Steve Jobs và Laurene Powell sau 8 năm kết hôn. Nguồn: i.insider.

Thông minh nhưng không kiêu ngạo. Đủ rắn rỏi để đồng hành cùng ông, nhưng cũng yêu Thiền đủ để bình tĩnh vượt lên mọi thị phi. Có học thức và độc lập, nhưng đồng thời cũng sẵn sàng lui lại làm hậu phương cho chồng để xây đắp một gia đình.

Hai chân thì chạm đất nhưng đầu óc có thể phiêu tận chín tầng mây. Đủ khôn ngoan để biết cách quản lý ông, nhưng cũng đủ tự tin để không nhất thiết lúc nào cũng dùng chiêu ấy. Và quan trọng nhất là không thấy phiền khi là một người phụ nữ đẹp, tóc vàng duyên dáng lại có khiếu hài hước mà chỉ thích ăn chay. Tháng 10 năm 1989, sau đổ vỡ với Tina Redse, một người như thế đã bước vào cuộc đời ông.

Nói chính xác hơn, một cô gái như thế đã bước vào lớp học của ông. Jobs đã đồng ý tham gia một trong những bài thuyết trình “Nhìn từ Đỉnh cao” cho Trường Kinh doanh Stanford vào một tối thứ năm.

Laurene Powell lúc đó vừa tốt nghiệp trường kinh doanh, và cô được một chàng trai cùng lớp rủ đến dự buổi thuyết trình này. Họ đến muộn, cả khán phòng không còn một chỗ trống, vậy nên cả hai đành phải ngồi ở lối đi giữa các dãy ghế.

Khi nhân viên đến và yêu cầu họ không được ngồi ở đó, Powell kéo bạn chạy thẳng lên hàng đầu tiên và chiếm luôn hai ghế dành cho khách mời. Một lúc sau, khi Jobs đến, ông được dẫn đến ngồi cạnh cô.

“Tôi nhìn sang bên phải và thấy có một cô gái đẹp, chúng tôi bắt chuyện với nhau trong khi chờ đợi vị chủ tọa nói lời mở đầu”, Jobs nhớ lại. Họ trò chuyện vài câu, và Laurene nói đùa rằng sở dĩ cô ngồi ở hàng ghế này là vì cô vừa trúng số, và phần thưởng là ông sẽ phải mời cô đi ăn tối. “Anh ấy rất dễ thương”, sau này cô kể lại.

Sau buổi nói chuyện, Jobs rời bục diễn thuyết và xuống trò chuyện với sinh viên. Ông trông thấy Powell rời đi, rồi trở lại, đứng lẫn trong đám đông, rồi lại rời đi. Ông đuổi theo cô, nhưng bị thầy hiệu trưởng giữ lại chào hỏi. Sau khi bắt kịp cô ở bãi đỗ xe, ông nói: “Xin lỗi, chẳng phải là cô đã trúng số hay gì đấy sao, tôi phải mời cô đi ăn tối mà?”. Cô cười lớn.

“Thứ bảy được không?”, ông đề nghị. Cô đồng ý và trao số điện thoại. Jobs quay ra lấy xe để chuẩn bị đến nhà hàng rượu vang Thomas Fogarty trên núi Santa Cruz, khu Woodside, nơi nhóm đào tạo bán hàng của NeXT đang tổ chức một bữa tiệc.

Đột nhiên ông dừng và quay phắt lại. “Lúc ấy, tôi nghĩ, ôi, mình sẽ thích ngồi ăn tối với cô ấy hơn là với nhóm đào tạo kia, thế nên tôi quay trở lại chỗ đậu xe gặp cô ấy và hỏi: “Chúng ta có thể ăn tối ngay tối nay không?”. Cô đồng ý. Đó là một buổi tối mùa thu tuyệt đẹp, và họ cùng nhau đi bộ ở Palo Alto, đến một nhà hàng ăn chay nhỏ, St. Michael’s Alley, và ở bên nhau liền bốn tiếng đồng hồ. “Kể từ đó, chúng tôi luôn ở bên nhau”, ông nói.

Avie Tevanian đã ngồi đợi trong nhà hàng rượu vang cùng nhóm đào tạo của NeXT suốt buổi tối hôm đó. “Đôi khi không thể hiểu nổi Steve, nhưng khi nói chuyện với ông ấy, tôi nhận ra có chuyện gì đó đặc biệt đã xảy ra”, ông kể.

Lễ kết hôn giữa Steve Jobs và Laurene Powell. Ảnh: i.pinimg.

Khi Powell trở về nhà, sau nửa đêm, cô gọi ngay cho bạn thân Kathryn (Kat) Smith, lúc ấy đang ở Berkeley và để lại lời nhắn trên điện thoại: “Cậu không tin nổi chuyện gì vừa xảy ra với mình đâu! Cậu không tin nổi mình vừa gặp ai tối nay đâu!”. Smith gọi lại ngay vào sáng hôm sau và lắng nghe cô bạn kể chuyện. “Chúng tôi đều biết về Steve, anh ấy thu hút sự chú ý bởi vì chúng tôi đều theo học ngành kinh doanh”, cô nhớ lại.

Andy Hertzfeld và vài người khác sau này phỏng đoán chính Powell đã lên kế hoạch hẹn hò với Jobs. “Laurene rất ổn, nhưng cô ấy biết tính toán, và tôi nghĩ cô ấy đã nhắm ông ngay từ đầu”, Hertzfeld nói.

“Bạn cùng phòng của cô ấy nói với tôi rằng Laurene có vài tạp chí đăng ảnh Steve trên trang bìa, và cô ấy đã thề quyết hẹn hò bằng được với anh ta. Nếu quả thực Steve đã bị 'gài', thì điều đó quả là mỉa mai”. Nhưng sau này Powell khăng khăng cho rằng không phải vậy. Cô đến buổi nói chuyện đó chỉ vì bạn của cô muốn thế, thậm chí cô còn không chắc lắm về người sẽ diễn thuyết hôm đó.

“Tôi biết Steve Jobs có tham gia nói chuyện, nhưng thực tế tôi còn nghĩ người trình bày hôm đó là Bill Gates”, cô nhớ lại. “Tôi bị lẫn lộn mấy người này. Đó là năm 1989. Anh ấy làm việc ở NeXT, và điều đó chẳng có gì to tát với tôi. Tôi không hào hức lắm, chỉ là bạn tôi muốn đến đó, thế nên chúng tôi đến mà thôi”.

“Chỉ có hai người phụ nữ trong cuộc đời mà tôi thật sự yêu, đó là Tina và Laurene”, sau này Jobs kể lại. “Tôi từng nghĩ mình yêu Joan Baez, nhưng thực ra tôi chỉ rất thích thôi. Đầu tiên là Tina, và sau đó là Laurene”. […]

Mối quan hệ của họ nhanh chóng trở nên say đắm. “Họ hôn và vuốt ve nhau suốt”, Smith nói. “Anh ta bị cô ấy làm cho mê mẩn. Anh ta còn gọi điện thoại cho tôi và hỏi: ‘Cô nghĩ sao, cô ấy có thích tôi không?’ Tôi rơi vào tình thế khá hài hước, khi được người nổi tiếng gọi điện để hỏi những câu tương tự như vậy”. […]

Cô đã nhận lời cầu hôn của ông vào ngày đầu tiên năm 1990, nhưng trong suốt vài tháng sau, ông không hề đề cập đến chuyện đó. Cuối cùng, Smith hỏi thẳng ông dự định về điều này như thế nào khi họ ngồi cùng nhau trên một mỏm cát ở Palo Alto. Chuyện gì xảy ra vậy? Jobs trả lời rằng ông cần cảm giác chắc chắn rằng Powell có thể thu xếp ổn thỏa khi sống trong thế giới của ông, cũng như với kiểu người như ông.

Đến tháng 9, quá ngán ngẩm vì phải chờ đợi, cô chuyển ra ngoài. Tháng tiếp theo, ông tặng cô một chiếc nhẫn đính hôn kim cương và cô lại chuyển về sống chung với ông.

Tháng 12, Jobs đưa Powell đến nơi nghỉ dưỡng yêu thích của ông, ngôi làng Kona ở Hawaii. Ông bắt đầu đến đây từ chín năm về trước, khi muốn giảm tải căng thẳng vì Apple, ông đã nhờ trợ lý tìm cho mình một nơi để nghỉ ngơi. […]

Ông đã cùng Powell tận hưởng thiên đường đó vào tháng 12 năm đó. Tình yêu của họ đã trưởng thành. Đêm trước lễ Giáng sinh, một lần nữa ông lại tuyên bố, và lần này còn chính thức hơn, rằng ông muốn cưới cô. Không lâu sau đó, một yếu tố nữa đã khiến quyết định ấy nhanh chóng được thực hiện. Chính tại Hawaii, Powell đã có thai. “Chúng tôi biết chắc chắn nơi xảy ra chuyện ấy”, sau này Jobs kể lại kèm một tiếng cười lớn. […]

Vào ngày 18 tháng 3 năm 1991, Steven Paul Jobs, ba mươi sáu tuổi, đã kết hôn cùng Laurene Powell, hai mươi bảy tuổi, tại khu nghỉ Ahwahnee Lodge trong Công viên Quốc gia Yosemite.

Trước đó, dư luận ồn ào quanh Em và Trịnh - bộ phim tiểu sử làm về nhân vật có thật là nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Dù nhạc sĩ đã mất nhưng nhiều nhân vật được nhắc đến trong phim vẫn còn sống. Ca sĩ Khánh Ly phản ứng về tình tiết bà đút sữa chua cho Trịnh Công Sơn khi còn trẻ, lúc hai người gặp trong quán cafe và cho rằng hành động, lời nói của mình không buông tuồng như trong phim.

Trả lời truyền thông, Khánh Ly nói bà không dám dùng những từ ngữ suồng sã với ông như “anh thó của ông Văn Cao à” (một câu thoại trong phim). Khánh Ly miêu tả mối quan hệ giữa bà và Trịnh Công Sơn đầy kính trọng và không giống như trên phim tái hiện.

Đỉnh điểm, gia đình bà Michiko Yoshii - nàng thơ một thời của Trịnh Công Sơn đã lên tiếng phản đối nhà sản xuất Em và Trịnhvì hành vi phổ biến đời sống riêng tư của bà đến công chúng khi chưa xin phép. Phía bà Michiko yêu cầu nhà sản xuất xin lỗi công khai. 

Trường hợp bị nhân vật liên quan phản ứng như Em và Trịnhkhá phổ biến trên thế giới, nhất là với những nền điện ảnh lớn thường xuyên khai thác các nhân vật có thật như chính trị gia, thành viên hoàng gia, người nổi tiếng. Phim Once Upon a Time in Hollywood sản xuất năm 2019 từng thắng 2 giải Oscar cũng vấp phải sự phản đối của người thân nhân vật Lý Tiểu Long. Gia đình huyền thoại võ thuật trên màn ảnh cho rằng hình tượng của cố võ sĩ trong phim được Hollywood xây dựng quá ngạo mạn. 

Ngày 31/7, Linda Lee Cadwell - vợ Lý Tiểu Long trả lời Los Angeles Times lúc phim ra mắt. Bà khẳng định: "Tôi nghĩ nhân vật giống phiên bản biếm họa của ông ấy. Nó hoàn toàn khác ông ấy ngoài đời". Điều đó cho thấy làm phim về các nhân vật có thật không dễ dàng và khó xác định thế nào là đúng - sai.

Thế nào là vi phạm đời tư?

Trả lời VietNamNet về vấn đề "tiết lộ bí mật đời tư trên phim", Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành nói phải xác định hành vi vi phạm đời tư nhìn ở góc độ thế nào cho phù hợp. "Vì thực tế hoạt động sáng tác phim ảnh có nhiều phim, kịch bản, nội dung đề cập đến phần đời tư nào đó của cá nhân ngoài xã hội.

Nghị định 128 quy định về điều đó, không chỉ quy định với điện ảnh mà với các lĩnh vực khác đều được đề cập ở bộ luật Dân sự, đó là quyền bảo vệ bí mật đời tư. Còn nội dung đưa vào Nghị định 128 vừa rồi là xử phạt ở mức 50 triệu đồng, theo tôi là tăng so với Nghị định 38 trước đó rồi. Chế tài và mức đưa ra có tính chất cảnh tỉnh và cảnh báo. Tìm hiểu khung chế tài so với luật khác và quy định khác liên quan đến vấn đề này thì thấy mức 50 triệu là phù hợp vì nó phải tương quan với các quy định khác. 

Thế nào là vi phạm đời tư? Câu hỏi này chúng ta phải nhìn nhận hết sức cân nhắc vì bản thân điện ảnh là tác phẩm nghệ thuật hư cấu nên người làm phim sử dụng thông tin và vấn đề liên quan đến đời tư ở mức nào gọi là vi phạm, đến mức nào chấp nhận được?".

Người đứng đầu ngành điện ảnh cũng nói thêm, tư liệu về đời tư là chất liệu ban đầu, vấn đề là khai thác đến đâu và nếu chạm đến đời tư, nên có thỏa thuận xin phép với nhân vật. Ông cho biết Hội đồng duyệt phim quốc gia cũng đã đưa ra cách xử lý tình huống cho những phim liên quan đến nhân vật có thật ngoài đời. Hội đồng khuyên nhà sản xuất có dòng chữ đầu phim thông báo rằng câu chuyện và nhân vật trong phim là hư cấu, mọi sự trùng hợp với thực tế là ngẫu nhiên. 

Trước câu hỏi của VietNamNet: "Sau khi Nghị định 128 ra đời, Hội đồng duyệt phim có phải cân nhắc nhiều hơn khi duyệt phim liên quan đến nhân vật có thật? Hội đồng có phải tìm hiểu kỹ hơn xem chi tiết trong phim có vi phạm đời tư hay không để ngăn chặn từ trước lúc ra rạp mà xử phạt?", ông Vi Kiến Thành đã có chia sẻ thẳng thắn.

Ông nói: "Khi duyệt phim nào có liên quan đến nhân vật có thật ngoài đời thì Hội đồng phải tìm hiểu trước khi vào xem. Hội đồng cũng sẽ trao đổi với nhà sản xuất xem họ đã xin phép nguyên mẫu ngoài đời chưa".

Ông Vi Kiến Thành cho hay mới đây khi duyệt phim Chị chị, em em 2 sắp ra rạp có đề cập tới nhân vật Ba Trà là kỹ nữ miền Nam xưa, Hội đồng yêu cầu nhà làm phim phải có dòng thông báo rằng mọi sự trùng hợp đều là ngẫu nhiên vì phim là tác phẩm hư cấu. 

Có thể thấy với những quy định mới trong Nghị định 128 sắp có hiệu lực, các nhà làm phim có đề cập đến nhân vật có thật sẽ phải cẩn trọng hơn trong quá trình sáng tác. Họ không chỉ nghiên cứu kỹ về nhân vật mà còn phải có sự chấp thuận của nhân vật (nếu còn sống) hoặc gia đình nhân vật đó để tránh rắc rối khi phim công chiếu.

Ngoài ra, nếu tên nhân vật đã được thay đổi, các nhà làm phim nên có dòng thông báo trước khi chiếu việc các nhân vật chỉ là hư cấu, mọi sự trùng hợp đều là ngẫu nhiên. Cách làm này đã được áp dụng rộng rãi ở rất nhiều phim Hàn Quốc chiếu rạp và gần đây cũng đã xuất hiện trong phim Thanh Sóicủa Ngô Thanh Vân.