Hệ thống điều khiển công nghiệp (Industrial Control System - ICS) là tổ hợp các phương tiện kỹ thuật, chương trình phần mềm và con người thực hiện điều khiển quy trình công nghệ sản xuất tại cơ sở công nghiệp. Các ICS được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực sản xuất công nghiệp, năng lượng, giao thông....

Những năm gần đây, các hệ thống này đang trở thành mục tiêu của giới tội phạm sử dụng công nghệ cao. Điển hình là những cuộc tấn công vào cơ sở hạt nhân của Iran, nhà máy hoá chất của Đức và mạng lưới điện của Ukraina.

Các cuộc tấn công vào ICS có đặc điểm chung là có độ phức tạp cao, được chuẩn bị công phu và việc thực hiện được tiến hành qua nhiều giai đoạn, với hậu quả xảy ra rất nặng nề. Điều này là do cấu trúc phức tạp và đặc điểm khác biệt của các hệ thống điều khiển công nghiệp so với hệ thống CNTT thông thường.

Các ICS có vai trò vô cùng quan trọng đối với quốc gia, đặc biệt sự tích hợp công nghệ số trong hệ thống ICS, nên đây rất có thể trở thành xu hướng tấn công chính cho các nhóm APT trong năm 2021.

Tấn công chuỗi cung ứng tiếp tục được khai thác triệt để

Trong năm 2020, việc tấn công vào các chuỗi cung ứng đã và đang diễn ra liên tục, mạnh mẽ trên thế giới và cả Việt Nam. Bước sang năm 2021, những cuộc tấn công này tiếp tục được khai thác triệt để hơn.

Tấn công chuỗi cung ứng (supply chain attack) là một cuộc tấn công mạng nhắm vào một doanh nghiệp thông qua các nhà cung cấp (provider/vendor) của doanh nghiệp đó.

Như vậy, doanh nghiệp có chuỗi cung ứng càng lớn hoặc phức tạp, nguy cơ bị tấn công càng cao. Hậu quả mà các doanh nghiệp phải gánh chịu rất đa dạng: rò rỉ thông tin, xáo trộn hoặc gián đoạn hoạt động kinh doanh, doanh thu giảm sút, ảnh hưởng tới uy tín – thương hiệu, mất cơ hội được đầu tư...

Nguyên nhân chính dẫn tới các cuộc tấn công chuỗi cung ứng là do sự bảo mật lỏng lẻo ở quy trình vận hành, hợp tác giữa các bên. Cụ thể, nhiều doanh nghiệp cho phép các nhà cung ứng tiếp cận với thông tin “nhạy cảm”, mà chính những thông tin đó có thể gây ảnh hưởng tới doanh nghiệp khi bị lộ ra ngoài. Một nhà cung cấp bị khai thác có thể ảnh hưởng rộng lớn đến các đối tác nhận sự cung ứng từ nhà cung ứng đó.

Các cuộc tấn công chuỗi cung ứng phần mềm không phải là một dạng tấn công mới và các chuyên gia bảo mật đã cảnh báo trong nhiều năm. Chúng là một trong những loại mối đe dọa khó ngăn chặn nhất vì chúng lợi dụng mối quan hệ tin cậy giữa nhà cung cấp và khách hàng và các kênh giao tiếp giữa các hệ thống với nhau. Chẳng hạn như, các cơ chế cập nhật phần mềm liên tục mà vốn dĩ phần mềm này đã được người dùng tin tưởng.

Bảo mật cho điện toán đám mây sẽ là thách thức lớn

Theo nhiều chuyên gia, bảo đảm an toàn, an ninh mạng cho điện toán đám mây sẽ là trọng tâm được các tổ chức quan tâm trong năm tới. Trong xu hướng dịch chuyển sang công nghệ 4.0, chuyển đổi số các doanh nghiệp tư nhân và các tổ chức nhà nước đang diễn ra một cách mạnh mẽ,  việc cloud hóa hay sử dụng đám mây là một xu hướng tất yếu.

Tuy nhiên, việc tập trung xây dựng Cloud có thể tạo ra các lỗ hổng bảo mật, lỗi bảo mật từ việc cấu hình sai. Các cuộc tấn công DDoS sẽ tập trung nhiều vào các đám mây, và những vấn đề bảo mật – quyền riêng tư sẽ là một thách thức lớn với tổ chức sở hữu đám mây cũng như sử dụng dịch vụ trên nền tảng đám mây.

Tấn công lừa đảo trực tuyến vẫn diễn biến phức tạp, gia tăng cả số lượng và phương thức

Với diễn biến khó lường của đại dịch Covid-19, các chuyên gia dự đoán năm 2021 các cuộc tấn công lừa đảo trực tuyến vẫn rất phức tạp, gia tăng về số lượng và phương thức.

Thậm chí, ngay cả khi giai đoạn hoạt động của dịch Covid-19 được kiểm soát vào năm 2021, những mối đe dọa an ninh liên quan đến Covid-19 vẫn có thể tiếp tục trong một thời gian dài sau đó. Các đối tượng xấu sẽ cố gắng lợi dụng lượng lớn thông tin liên quan đến vắc-xin, phản ứng của chính phủ và các tổ chức, các tác động lâu dài khác của đại dịch để thực hiện hành vi tấn công trực tuyến.

Bên cạnh đó, xu hướng làm việc online cũng làm tăng khả năng người dùng có thể bị tiếp cận những mối đe dọa trên không gian mạng, tiêu biểu là Ransomware, Phishing.

Vân Anh

100% bộ, ngành, địa phương đã bảo đảm ATTT theo mô hình 4 lớp

Tỷ lệ bộ, ngành, địa phương triển khai bảo đảm an toàn thông tin (ATTT) theo mô hình 4 lớp đã nâng từ mức 0% của các năm 2018, 2019 lên đạt 100% trong tháng 12/2020.

Năm xu hướng tấn công mạngđược các chuyên gia Trung tâm giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC), Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT dự đoán gồm có:

Rủi ro lộ lọt trực tuyến sẽ gia tăng mạnh

Quá trình chuyển đổi số diễn ra nhanh, mạnh mẽ đồng nghĩa với khối lượng dữ liệu, thông tin lưu thông trên không gian mạng sẽ ngày một khổng lồ. Khối lượng thông tin lớn từ các công nghệ đột phá qua vô số cảm biến trong thiết bị IoT hay điện toán đám mây… đều có những rủi ro tiềm tàng dẫn đến lộ lọt dữ liệu. 

Chuyển đổi số quốc gia cùng sự ưu việt, đổi mới trong phát triển Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số là “làn sóng cách mạng” mới mà chúng ta phải nắm chắc thời cơ, tận dụng khả năng về CNTT, tính năng động, sáng tạo để trở thành quốc gia phát triển trong khu vực và thế giới. Bên cạnh đó, đảm bảo an toàn, an ninh mạng, cụ thể hơn là có giải pháp chiến lược để bảo vệ và sử dụng dữ liệu như một tài sản cốt lõi của tổ chức, doanh nghiệp hay cá nhân là điều kiện kiên quyết.

Tấn công vào thiết bị IoT và điều khiển công nghiệp trở thành xu hướng chính

IoT tại Việt Nam đang là một thị trường rất tiềm năng thu hút sự nghiên cứu, đầu tư của rất nhiều tập đoàn lớn trong và ngoài nước. Hệ sinh thái IoT Việt Nam ngày một phát triển toàn diện với cấu trúc đa tầng phức tạp phần cứng/hạ tầng kết nối, phần mềm nền tảng/phần mềm phân tích dữ liệu lớn, dịch vụ và chính sách.

Phát triển nhanh, áp dụng rộng rãi, nhưng thực tế vấn đề an toàn thông tin trong IoT chưa thực sự được quan tâm một cách tương xứng, từ đó IoT rất có thể trở thành “miếng mồi” cho đối tượng tấn công. Thực tế cho thấy trong tất cả các tầng đều tồn tại những lỗ hổng tiềm năng mà các nhóm tấn công có thể khai thác và đánh cắp thông tin.

Các chuyên gia dự báo tấn công vào các thiết bị IoT và điều khiển công nghiệp không còn là dấu hiệu mà sẽ trở thành xu hướng chính. (Ảnh minh họa)

Hệ thống điều khiển công nghiệp (Industrial Control System - ICS) là tổ hợp các phương tiện kỹ thuật, chương trình phần mềm và con người thực hiện điều khiển quy trình công nghệ sản xuất tại cơ sở công nghiệp. Các ICS được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực sản xuất công nghiệp, năng lượng, giao thông....

Những năm gần đây, các hệ thống này đang trở thành mục tiêu của giới tội phạm sử dụng công nghệ cao. Điển hình là những cuộc tấn công vào cơ sở hạt nhân của Iran, nhà máy hoá chất của Đức và mạng lưới điện của Ukraina.

Các cuộc tấn công vào ICS có đặc điểm chung là có độ phức tạp cao, được chuẩn bị công phu và việc thực hiện được tiến hành qua nhiều giai đoạn, với hậu quả xảy ra rất nặng nề. Điều này là do cấu trúc phức tạp và đặc điểm khác biệt của các hệ thống điều khiển công nghiệp so với hệ thống CNTT thông thường.

Các ICS có vai trò vô cùng quan trọng đối với quốc gia, đặc biệt sự tích hợp công nghệ số trong hệ thống ICS, nên đây rất có thể trở thành xu hướng tấn công chính cho các nhóm APT trong năm 2021.

Tấn công chuỗi cung ứng tiếp tục được khai thác triệt để

Trong năm 2020, việc tấn công vào các chuỗi cung ứng đã và đang diễn ra liên tục, mạnh mẽ trên thế giới và cả Việt Nam. Bước sang năm 2021, những cuộc tấn công này tiếp tục được khai thác triệt để hơn.

Tấn công chuỗi cung ứng (supply chain attack) là một cuộc tấn công mạng nhắm vào một doanh nghiệp thông qua các nhà cung cấp (provider/vendor) của doanh nghiệp đó.

Như vậy, doanh nghiệp có chuỗi cung ứng càng lớn hoặc phức tạp, nguy cơ bị tấn công càng cao. Hậu quả mà các doanh nghiệp phải gánh chịu rất đa dạng: rò rỉ thông tin, xáo trộn hoặc gián đoạn hoạt động kinh doanh, doanh thu giảm sút, ảnh hưởng tới uy tín – thương hiệu, mất cơ hội được đầu tư...

Nguyên nhân chính dẫn tới các cuộc tấn công chuỗi cung ứng là do sự bảo mật lỏng lẻo ở quy trình vận hành, hợp tác giữa các bên. Cụ thể, nhiều doanh nghiệp cho phép các nhà cung ứng tiếp cận với thông tin “nhạy cảm”, mà chính những thông tin đó có thể gây ảnh hưởng tới doanh nghiệp khi bị lộ ra ngoài. Một nhà cung cấp bị khai thác có thể ảnh hưởng rộng lớn đến các đối tác nhận sự cung ứng từ nhà cung ứng đó.

Các cuộc tấn công chuỗi cung ứng phần mềm không phải là một dạng tấn công mới và các chuyên gia bảo mật đã cảnh báo trong nhiều năm. Chúng là một trong những loại mối đe dọa khó ngăn chặn nhất vì chúng lợi dụng mối quan hệ tin cậy giữa nhà cung cấp và khách hàng và các kênh giao tiếp giữa các hệ thống với nhau. Chẳng hạn như, các cơ chế cập nhật phần mềm liên tục mà vốn dĩ phần mềm này đã được người dùng tin tưởng.

Bảo mật cho điện toán đám mây sẽ là thách thức lớn

Theo nhiều chuyên gia, bảo đảm an toàn, an ninh mạng cho điện toán đám mây sẽ là trọng tâm được các tổ chức quan tâm trong năm tới. Trong xu hướng dịch chuyển sang công nghệ 4.0, chuyển đổi số các doanh nghiệp tư nhân và các tổ chức nhà nước đang diễn ra một cách mạnh mẽ,  việc cloud hóa hay sử dụng đám mây là một xu hướng tất yếu.

Tuy nhiên, việc tập trung xây dựng Cloud có thể tạo ra các lỗ hổng bảo mật, lỗi bảo mật từ việc cấu hình sai. Các cuộc tấn công DDoS sẽ tập trung nhiều vào các đám mây, và những vấn đề bảo mật – quyền riêng tư sẽ là một thách thức lớn với tổ chức sở hữu đám mây cũng như sử dụng dịch vụ trên nền tảng đám mây.

Tấn công lừa đảo trực tuyến vẫn diễn biến phức tạp, gia tăng cả số lượng và phương thức

Với diễn biến khó lường của đại dịch Covid-19, các chuyên gia dự đoán năm 2021 các cuộc tấn công lừa đảo trực tuyến vẫn rất phức tạp, gia tăng về số lượng và phương thức.

Thậm chí, ngay cả khi giai đoạn hoạt động của dịch Covid-19 được kiểm soát vào năm 2021, những mối đe dọa an ninh liên quan đến Covid-19 vẫn có thể tiếp tục trong một thời gian dài sau đó. Các đối tượng xấu sẽ cố gắng lợi dụng lượng lớn thông tin liên quan đến vắc-xin, phản ứng của chính phủ và các tổ chức, các tác động lâu dài khác của đại dịch để thực hiện hành vi tấn công trực tuyến.

Bên cạnh đó, xu hướng làm việc online cũng làm tăng khả năng người dùng có thể bị tiếp cận những mối đe dọa trên không gian mạng, tiêu biểu là Ransomware, Phishing.

Vân Anh

100% bộ, ngành, địa phương đã bảo đảm ATTT theo mô hình 4 lớp

Tỷ lệ bộ, ngành, địa phương triển khai bảo đảm an toàn thông tin (ATTT) theo mô hình 4 lớp đã nâng từ mức 0% của các năm 2018, 2019 lên đạt 100% trong tháng 12/2020.

Ngày 27/11, Bệnh viện từ Dũ (TP.HCM) cho biết, nơi đây vừa phẫu thuật nội soi cắt tử cung thành công cho bệnh nhân lớn tuổi nhất từ trước đến nay. 

Theo đó, bà V.T.Y (93 tuổi) được chẩn đoán xuất huyết hậu mãn kinh, u xơ tử cung dưới nội mạc, đái tháo đường type 2, tăng huyết áp, vết mổ cũ, béo phì. 

Một tháng trước, bà Y. bị xuất huyết âm đạo kéo dài, lúc đầu ra huyết rỉ rả và ngày càng nhiều hơn. Có thời điểm bị ra huyết phải dùng 2-3 băng vệ sinh mỗi ngày, kèm đau bụng vùng hạ vị. Bệnh viện địa phương chẩn đoán theo dõi ung thư nội mạc tử cung rồi chuyển bệnh nhân đến Bệnh viện Từ Dũ. 

Tại Bệnh viện Từ Dũ, bệnh nhân được điều trị ổn định các bệnh lý nền rồi nạo sinh thiết kênh và lòng tử cung để xác định nguyên nhân xuất huyết. Kết quả cho thấy, bà bị tăng sản điển hình nội mạc tử cung, một bệnh lý lành tính. 

Sáng 21/11, bác sĩ Nguyễn Văn Hưng, Trưởng khoa Phụ, Bệnh viện Từ Dũ trực tiếp thực hiện nội soi cắt tử cung và 2 phần phụ cho bệnh nhân 93 tuổi. Sau 2 giờ phẫu thuật, ca mổ thành công.

24 giờ sau, người bệnh khỏe hơn, tự thở tốt, da niêm hồng, mạch huyết áp ổn định, bụng mềm, vết mổ khô, không sốt. Bà Y được chuyển về Khoa Phụ để tiếp tục theo dõi.

Theo các bác sĩ, trước đây tuổi của bệnh nhân là một yếu tố cần được xem xét trước khi quyết định phẫu thuật nội soi vì liên quan đến an toàn cuộc mổ.

Đặc điểm ở người cao tuổi là hệ thống tim mạch khó thích nghi với các tình huống căng thẳng, dễ bị hạ thân nhiệt và chịu đau kém trong và sau phẫu thuật. Ngoài ra, thông khí cơ học bị thay đổi và phản xạ bảo vệ đường thở kém; suy giảm chức năng thận nên dễ có nguy cơ ngộ độc thuốc mê; thay đổi về tư thế, áp lực trong ổ bụng khi bơm hơi CO2 có thể ảnh hưởng lên huyết động, hô hấp. 

Tuy nhiên hiện nay, với sự phát triển của y học, người bệnh cao tuổi được khảo sát các chức năng tim phổi, điều trị tối ưu bệnh nền nếu có trước mổ. Các thiết bị, phương tiện theo dõi, các thuốc gây mê mới, thuốc hóa giải tốt giúp đảm bảo an toàn trong và sau phẫu thuật, hạn chế thấp nhất các nguy cơ, biến chứng.

Trong sản phụ khoa, phẫu thuật nội soi đã thay thế được 70-80% tất cả các phẫu thuật. Phẫu thuật nội soi ở người cao tuổi có thể giúp người bệnh ít đau sau mổ, nhanh chóng hồi phục và giảm thời gian nằm viện, giảm tỷ lệ nhiễm trùng hậu phẫu. 

“Ti vi, báo đài nói chuyện cử nhân, thạc sĩ thất nghiệp nhan nhản, nhiều người cũng hỏi tôi có lo con ra trường không xin được việc không. Thú thực, cha mẹ nào cũng có nỗi lo đó nhưng tôi tin tưởng vào năng lực của con và môi trường đào tạo tại Trường ĐH FPT”, cô Vinh nói. Tốt nghiệp Trường ĐH FPT, Mai Trâm gần như có ngay được công việc ưng ý, phù hợp với chuyên ngành được đào tạo. Cựu sinh viên Trường ĐH FPT còn ấp ủ dự định học lên cao hơn và đang có điều kiện thuận lợi trong công việc để thực hiện mục tiêu đó. 

“Con xin được việc làm ngay chứng tỏ năng lực, kỹ năng của con sau khi tốt nghiệp đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp. Như vậy là chương trình, chất lượng đào tạo của Trường ĐH FPT rất sát với thực tế”, cô Vinh chia sẻ thêm. Cũng theo vị phụ huynh này, trường đại học đảm bảo chất lượng đào tạo không chỉ giúp sinh viên thuận lợi trong quá trình tìm việc làm mà còn tiết kiệm cho doanh nghiệp thời gian, tiền bạc khi không phải đầu tư đào tạo lại nhân sự sau khi tuyển dụng. 

Trâm khiêm tốn chia sẻ rằng, ra trường đi làm ngay thậm chí được tuyển dụng khi chưa tốt nghiệp là việc rất bình thường với sinh viên Trường ĐH FPT, mình chưa có gì gọi là thành đạt so với anh chị khoá trước hoặc bạn bè đồng trang lứa. Nhưng với bố mẹ của cựu sinh viên Trường ĐH FPT này, chứng kiến con mình trưởng thành, tự tin, độc lập trong cuộc sống và công việc đã là minh chứng của sự “thành đạt”.

“Không chỉ yên tâm khi thấy con ra trường, đi làm, tự chăm lo được cho cuộc sống của mình, tôi còn thấy vui khi con trưởng thành, tự tin trong cách sống”, cô Vinh cho biết. “Môi trường đào tạo tại Trường ĐH FPT không chỉ chú trọng dạy kiến thức mà còn rất quan tâm tới kỹ năng, trải nghiệm để sinh viên trưởng thành cả về con người”, vị phụ huynh này chia sẻ ý kiến cá nhân. 

“Năm nay, con trai thứ hai của tôi vào đại học. Nếu cháu trúng tuyển, gia đình hoàn toàn ủng hộ cháu trở thành SV Trường ĐH FPT. Tôi hy vọng cháu cũng sẽ có được sự trưởng thành sau khi ra trường giống như chị gái”, cô Vinh nói.  

Ngọc Trâm

Vừa vào năm nhất Trường ĐH FPT, sinh viên đã tham gia ngay đợt rèn luyện tập trung, sống và sinh hoạt theo tác phong quân đội. Sinh viên trường được học Vovinam, nhạc cụ truyền thống trong chương trình chính khoá, có cả học kỳ nước ngoài, thực tập doanh nghiệp. Bên cạnh đó, sinh viên nào cũng có thể là thành viên của một hoặc nhiều CLB từ học thuật tới nghệ thuật, tham gia đủ các sân chơi từ trí tuệ đến giải trí.

Vừa học tập vừa trải nghiệm là một trong những điểm khác biệt trong đào tạo tại Trường ĐH FPT, khiến nhiều bạn trẻ yêu thích, lựa chọn học tập ở môi trường này. Cách đây hơn 4 năm, Phạm Thị Mai Trâm (cựu SV ngành Quản trị Kinh doanh) chọn ĐH FPT cũng vì “trót mê” môi trường học tập năng động, sáng tạo, có cơ hội học tiếng Anh và tham gia nhiều sự kiện ngoại khoá. Trâm chia sẻ nguyện vọng này với bố mẹ. Dù phải chắt chiu để con có điều kiện học đại học, bố mẹ vẫn ủng hộ hoàn toàn quyết định của Trâm.

“Nghe con kể ở trường vừa học vừa trải nghiệm các hoạt động sinh viên, mỗi lần con về thăm nhà thấy con tự tin, năng động hơn, tôi rất yên tâm rằng Trâm đã chọn được môi trường đại học phù hợp với mình. Ngoài ra, con vẫn đảm bảo được việc học tốt, nhiều học kỳ đạt danh hiệu SV xuất sắc, ra trường tốt nghiệp Thủ khoa ngành Quản trị Kinh doanh”, cô Viên Thị Vinh (mẹ của Mai Trâm) chia sẻ.

“Ti vi, báo đài nói chuyện cử nhân, thạc sĩ thất nghiệp nhan nhản, nhiều người cũng hỏi tôi có lo con ra trường không xin được việc không. Thú thực, cha mẹ nào cũng có nỗi lo đó nhưng tôi tin tưởng vào năng lực của con và môi trường đào tạo tại Trường ĐH FPT”, cô Vinh nói. Tốt nghiệp Trường ĐH FPT, Mai Trâm gần như có ngay được công việc ưng ý, phù hợp với chuyên ngành được đào tạo. Cựu sinh viên Trường ĐH FPT còn ấp ủ dự định học lên cao hơn và đang có điều kiện thuận lợi trong công việc để thực hiện mục tiêu đó. 

“Con xin được việc làm ngay chứng tỏ năng lực, kỹ năng của con sau khi tốt nghiệp đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp. Như vậy là chương trình, chất lượng đào tạo của Trường ĐH FPT rất sát với thực tế”, cô Vinh chia sẻ thêm. Cũng theo vị phụ huynh này, trường đại học đảm bảo chất lượng đào tạo không chỉ giúp sinh viên thuận lợi trong quá trình tìm việc làm mà còn tiết kiệm cho doanh nghiệp thời gian, tiền bạc khi không phải đầu tư đào tạo lại nhân sự sau khi tuyển dụng. 

Trâm khiêm tốn chia sẻ rằng, ra trường đi làm ngay thậm chí được tuyển dụng khi chưa tốt nghiệp là việc rất bình thường với sinh viên Trường ĐH FPT, mình chưa có gì gọi là thành đạt so với anh chị khoá trước hoặc bạn bè đồng trang lứa. Nhưng với bố mẹ của cựu sinh viên Trường ĐH FPT này, chứng kiến con mình trưởng thành, tự tin, độc lập trong cuộc sống và công việc đã là minh chứng của sự “thành đạt”.

“Không chỉ yên tâm khi thấy con ra trường, đi làm, tự chăm lo được cho cuộc sống của mình, tôi còn thấy vui khi con trưởng thành, tự tin trong cách sống”, cô Vinh cho biết. “Môi trường đào tạo tại Trường ĐH FPT không chỉ chú trọng dạy kiến thức mà còn rất quan tâm tới kỹ năng, trải nghiệm để sinh viên trưởng thành cả về con người”, vị phụ huynh này chia sẻ ý kiến cá nhân. 

“Năm nay, con trai thứ hai của tôi vào đại học. Nếu cháu trúng tuyển, gia đình hoàn toàn ủng hộ cháu trở thành SV Trường ĐH FPT. Tôi hy vọng cháu cũng sẽ có được sự trưởng thành sau khi ra trường giống như chị gái”, cô Vinh nói.  

Ngọc Trâm