguồn gốc Bắc Phi) biến họ trở thành thuộc địa.

Theo Hedwig Teeuwisse lý do khiến sử bịa tràn lan trên mạng hiện nay là bởi phương tiện truyền thông xã hội có thể làm cho người làm những nội dung này giàu có; việc tạo ra nội dung được chia sẻ phổ biến chính là phi vụ làm ăn lớn... Do vậy, ta không thể ngăn các tài khoản X, Facebook… hám lợi, cũng như những người quyền lực khác sử dụng và lạm dụng lịch sử. Nhưng ít nhất, ta có thể làm điều gì đó để ngăn không cho họ truyền bá sử bịa - tất cả những gì mà ta cần là khảo cứu và kiến thức.

Bên cạnh những thông tin sử bịa tràn lan trên mạng, theo tác giả sách cũng có những huyền thoại được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác mà không bị nghi ngờ. Ngay cả những thông tin chúng ta tìm hiểu được trong viện bảo tàng thì không phải lúc nào cũng đúng. Hầu hết chúng ta đều có ký ức về một số câu chuyện thực sự kỳ lạ và xa vời từ những người hướng dẫn ở bảo tàng hoặc lâu đài, mà hóa ra, về sau ta mới biết là hoàn toàn sai sự thật.

"Thợ săn sử bịa" Jo Hedwig Teeuwisse. Nguồn: historischnieuwsblad.

Lật tẩy những lầm tưởng lịch sử

Điều gì sẽ xảy ra nếu những câu chuyện được xem là biểu tượng của lịch sử lại chỉ là những câu chuyện được bịa đặt tinh vi? Trong cuốn sách Top of Form, Hedwig Teeuwisse đã chỉ cho chúng ta 101 câu chuyện về lịch sử tưởng thật nhưng hóa ra không.

Điển hình trong số đó là câu chuyện về Napoléon Bonaparte và chiếc mũi tượng Nhân Sư.

Từ lâu, người ta truyền tai nhau rằng trong chuyến viếng thăm Ai Cập, Napoléon đã cho binh lính bắn phá chiếc mũi tượng Nhân Sư vì cho rằng nó không mang dáng dấp châu Âu.

Thế nhưng, Teeuwisse chứng minh rằng chiếc mũi của tượng Nhân Sư đã bị hư hại từ trước khi Napoléon ra đời. Thực tế, nhiều ghi chép từ thế kỷ 15 đã đề cập đến tình trạng hư hại của bức tượng, và các nhà khảo cổ cũng phát hiện dấu vết hư hỏng có từ hàng thế kỷ trước. Câu chuyện về hành động phân biệt chủng tộc của Napoléon đã bị bóp méo để làm công cụ tuyên truyền, chứ hoàn toàn không có thật.

Một câu chuyện khác, đầy ấn tượng và phổ biến không kém, là phát ngôn nổi tiếng của Nữ hoàng Pháp Marie Antoinette với câu nói “Hãy để họ ăn bánh ga-tô!” khi nghe tin dân chúng không có bánh mì để ăn.

Thực tế, không có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy Marie Antoinette đã nói câu này. Nhiều khả năng, câu nói đó thuộc về một công chúa khác thời bà còn rất nhỏ, và câu chuyện đã được truyền miệng từ thế hệ này sang thế hệ khác, trở thành biểu tượng của sự vô cảm và xa rời thực tế.

Teeuwisse khẳng định rằng đây là ví dụ rõ nét cho cách truyền thông có thể bóp méo và lan truyền một cách sai lệch về cuộc sống của người nổi tiếng để tạo ra những câu chuyện hấp dẫn.

Bên cạnh các câu chuyện cụ thể, Teeuwisse nhấn mạnh rằng sử bịa là dấu hiệu cho thấy xã hội hiện đại dễ bị tác động ra sao trước những thông tin gây tranh cãi.

Trong thời đại mà chỉ cần một cú nhấp chuột là có thể truyền đi hàng triệu tin tức, sách Sử bịalà lời cảnh báo về sự nguy hiểm của việc tiếp thu thông tin mà không kiểm chứng. Jo Hedwig Teeuwisse hy vọng rằng, qua cuốn sách này, độc giả sẽ ý thức hơn về việc tra cứu và tự mình xác minh các thông tin trước khi tin tưởng vào chúng.

Cuốn sách còn chỉ ra rằng lịch sử không phải là một mảng kiến thức cố định. Qua thời gian, những phát hiện khảo cổ mới, sự phát triển của khoa học và công nghệ giúp chúng ta hiểu biết sâu hơn và đôi khi thậm chí phải viết lại lịch sử.

Điều đó không chỉ mở ra cơ hội để chúng ta tìm hiểu về những điều mới mẻ, mà còn yêu cầu chúng ta phải thận trọng với những thông tin cũ kỹ, và đặc biệt là các lầm tưởng tưởng chừng vô hại.

Những hiểu biết sai lệch này có thể dẫn đến những hệ lụy không lường trước, và sách Sử bịachính là công cụ để độc giả tự trang bị khả năng nhận diện và phân tích thông tin một cách cẩn thận.

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: [email protected]. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.

Đề bài đưa ra là: "Chiếc xe nằm trong chiếc hộp nào?". Trong khi dữ kiện đưa ra là 3 lời khẳng định: 1. Ở trong hộp này, 2. Không trong hộp này, 3. Không trong hộp 1. Và chỉ có 1 lời khẳng định trong số 3 khẳng định trên là đúng. 

Độc giả có thể đưa câu trả lời ở phần bình luận.

• Nguyễn Thảo (sưu tầm)