-           Khái niệm “chăm sóc giảm nhẹ trong điều trị ung thư” vẫn còn mới lạ với nhiều người, bác sĩ có thể giải thích và điểm qua tầm quan trọng của việc này?

Chăm sóc giảm nhẹ (CSGN) là tên gọi chung của việc điều trị, chăm sóc và hỗ trợ nhằm giúp bệnh nhân dễ chịu hơn hay “đỡ khổ” hơn khi mắc UT. CSGN rất quan trọng và không thể tách rời trong quá trình điều trị ung thư. Cần thực hiện CSGN ngay từ khi mới chẩn đoán, không kể tuổi tác, loại UT và giai đoạn bệnh để đảm bảo người bệnh duy trì cuộc sống với chất lượng tốt nhất có thể.

Trên thực tế, bệnh nhân có thể có nhiều loại “đau khổ” khác nhau, xảy ra ở những thời điểm khác nhau trong quá trình điều trị UT. Việc ghi nhận và tìm cách xử trí là rất cần thiết:

Nỗi đau thể chất: Bệnh nhân có thể bị đau, buồn nôn, táo bón, loét miệng,...
Cần hỏi bác sĩ cách dùng các loại thuốc phòng hoặc giảm triệu chứng. Hỗ trợ dinh dưỡng, phục hồi chức năng, massage, yoga,... cũng có thể giúp ích cho nhiều trường hợp.

Nỗi đau tâm lý: Bệnh nhân có thể lo lắng, trầm cảm, căng thẳng, buồn chán,...
Ngoài việc được bác sĩ điều trị giải thích, trấn an, việc gặp thêm bác sĩ tâm lý, dùng thêm thuốc giảm trầm cảm, lo âu với chỉ định của bác sĩ cũng có thể giúp ích.

Nỗi đau gia đình-xã hội: Bệnh nhân có thể gặp khó khăn về tài chính hoặc giảm giao tiếp xã hội… Các quỹ từ thiện hoặc trợ cấp xã hội có thể hỗ trợ phần nào cho người bệnh. Bệnh nhân cũng có thể tìm thêm việc làm mới, được hỗ trợ tinh thần, vật chất nhờ tham gia các nhóm đồng bệnh.

Nỗi đau tâm hồn: Bệnh nhân có thể trăn trở về ý nghĩa của cuộc sống, về lý do của việc bị bệnh… Nói chuyện với bác sĩ, người cùng trải nghiệm, nhà sư, cha xứ,... có thể giúp họ có thêm góc nhìn về tâm linh và ý nghĩa cuộc sống. 

-           Bác sĩ có thể chia sẻ những khó khăn khi phổ biến CSGN tại Việt Nam?

Khó khăn đầu tiên là thay đổi nhận thức của người bệnh. Hiện vẫn còn nhiều người chưa hiểu đúng về CSGN và cho rằng chỉ nên nghĩ tới khi… “sắp chết”. Nhiều nhân viên y tế (NVYT) còn bị bệnh nhân…giận vì nói tới CSGN.

Trong khi đó, dù đã hiểu hơn về CSGN, bệnh nhân vẫn chưa tìm thấy hỗ trợ phù hợp vì NVYT, nhất là các bác sĩ bận rộn, chưa dành đủ thời gian nắm bắt và xoa dịu nỗi khổ cho người bệnh. Ngoài ra, vẫn chưa đủ nguồn lực giúp NVYT triển khai CSGN. Những dịch vụ như tư vấn dinh dưỡng, hỗ trợ tâm lý, phục hồi chức năng cho bệnh nhân UT còn rất ít. Khi “tự bơi”, bệnh nhân hay gặp những tin đồn và sản phẩm rởm, dẫn đến tiền mất tật mang rất tai hại và đáng tiếc. 

Bác sĩ như “người tham mưu”, còn thuốc men là “vũ khí”

-          Đâu là tác hại của việc sử dụng thuốc không nhãn mác mang danh “triệt hạ khối u ác tính". Bác sĩ có gợi ý gì để cải thiện tình hình này?  

Trong “cuộc chiến” với UT, tôi nghĩ rằng bác sĩ đóng vai trò như “người tham mưu” còn thuốc men là “vũ khí” để người bệnh vượt qua khó khăn. Vì thế, nguồn thuốc ổn định, đảm bảo chất lượng là cực kỳ quan trọng để bệnh nhân không “thua trận” bởi lý do “vì xài thuốc kém chất lượng” hoặc tệ hơn là “vì thuốc giả”. Vì thế, người bệnh UT nên tìm mua thuốc ở những chuỗi nhà thuốc lớn, có uy tín và tìm các dược phẩm được sản xuất bởi hãng dược lớn hoặc hãng dược có chứng chỉ ISO. 

Tại Việt Nam, vẫn còn rất nhiều bệnh nhân và người thân tự chẩn đoán và tìm thuốc trên mạng hoặc qua giới thiệu. Chúng ta cần đặc biệt chú ý khi nghe về những loại thuốc được giới thiệu giúp “triệt hạ khối u ác tính” vì đó có thể là lời quảng cáo quá tay không được công nhận. Những người kinh doanh liệu pháp này hay lợi dụng mong muốn “chữa lành ung thư” của bệnh nhân để dẫn dụ dù biết rằng nó có thể làm tốn thêm thời gian và tiền bạc của người bệnh. 

Tố Uyên

Bệnh viện Phổi trung ương là một trong những cơ sở y tế sớm nhất tại Việt Nam ứng dụng những kết quả nghiên cứu của công nghệ AI. Tại đây, trí tuệ nhân tạo được sử dụng trong quá trình chẩn đoán nhằm phát hiện lao phổi để điều trị sớm, cắt đứt nguồn lây và điều trị cả cho những người có nguy cơ tiến triển thành bệnh lao. 

Theo PGS. TS. BS Nguyễn Viết Nhung - Giám đốc Bệnh viện Phổi trung ương, Chủ tịch Hội Phổi Việt Nam, đồng thời là Chủ nhiệm chương trình chống lao quốc gia, ứng dụng trí tuệ nhân tạo đang đóng vai trò quan trọng trong việc phòng chống lao phổi tại Việt Nam. 

Bệnh lao và phổi nói chung xuất phát từ việc môi trường sống ô nhiễm. Đây cũng là hai trong nhiều căn bệnh phổ biển hàng đầu hiện nay. 

Số lượng người mắc bệnh ngày càng tăng, trong khi năng lực khám chữa của các bệnh viện không tương xứng. Do vậy, việc áp dụng công nghệ sẽ giúp giải quyết cùng lúc hai bài toán, giảm khối lượng công việc của bác sĩ và tăng năng lực khám chữa bệnh.

PGS. TS. BS Nguyễn Viết Nhung chia sẻ về việc sử dụng công nghệ AI để phòng, chống lao phổi tại tọa đàm "Nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong y tế." Ảnh: Trọng Đạt

Chia sẻ thêm về điều này, PGS.TS Nguyễn Viết Nhung cho biết, 70% số người nhiễm lao có triệu chứng không ổn định. Với những trường hợp có triệu chứng ẩn hoặc không có triệu chứng, bác sĩ chỉ có thể phát hiện bệnh thông qua phim chụp X-Quang. 

"Công nghệ sẽ hình ảnh hoá những bất thường dù nhỏ nhất, từ đó giúp bác sĩ chẩn đoán và đưa ra quyết định có đưa bệnh nhân này vào diện nguy cơ cần khám kỹ hơn hay không.", bác sĩ Nguyễn Viết Nhung nói.

Ở thời điểm hiện tại, việc sử dụng AI để phát hiện những bất thường trong kết quả chụp X-Quang có tỷ lệ chính xác lên tới 92%. Trong khi đó, nếu chỉ dựa vào các biện pháp lâm sàng như ho gà, tỷ lệ phát hiện chỉ chiếm dưới 40%. 

Nhờ ưu điểm về độ chính xác cao, công nghệ AI đang được ứng dụng rộng rãi trong việc phòng chống lao phổi. Ngoài ứng dụng AI để đọc X-Quang trong các bệnh viện, việc kết hợp sử dụng AI với các xe chụp X-quang di động mang tới một giải pháp rất tốt nhằm phát hiện sớm nguy cơ lao phổi trong cộng đồng. 

TS. Trần Thị Mai Oanh - Viện trưởng Viện Chiến lược (Bộ Y tế) cho rằng công nghệ AI có tiềm năng ứng dụng cao trong lĩnh vực y tế tại Việt Nam. Ảnh: Trọng Đạt

Theo TS. Trần Thị Mai Oanh - Viện trưởng Viện Chiến lược (Bộ Y tế), Việt Nam có thể ứng dụng AI trong việc theo dõi sức khoẻ cá nhân nhằm giảm thiểu nguy cơ bệnh, phát hiện sớm ung thư, tim mạch, theo dõi diễn biến bệnh hay giúp bệnh nhân tuân thủ việc uống thuốc,... 

Tuy vậy, theo bà Oanh, để ứng dụng AI một cách hợp lý, Việt Nam nên có khung pháp lý cho vấn đề này. Trong đó, AI cần được coi như một loại hình dịch vụ y tế và có quy trình hướng dẫn về chuyên môn kỹ thuật nhằm phân định rõ trách nhiệm giữa bác sĩ, bệnh nhân và đội ngũ phát triển công nghệ AI.

Trọng Đạt

Tuấn khai rằng, hắn chưa từng nghĩ sẽ thực hiện quay clip tống tiền, nhưng sau khi quan hệ lần 2 với cô gái, Tuấn mới nảy sinh và thực hiện ý định đó.

Tuấn tại cơ quan công an

Khi nghĩ tới việc làm sai trái của mình sẽ khiến nhiều người biết, đặc biệt là mẹ ở quê đau lòng, Tuấn tỏ ra ân hận và mong muốn sau này còn thể làm lại cuộc đời.

Kể lại sự việc, Tuấn khai rằng, hắn chỉ tán tỉnh và quen nạn nhân trong 3 ngày. Tối ngày 13/3, đối tượng rủ chị H. đến biệt thự thuê ở quận Nam Từ Liêm tâm sự và quan hệ tình cảm, sau đó nảy sinh ý định chiếm đoạt tài sản. 

Ngày 14/3, Tuấn nhắn tin yêu cầu chị H. chuyển 15 triệu đồng, nếu không sẽ phát tán clip. “Sau khi tôi nhắn tin yêu cầu như vậy, H. đã đồng ý. Lúc đó, tôi chỉ muốn chiếm đoạt tiền chứ không quan tâm nạn nhân có hoàn cảnh thế nào”, Tuấn khai.

Do hoảng sợ, cô gái mang điện thoại iPhone XS Max đi cầm cố để lấy tiền đưa cho Tuấn. Cửa hàng cầm đồ đã đóng cửa, cả hai hẹn đến sáng hôm sau sẽ đưa tiền cho Tuấn.

Ngay trong đêm, chị H. đến Công an phường Mai Dịch trình báo sự việc. Căn cứ vào tài liệu điều tra, ngày 15/3, Công an quận Cầu Giấy đã bắt giữ Nguyễn Bảo Tuấn để điều tra về hành vi cưỡng đoạt tài sản.

Lời khai của kẻ quay clip nóng với 'em gái nuôi' rồi tống tiền ở Hà Nội

Công an quận Cầu Giấy (Hà Nội) đã tạm giữ hình sự đối tượng Nguyễn Bảo Tuấn (SN 2001, trú tại Vĩnh Lâm, Vĩnh Linh, Quảng Trị) để điều tra hành vi cưỡng đoạt tài sản.