"Danh giá" bởi với truyền thống văn hóa Á Đông thì "tôn sư trọng đạo" mãi là dòng chảy xuyên suốt.

"Đáng giá" bởi giáo viên có nguồn thu nhập ổn định (thậm chí là cao) được đảm bảo cho đến khi nghỉ hưu và có số ngày nghỉ phép "hào phóng" hơn nhiều so với nhân viên văn phòng hay công chức bình thường.

Tuy vậy, bất chấp những lợi ích này, giáo viên đang trở thành một nghề ít được mong đợi hơn trong mắt các sinh viên Hàn Quốc, theo The Korea Times.

Tỷ lệ cạnh tranh vào một trường đại học sư phạm ở nước này đã giảm trong vài năm qua và chạm đáy trong năm 2023.

Cụ thể, số liệu của tổ chức giáo dục Jongro Academy (Hàn Quốc) cho thấy tỷ lệ cạnh tranh trung bình của 13 trường đại học sư phạm và khoa giáo dục tiểu học do nhà nước điều hành là 2:1, đạt mức thấp nhất trong 5 năm qua. Đây là tỷ lệ cạnh tranh so sánh số lượng ứng viên với tổng số vị trí cần tuyển.

Tỷ lệ cạnh tranh của 6 trường đại học giáo dục công lập gồm các trường có trụ sở tại vùng thủ đô Seoul (bao gồm Gyeonggi-do, Seoul và Incheon), Daegu, Busan, Jinju và Gongju thấp hơn 2:1, với tỷ lệ thấp nhất là 1.4:1.

"Bỏ dở" giữa chừng

Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều sinh viên các chuyên ngành giáo dục đang "bỏ dở" giữa chừng để tìm kiếm con đường khác.

Dữ liệu từ Bộ Giáo dục Hàn Quốc cho thấy vào năm 2021, có tổng cộng 232 sinh viên đang theo học tại các trường sư phạm do nhà nước quản lý đã bỏ học, chiếm 6% tổng số sinh viên theo học các khóa học giáo dục.

Tại các trường đại học sư phạm ở Gongju và Seoul, cứ 10 sinh viên năm nhất thì có 1 em bỏ học.

2 nguyên nhân đằng sau

Có nhiều lý do tại sao giảng dạy đang trở thành một nghề ít hấp dẫn hơn ở quốc gia Đông Bắc Á này. 

Thứ nhất, tỷ lệ sinh ngày càng giảm dẫn đến sự sụt giảm nghiêm trọng số lượng sinh viên trong vòng vài năm, trong đó có cả sinh viên sư phạm.

Năm 2022, tỷ suất sinh của Hàn Quốc là 0.79 (tức là trung bình mỗi cặp vợ chồng không sinh đủ 1 đứa con), đánh dấu năm thứ tư liên tiếp dưới mức 1.

Trên thực tế, số lượng sinh viên đang giảm dần. Theo dữ liệu từ Bộ Giáo dục nước này, số học sinh tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông trên toàn quốc là 5.27 triệu vào năm 2022, giảm so với 5.72 triệu vào năm 2017.

Một số trường học - ngay cả ở các khu vực đô thị đông dân cư của Seoul - đang đóng cửa do thiếu học sinh.

Thứ hai,một yếu tố khác là điều kiện làm việc khắc nghiệt hơn. Ngày càng nhiều giáo viên bị học sinh lạm dụng thể chất hay tấn công ngôn từ.

Kể từ luật giáo dục Hàn Quốc sửa đổi năm 2011 nghiêm cấm giáo viên "trừng phạt thân thể" học sinh, giáo viên ngày càng phàn nàn về các trường hợp học sinh lăng mạ và lạm dụng họ.

Theo một cuộc khảo sát năm 2022 của Liên đoàn Giáo viên Hàn Quốc khảo sát 8.431 giáo viên, 55.8% cho biết họ gặp khó khăn khi xử lý những học sinh có hành vi sai trái gây rối trong lớp học.

Bảo Huy

Lương trung bình 1,1 tỷ đồng/năm, 500.000 giáo viên Anh đổ ra đường đình công

Chào thầy, xin thầy cho biết tại sao lâu nay môn Sử thành môn 'chán ngán’ với học trò? 

Thực tế vẫn có những học sinh yêu thích môn Sử, nhưng với phần đông các bạn, đây không phải là môn học hấp dẫn. Tôi cho rằng đã có suy nghĩ ăn sâu vào các em, rằng "đây là môn dài, phải học thuộc". 

Bởi lẽ, nhiều thế hệ, phong cách và phương pháp giảng dạy Lịch sử đã cũ, chủ yếu là giáo viên giảng và học sinh ghi chép, ít sự khuyến khích tìm hiểu của học sinh. Một phần nữa là thông tin trong SGK (chương trình cũ) khá khô khan, ít hình ảnh.

Đặt trong bối cảnh bùng nổ về thông tin và hình thức thông tin như ngày nay, các em dễ dàng tiếp cận với các sản phẩm truyền thông, giải trí đa dạng, hấp dẫn thì những cách làm cũ chắc chắn không được đón nhận, dẫn đến tâm lý chán nản của họ trò.

Vậy xin thầy cho biết, làm sao cải thiện cách dạy sử ở phổ thông? 

Tôi nghĩ tư duy và yêu cầu đổi mới phải đến từ những người lãnh đạo. Ngôi trường mà tôi đang dạy có một yêu cầu bắt buộc về việc xây dựng chương trình và hình thức đánh giá học sinh.

Sau khi được định hướng về phương pháp chung của nhà trường, chúng tôi được thỏa sức sáng tạo trong địa hạt riêng của mình, tạo nên những giờ dạy, phương pháp, hình thức mới phù hợp với từng đối tượng khối lớp, thậm chí quan tâm tới từng nhóm học sinh, từng cá thể học sinh khác nhau. 

Ngoài ra, nhà trường cũng đầu tư về cơ sở vật chất, đồng hành về phương pháp, gỡ bí cho giáo viên những lúc cần thiết bằng kinh nghiệm thực tế và tâm huyết của mình. Vì thế, những giáo viên trẻ như chúng tôi có chỗ dựa, có cảm giác được tin cậy và luôn được khuyến khích sáng tạo.

Hơn nữa, cách đánh giá điểm số cũng là một phần rất quan trọng. Thời tôi đi học và ngay cả bây giờ, kiểm tra môn Sử đúng là “khủng hoảng” vì cần học thuộc ngay một lúc rất nhiều số liệu, mốc thời gian… Và hầu như học sinh chỉ có một hoặc một vài lần lấy điểm cho các bài kiểm tra ấy. 

Giờ đây, chúng tôi thay đổi cách thức kiểm tra, đánh giá: Các em được học tập theo chủ đề, thực hiện các dự án và được đánh giá suốt quá trình làm việc, đánh giá ở thái độ, ý thức, ở khả năng hợp tác, làm việc nhóm, tìm kiếm thông tin, thuyết trình về chủ đề… Không chỉ thầy giáo đánh giá học sinh mà các bạn học sinh còn đánh giá lẫn nhau vì hơn ai hết, các bạn là người hiểu rõ vai trò của từng cá nhân trong nhóm. 

Tôi nghĩ phương pháp kiểm tra và đánh giá sẽ giúp thay đổi cơ bản phương pháp giảng dạy của giáo viên và học tập của học sinh. Phần còn lại sẽ là mức độ đầu tư của nhà trường và giáo viên và công việc của mình. 

Riêng với Edison thì nhà trường làm gì để môn Sử hấp dẫn với học trò, thưa thầy?

Kỹ năng của học sinh ngày nay rất tốt, các em làm slide, quay và biên tập video chuyên nghiệp, khả năng tìm kiếm thông tin ngày nay có thể nói là vô hạn… Giáo viên đóng vai trò gợi mở, đồng hành, cung cấp nguồn thông tin, sách, định hướng các yêu cầu về sản phẩm và cuối cùng là hãy tin tưởng vào các em.

Nhưng để thuyết phục các em đầu tư thời gian, tâm sức cho các dự án, bài tập chủ đề thì người thầy phải để các em thấy Lịch sử cũng hấp dẫn và có nhiều sắc màu như bất cứ môn học hấp dẫn nào. 

Thứ nhất,chúng tôi được trao quyền cơ cấu lại chương trình, cấu trúc lại bài giảng, gom các nội dung liên quan tạo thành các chủ đề và dự án. Như vậy, các nội dung học sinh học tập sẽ có tính liên kết với nhau. 

Thứ hai,chúng tôi sáng tạo game (trò chơi) cho các bài giảng của mình. Ví dụ khởi động bài học có trò Ai là triệu phú, tạo lập phiếu hay tranh ảnh trong tiết học, tăng cường hoạt động nhóm và thi đua giữa các nhóm. Và phải rất lưu ý đặc điểm lứa tuổi, ví dụ với các lớp nhỏ, các em thích game, thích màu sắc bắt mắt. Các bạn ở độ tuổi lớn hơn thì phải có những nội dung thiên về chiều sâu hơn, màu sắc phiếu, game cũng thay đổi…

Thứ ba, chúng tôi giao bài tập dự án cho các nhóm học sinh. Ngay từ đầu học kỳ, các em đã biết mình cần làm gì và được đánh giá ra sao. Đơn cử như các em học về Cộng đồng các dân tộc Việt Nam, mỗi nhóm các em cần nghiên cứu, làm sản phẩm hoàn chính và thuyết trình về một nhóm ngữ hệ. 

Không những vậy, các em còn phải nêu và minh chứng được mối liên kết của nhóm ngữ hệ đó với cộng đồng các dân tộc. Hay Dự án hành trình di sản, mỗi nhóm cần thiết kế một tour du lịch cho nhiều đối tượng khác nhau.

Sản phẩm được tạo ra là cuốn Tạp chí du lịch ba miền, tất nhiên, sản phẩm nhỏ xinh nhưng là công sức tìm kiếm, chắt lọc thông tin, vận dụng những trải nghiệm thực tế, đến thiết kế đồ họa, trình bày và thuyết trình… 

Việc tôi làm không chỉ là lắng nghe, chia sẻ mà còn định hướng, hỗ trợ để các em có thể hoàn thành tốt công việc của mình.

Để học sinh không 'quay lưng' với môn Sử

Đồng tình với Lan Phương, em Phạm Thanh Hà cũng cho biết đề tham khảo "dễ thở" và có thể dễ dàng đạt mức điểm khá trở lên.

Thầy giáo Đỗ Đức Anh, giáo viên Ngữ văn Trường THPT Bùi Thị Xuân (TP.HCM), khẳng định đề thi tham khảo không có nhiều thay đổi, về cơ bản giữ nguyên định dạng đề, cách hỏi, cách yêu cầu thí sinh ở các câu hỏi giống đề thi tham khảo và chính thức của kỳ thi các năm trước.

"Phần Đọc hiểu có 4 câu hỏi, theo tôi là vừa phải đối với học sinh THPT, không bị sa đà vào kiểm tra kiến thức Tiếng Việt như một vài đề năm trước. Tôi cho rằng cách đặt câu hỏi của năm nay đúng nghĩa đọc hiểu hơn và tôi thích đề này hơn" - thầy Đức Anh nhận xét.

Đối với phần Làm văn, câu Nghị luận xã hội yêu cầu thí sinh viết đoạn văn 200 chữ trình bày suy nghĩ về tinh thần vượt khó trong cuộc sống. Đứng ở góc độ người dạy lâu năm, thầy Đức Anh cho rằng câu hỏi này khá nhẹ nhàng.

"Thí sinh sẽ cảm thấy 'dễ thở', bởi đề ra tương tự những năm trước: viết đoạn văn về sức mạnh ý chí, nghị lực... Đề tham khảo năm nay không mới mẻ, hay có thể nói là quá quen thuộc bởi từ lớp 7, lớp 8 học sinh đã làm dạng câu hỏi này rồi".

Theo thầy Đức Anh, cách ra đề như vậy đảm bảo "an toàn" đối với thí sinh các vùng miền. "Nhưng là giáo viên, tôi trông chờ một đề thi mới mẻ, thôi thúc muốn viết hơn.

Ngay cả học sinh, với đề tham khảo này các em sẽ thấy dễ viết nhưng nếu bảo thích thú thì sẽ không có, thậm chí hơi nhàm chán.

Đề ra đảm bảo tính giáo dục, tính thẩm mỹ nhưng tính thời sự không có, không phù hợp với các bạn 17, 18 tuổi bây giờ. Tôi thật sự mong muốn một đề nghị luận xã hội hay hơn, hấp dẫn hơn thế này"- thầy Đức Anh khẳng định.

Còn đối với câu Nghị luận văn học - yêu cầu phân tích và nhận xét một đoạn trong bài thơ Việt Bắc, thầy giáo Ngữ văn của TP.HCM cho rằng về cơ bản cách chọn ngữ liệu và đưa yêu cầu cũng giống mọi năm.

"Đề có yêu cầu chính, đồng thời có yêu cầu phụ phía sau phân loại thí sinh. Đề này không khó vì đây là đoạn quan trọng và hay nhất trong bài thơ, học sinh đều đã được học kỹ nên dễ nắm và giải quyết tốt.

Với đề thế này, học sinh các vùng miền làm sẽ ổn, nhưng tính phân loại chưa cao. Nhất là yêu cầu phụ chưa thực sự làm tốt được chức năng phân loại thí sinh.

Tuy nhiên, ở góc độ thí sinh, các em sẽ thích đề như thế này do dễ viết vì có nhiều ý để triển khai. Bài thơ quen thuộc và dễ hiểu, dễ cảm.

Nhìn tổng thể thấy đề thi vừa sức. Tuy nhiên, tôi mong đề thi Ngữ văn chính thức năm 2023 sẽ hay hơn đề tham khảo"- thầy Đức Anh chia sẻ.

Thầy giáo này cũng đưa ra cảnh báo với thí sinh năm nay - các em đừng chủ quan.

"Thí sinh hay có tâm lý những gì đã ra trong đề minh họa sẽ không ra trong đề chính thức, nên tới đây nhiều khả năng các em lơ là, bỏ qua việc học bài thơ Việt Bắc. Các em hãy coi đề thi này chỉ là tài liệu tham khảo mà thôi chứ không phải là căn cứ cuối cùng để loại trừ hay ôn tập theo y như thế".

Bộ GD-ĐT công bố lịch thi tốt nghiệp THPT năm 2023