'Đổi gió' với gà xóc muối sả ngon miễn chê, càng ăn càng mê

Biến tấu món gà với cách làm gà xóc muối sả thơm ngon, sẽ giúp gia đình bạn có một món ăn thơm phức.

Tất cả chúng ta được sinh ra và tồn tại trong thế giới này để phụng sự từ những điều rất ư nhỏ bé. Nó không quan trọng như ta tưởng. Những thi đua, giải thưởng "nhà nghiên cứu được trích dẫn nhiều nhất" trong giới khoa học chúng tôi hay chức danh của ai dù nghe khá "kêu" chỉ có nghĩa nhỏ nhoi trong một lĩnh vực nhất định. Song điều đó dễ làm cho người ta ảo tưởng rằng mình là người quan trọng hơn số đông. Tôi nghĩ tâm lý đó có phần tự huyễn hoặc.

Thế giới này quá rộng lớn và càng ngày càng lớn hơn, tuyệt đại đa số chúng ta không có vai trò gì quá quan trọng đối với người khác. Nếu một mai chúng ta mất đi, người khác vẫn sống. Không chúng ta làm, thì có người khác làm, y như sếp tôi nói. Không nên tự xem mình quá quan trọng, càng không nên xem mình quan trọng hơn người khác.

Tư duy "tôi và chúng ta" này cũng có thể áp dụng để nhìn nhận việc phòng chống dịch bệnh ở quy mô cá nhân và cộng đồng.

Giáo sư Goeffrey Rose từ đầu thập niên 1980 đã nêu "Tiên đề Rose". Ông quan sát và phân tích rằng những biện pháp y tế công cộng có thể không đem lại lợi ích rõ ràng cho một cá nhân nhưng lại có hiệu quả rất lớn trong cộng đồng. Ví dụ, nếu mỗi chúng ta tìm cách giảm cholesterol dù chỉ 5% - mức rất thấp, lợi ích phòng chống bệnh tim mạch cho cá nhân ta sẽ không cao, nhưng lại giúp giảm rất lớn số ca bệnh trong cả nước. Đó là nghịch lý ít người nhận ra.

Lý do: đa số người mắc bệnh tim mạch thuộc nhóm có nồng độ cholesterol bình thường chứ không phải ở nhóm có cholesterol cao. Thử tưởng tượng, cộng đồng có 100 người có nồng độ cholesterol cao và 900 người có cholesterol bình thường. Giả định rằng nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở nhóm cholesterol cao là 10% và nhóm cholesterol bình thường là 5%. Số người mắc bệnh tim mạch ở nhóm cholesterol cao là 10, nhưng ở nhóm cholesterol bình thường là 45. Như vậy, đa số người mắc bệnh tim mạch có cholesterol bình thường. Do đó, nếu can thiệp vào nhóm người cholesterol cao thì chỉ giảm một số ít ca bệnh. Chiến lược y tế hữu hiệu là giảm cholesterol cho cả hai nhóm có cholesterol cao và thấp.

Đây chính là một nghịch lý trong y tế công cộng mà tôi thử dựa vào đó trả lời câu hỏi quan trọng hiện nay: vaccine Covid-19 có phải cây đũa thần với mỗi chúng ta không?

Các tình nguyện viên tại Việt Nam và hơn 100 ngàn tình nguyện viên trên thế giới đã tiêm thử vaccine. Nhiều người đang nghĩ rằng những ai đã tiêm vaccine này sẽ miễn nhiễm với đại dịch.

Nhưng không hẳn thế. Khi xem xét các nghiên cứu khoa học về ba vaccine Pfizer, Moderna và Oxford đã công bố quốc tế trên tạp chí y khoa uy tín The Lancet, Nature và New England Journal of Medicine, tôi thấy rằng tiêm vaccine có thể chẳng đem lại lợi ích nhiều cho một cá nhân, nhưng có lợi lớn cho cộng đồng.

Dữ liệu nghiên cứu cho thấy trong số 1.000 người không tiêm vaccine, có 17 người bị nhiễm. Nhưng nếu 1.000 người này được tiêm vaccine, số người bị nhiễm giảm xuống còn 5 người. Nói cách khác, nguy cơ nhiễm ở nhóm được tiêm vaccine thấp hơn nhóm không được tiêm.

Nếu bạn đi tiêm vacccine và hỏi bác sĩ: "tôi sẽ không bị nhiễm chứ"? Bác sĩ trả lời rằng, "tôi không dám nói bạn không bị nhiễm, tôi chỉ dám nói xác suất bạn bị nhiễm thấp hơn người không tiêm vaccine".

Và bác sĩ giải thích thêm, trong 1.000 người được tiêm vaccine sẽ có 5 người bị nhiễm, 995 người không bị. Nhưng dù được tiêm vaccine rồi, bạn vẫn có thể thuộc số 5 người bị nhiễm này. Lý do: không bao giờ có vaccine bảo vệ 100%.

Nhưng nếu 1.000 người này gồm cả bạn không được tiêm, sẽ có 17 người bị nhiễm. Việc bạn sẽ nằm trong số 17 người bị nhiễm hay 983 người không bị nhiễm tùy thuộc sự "may mắn" của bạn, không bác sĩ nào trả lời được.

Dù bạn có được tiêm hay không được tiêm vaccine, bạn vẫn có thể bị nhiễm hay miễn nhiễm Covid-19. Chỉ khác là: bạn nằm trong nhóm 5 người hoặc 17 người có thể bị nhiễm hay trong số đông còn lại (995 người và 983 người) của cộng đồng 1.000 người kia. Nhưng tôi không bao giờ dám nói trước bạn thuộc số ít bị nhiễm hay số đông miễn nhiễm.

Chắc bạn sẽ hoang mang. Nhưng, không có điều gì chắc chắn trong y khoa. Và hiệu quả vaccine là ở đó: giảm nguy cơ bị nhiễm trong một cộng đồng.

Số ca nhiễm bệnh giảm từ 17 người xuống còn 5 người, nếu 1.000 người đều được tiêm vaccine, có thể coi là "không hề lớn". Nó cũng không biến khả năng nhiễm bệnh của bạn còn 0% vì vaccine không bảo vệ tuyệt đối. Nhưng, cả cộng đồng tiêm vaccine thì sẽ tạo ra hiệu ứng cực kỳ lớn. Nó có nghĩa là: tuyệt đại đa số dân, gồm người tiêm và không tiêm vaccine, ít bị nhiễm hơn.

Và có thể hiểu thêm: khi bạn tình nguyện tiêm hay bạn được tiêm vaccine có nghĩa là bạn đã làm một việc tích cực cho xã hội, vì bạn giúp giảm dịch bệnh trong cộng đồng. Nó giống như khi bạn giảm tốc độ lái xe, cá nhân bạn chẳng hưởng lợi gì nhiều, thậm chí về nhà trễ hơn một chút, song bạn đang giúp cộng đồng giảm tai nạn giao thông. Một người tuân thủ tốc độ khi tham gia giao thông thì với cá nhân anh ta, xác suất bị tai nạn chỉ giảm một chút - anh ta vẫn bình an như mọi ngày. Nhưng khi người lái xe toàn thành phố cùng giảm tốc độ hôm đó, thì giá trị vô cùng, có thể không có tai nạn giao thông.

Tiêm vaccine có ý nghĩa tương tự: giúp cộng đồng hơn là giúp cho cá nhân.

Đây chính là một nghịch lý trong y tế công cộng theo "Tiên đề Rose", dù vaccine là tin mừng cho loài người. Vì thế, tới đây, nếu bạn được chọn tiêm vaccine hay không, cũng đừng lấy chuyện đó làm bức xúc. Bởi thực ra bạn cũng không "bị thiệt" nhiều so với người khác.

Mấy tuần nay tôi đọc cuốn sách về nhà vật lý lừng danh Richard Feynman và thích lắm. Một trong những câu tôi thích: nguyên tắc đầu tiên là bạn không được tự huyễn hoặc mình, vì bạn là người dễ huyễn hoặc nhất. Tôi thấy trong đại dịch, câu này cũng rất đúng, theo nghĩa, không nên quá đề cao một việc đơn lẻ hay ai đó, bởi mọi thành qủa đều nhờ sự góp công của hơn một cá thể. Và càng không tự đánh giá mình quá quan trọng hơn người khác.

Có thể quan điểm này "khó lọt tai", song lý thuyết "Bàn tay vô hình" của Adam Smith đã cho rằng tất cả chúng ta làm việc đầu tiên là vì lợi ích của chính bản thân ta. Ta lao động trước hết là vì có thu nhập để tồn tại, qua đó đóng góp cho xã hội. Nên, thay vì hỏi "có biết tôi là ai không", "tôi phải được gì", hãy hỏi "ta đã phụng sự gì cho mình và cho đời?".

Nguyễn Văn Tuấn

Khi con trai đã cứng cáp hơn, vợ thích đi làm trở lại nhưng anh không cho. Anh bảo ở nhà trông con, thích làm đẹp, mua sắm gì anh cho, thỉnh thoảng anh còn đưa vợ cùng tiếp khách ngoại giao bên ngoài. Bên ngoài nhìn vào cuộc sống của chị, ai cũng ngưỡng mộ vì mọi thứ của chị chẳng khác gì bà hoàng. Anh kể, anh vô cùng yêu và chung thủy với vợ.

Cưới nhau được một năm, vợ anh sinh con. Sau ngày đó, anh bảo vợ nghỉ việc ở nhà, hưởng cuộc sống an nhàn. Để cho vợ có thời gian nghỉ ngơi, anh thuê hẳn hai người giúp việc hỗ trợ. Một người chuyên làm việc nhà, một người chăm sóc con nhỏ. Ở nhà, vợ anh chỉ có nhiệm vụ chỉ đạo giúp việc.

Khi vợ nói li hôn, anh đã nghĩ rằng chỉ có thể là vợ đang ngoại tình mới quyết định như vậy. Để tìm hiểu, anh đã thuê hẳn một người theo dõi vợ. Vậy mà, nhiều ngày trôi qua, bên vợ anh chẳng có bóng dáng "người đàn ông lạ" nào. Lúc đó anh đã đặt ra rất nhiều câu hỏi: "Không phải có người đàn ông khác thì tại sao cô ấy lại li hôn khi mà đang có mọi thứ như vậy?

Sau này khi trò chuyện với chuyên gia tâm lý, biết được lý do anh thực sự sốc nặng bởi chẳng phải vì vợ anh ngoại tình mà nguyên nhân lại chính từ phía anh. Đúng là vợ anh được anh cung phụng mọi thứ nhưng ngược lại anh không cho chị cảm thấy được an toàn, không được anh nhìn nhận.

Anh mua hẳn 2 căn biệt thự, trong đó có một cái anh mua ở khu resort để tiện thi thoảng cả gia đình đến đó nghỉ dưỡng. Bạn bè vợ anh vô cùng ngưỡng mộ vì được thấy anh chồng đại gia như anh mua cho hẳn 2 căn nhà lớn vậy.

Duy chỉ có mình chị biết đúng là anh cho chị ở hẳn căn nhà lớn, mua căn nhà to để nghỉ dưỡng nhưng chẳng có cái nào anh cho chị đứng tên cùng. Mua bất cứ thứ gì trong nhà cần đứng tên, anh cũng nắm ngoại trừ tờ giấy khai sinh của đứa con trai. Ở trong nhà, chị thấy mình chỉ là ô sin mà không phải là vợ khi vẫn cùng chồng vun đắp mà chẳng có cái gì là của mình.

Mang tiếng anh là đại gia có rất nhiều tiền nhưng là người làm ăn, anh luôn định giá tiền với giá trị các mối quan hệ trong cuộc sống. Anh bận rộn với công việc, việc quán xuyến nhà cửa, đối nội đối ngoại với họ hàng, anh giao cho chị tất. Vợ muốn đi làm đẹp, mua sắm, anh cũng không cấm đoán song chỉ chi cho chị 50% giá trị. Chị thấy anh là một người "ki bo" với chị ở mọi thứ.

Không chỉ vậy, chị còn cảm thấy cô đơn trong mối quan hệ mẹ chồng - nàng dâu. Anh là người rất nghe lời mẹ. Có lần, khi mẹ anh đến chơi, bà quát mắng chị. Anh biết là vợ không có làm sai nhưng vì luôn nghe lời mẹ, anh đã tuyên bố rằng phải bênh mẹ vì mẹ chỉ có một, mẹ chết là hết, còn vợ chồng giống như quần áo mất cái này còn cái khác.

Tất cả những điều đó đã khiến cho chị dần cảm thấy chán anh mà nhất quyết đòi li hôn. Chị muốn dừng lại cuộc hôn nhân "có mọi thứ" như anh bảo mà không chắc chắn một điều gì. Anh không hiểu rằng, phụ nữ họ cần được ghi nhận giá trị của họ.

Say đắm mẹ đơn thân Việt, người đàn ông Mỹ cầu hôn sau 2 lần gặp gỡ

‘6h sáng, đang đi dạo trên bãi biển thì anh quỳ gối rồi nắm tay mình hỏi: ‘Em có đồng ý làm vợ anh không?’, chị Thêm nhớ lại ngày Chris Heath cầu hôn mình.

Sáng 4/12, cháu Puih Cách xuất hiện các triệu chứng như sợ nước, gió, ánh sáng, nôn ói khan và co giật. Gia đình đã đưa cháu đến Bệnh viện Nhi Gia Lai, cháu được chẩn đoán mắc bệnh dại. Đáng tiếc, cháu đã tử vong vào tối cùng ngày.

Sau khi sự việc xảy ra, cơ quan chức năng huyện Chư Prông đã rà soát những người tiếp xúc gần với nạn nhân để có biện pháp điều trị kịp thời. Huyện đã lập danh sách 10 trường hợp có nguy cơ phơi nhiễm cao để tiêm phòng vaccine bệnh dại.

Từ đầu năm đến nay, tỉnh Gia Lai đã ghi nhận 7 trường hợp tử vong do bệnh dại.