PGS Cường thăm khám cho bệnh nhân Whitmore đang điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai 

1 tuần trở lại đây đau tăng, sốt cao 39-40 độ C. Bệnh nhân nhập bệnh viện huyện 2 ngày điều trị không đỡ sốt, được chuyển lên tuyến tỉnh chọc dịch khớp gối phải, ra dịch vàng đục, chẩn đoán theo dõi nhiễm khuẩn huyết/viêm phổi/viêm mủ gối.

Sau 3 ngày điều trị, bệnh nhân vẫn không đỡ sốt nên chuyển đến khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Bạch Mai ngày 6/11.

Kết quả cấy máu và cấy dịch mủ gối ra vi khuẩn B.pseudomallei, bệnh nhân được chuyển đến Trung tâm Bệnh nhiệt đới để điều trị theo phác đồ của bệnh Whitmore. Sau điều trị 10 ngày ở tuyến dưới, bệnh nhân được ra viện nhưng 5 ngày sau lại tái phát, đau không thể đi lại nên được chuyển về Bạch Mai điều trị và phát hiện nhiễm Whitmore.

Sau đợt lũ lịch sử, trong hơn 1 tháng qua, Bệnh viện Trung ương Huế cũng tiếp nhận gần 30 bệnh nhân Whitmore trong khi 9 tháng đầu năm, bệnh viện này chỉ tiếp nhận 11 ca. Đây cũng là căn bệnh khiến chủ tịch xã Bắc Trạch, huyện Bố Trạch, Quảng Bình tử vong khi cứu hộ người dân trong bão lũ.

Theo PGS Cường, Whitmore là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây nên. Vi khuẩn này có trong đất và đường lây nhiễm chủ yếu do vùng da tổn thương tiếp xúc với đất nhiễm khuẩn hoặc hít phải các hạt bụi đất chứa vi khuẩn này.

Bệnh được phát hiện ở Việt Nam từ những năm 50 của thế kỷ trước và lưu hành lẻ tẻ tại một số tỉnh phía Nam. Gần đây các ca bệnh được báo cáo có xu hướng gia tăng, cao điểm của các ca bệnh thường xảy ra vào mùa mưa lũ, tập trung từ tháng 9-11.

Bệnh có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng (bao gồm sốt, với các kiểu như sốt cơn hoặc sốt kèm theo lạnh run, sốt kéo dài, suy hô hấp, loét da, viêm đường tiết niệu, viêm phổi, áp xe ở gan, lách, nhiễm trùng huyết, suy đa phủ tạng...).

Bệnh khó chẩn đoán và có có tỉ lệ tử vong lên tới 40% do biến chứng viêm phổi nặng, nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm trùng.

Những người có bệnh nền (đái tháo đường, bệnh gan, thận, phổi mạn tính, suy giảm miễn dịch...) có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Cách chẩn đoán xác định là nuôi cấy máu và các dịch ổ áp xe. Khi mắc Whitmore, bệnh nhân cần điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu Ceftazidime hoặc Carbapenem đường tĩnh mạch, thời gian tấn công 2-4 tuần, sau đó duy trì giai đoạn duy trì Biseptol kéo dài 3-6 tháng.

Hiện chưa có vaccine phòng bệnh. Các biện pháp phòng bệnh chủ yếu là đảm bảo vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, sử dụng bảo hộ lao động khi làm việc có tiếp xúc với đất, bùn, nước bị nhiễm khuẩn hoặc trong môi trường không đảm bảo vệ sinh, vệ sinh diệt khuẩn vết rách da, trầy xước hoặc bỏng bị nhiễm bẩn và thực hiện ăn chín uống sôi...

Minh Anh

Bệnh Whitmore xâm nhập vào cơ thể người như thế nào?

GS.TS Nguyễn Văn Kính, Chủ tịch Hội Truyền nhiễm Việt Nam cho biết, bệnh Whitmore không gây ra dịch và không lây truyền từ người sang người. Chủ yếu, vi khuẩn Whitmore xâm nhập vào cơ thể thông qua vết thương hở, xây xước sinh hoạt do tai nạn.

Tiếp nhận ca bệnh, các bác sĩ chẩn đoán ông bị bệnh mũi sư tử Rhinophyma. Đây là tình trạng biến dạng vùng mũi do sự tăng sinh, phì đại tuyến bã nhờn, mô liên kết và mạch máu ở mũi.

Mũi sư tử là một trong các dạng của trứng cá đỏ. Các vị trí trí khác có thể có phì đại da và tuyến bã là mi mắt, trán, cằm. Vị trí điển hình của mũi sư tử là ở đầu mũi. Trứng cá đỏ gây phì đại các tổ chức mô ở đỉnh mũi và cánh mũi, khiến vùng này nổi cao như múi củ tỏi.

Bệnh nhân có mũi sư tử thường có hình dáng mũi phì đại, biến dạng, mất thẩm mỹ. Vùng thương tổn mũi sư tử có màu da hoặc màu đỏ. Các mao mạch giãn rộng nổi rõ trên da, có nhiều lỗ nhỏ, tiết bã… Bệnh gặp ở nam giới nhiều hơn nữ giới.

"Tại Bệnh viện Da liễu Trung ương thi thoảng tiếp nhận bệnh nhân mũi sư tử gây mũi to, mất thẩm mỹ, nhưng trường hợp có đầu mũi bít nghẹt đường thở như ca bệnh này thì cực kỳ hiếm gặp", bác sĩ Quang cho hay. 

Bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật tạo hình lại đầu mũi và cánh mũi, người bệnh đã không còn tình trạng nghẹt mũi, khó thở, được ra viện cuối tuần trước. Nguy cơ tái phát với vùng đã phẫu thuật gần như không còn, tuy nhiên, nam bệnh nhân này ngoài phì đại vị trí đầu mũi, trứng cá đỏ còn mọc ở nửa trên lưng mũi, cạnh hai bên má, với nguy cơ phì đại.

Bác sĩ Quang cho biết trứng cá đỏ là một bệnh lý viêm mạn tính tương đối phổ biến, dấu hiệu đặc trưng là có mụn nhỏ nhiều, tập trung thành từng mảng, sẩn, cục, sưng tấy khiến da mặt đỏ bừng, nhất là khi tiếp xúc ánh nắng. Ngoài ra, vùng da mặt có tình trạng giãn mạch cả vùng da không có mụn.

Trứng cá đỏ thường xuất hiện ở những người trên 30 tuổi. Việc điều trị phụ thuộc vào mức độ của bệnh nhưng thông thường khi người bệnh được chẩn đoán bị trứng cá đỏ cần được điều trị và quản lý, bởi trường hợp nặng sẽ tiến triển thành bệnh mũi sư tử.

"Đa số trường hợp bị bệnh mũi sư tử là lành tính, nhưng ở một số người, bệnh tiến triển nhanh gây loét, tiết dịch...", bác sĩ Quang cho hay. Nguy cơ bệnh nhân có thể tiến triển thành ung thư biểu mô tế bào đáy nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời là có thể xảy ra dù không nhiều.

Rau hẹ có sức sống mạnh mẽ, chịu được điều kiện khắc nghiệt, không cần cầu kỳ chăm sóc. Từ xa xưa, lá hẹ không chỉ là thực phẩm mà nó còn được dùng làm thuốc. Các bộ phận của cây hẹ đều dùng được từ lá, hoa.

Người dân hay thường lấy lá hẹ hấp đường phèn trị ho, giun kim, chứng đổ mồ hôi trộm, viêm hô hấp trên. Ngoài ra, lá hẹ được dùng làm rau gia vị cho vào một số món ăn như bánh canh, hủ tiếu, nấu canh với các loại thủy hải sản.

Theo Đông y, hẹ còn có tên gọi khởi dương thảo hay cửu thai. Lá hẹ có vị chua hăng, cay nhưng nấu chín là có tính ấm. Hẹ có công dụng ôn trung bổ hư, điều hòa phủ tạng, bổ thận ích dương...

Các nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy trong lá hẹ có nhiều thành phần khoáng chất như phốt pho, magiê, kẽm, canxi, vitamin C, vitamin A. Lá hẹ chứa lượng protein thực vật rất lớn. Lá hẹ còn nhiều chất xơ phòng táo bón, sâu răng, cân bằng nhóm vi khuẩn đường ruột...

Theo sách Nội kinh, Xuân - Hạ dẫn dương tức mùa xuân nên ăn các món bổ dương khí và hẹ nằm trong nhóm thức ăn đó. Việc dùng hẹ làm thực phẩm hay làm thuốc đều tốt vì đây là cây lành tính, không có độc.

Những món ăn ngon từ lá hoặc hoa hẹ tốt cho quý ông

Thứ nhất, lá hẹ xào gan dê: Bạn dùng 150g gan dê xào với 100g lá hẹ. Xào chín gan dê rồi cho lá hẹ vào đảo đều tay trên lửa lớn để lá hẹ không dai. Món ăn này có tác dụng chữa chứng di tinh, yếu sinh lý, xuất tinh sớm ở nam giới. Người có dấu hiệu trên có thể ăn 3-4 bữa/tuần. 

Thứ hai, hẹ xào lươn: 500g lươn làm sạch, cắt bỏ xương, xào thơm cho thêm tỏi gừng đun chín. Sau đó bạn cho thêm 300g lá hẹ vào đảo đều trên bếp khoảng 5 phút nữa rồi cho ra đĩa. Món ăn này nên ăn nóng. Món ăn giàu chất dinh dưỡng giúp bạn tăng cường sức khỏe, kích thích lưu thông khí huyết. 

Thứ ba, hẹ xào nõn tôm hoặc tôm đồng nhỏ: Bạn lấy 300g tôm và 200g lá hẹ với gừng, tỏi và gia vị vừa đủ. Tôm sơ chế và xào chín sau đó nêm gia vị vừa ăn. Trút lá hẹ đã rửa sạch, thái khúc vào xào chín. Món ăn này vừa ngon miệng, tốt cho sức khỏe.

Ngoài các món ăn trên bạn có thể dùng lá hẹ làm gia vị cho các món ăn đơn giản như hẹ rán trứng đơn giản vẫn giữ được tác dụng.

Lá hẹ cũng kết hợp với các vị thuốc Đông y ngâm rượu uống hàng ngày 1 chén nhỏ. Bạn có thể dùng 200g lá hẹ, con ngài tằm khô 1000g, dâm dương hoắc 600g, kỷ tử 200g, kim anh tử 500g, ngưu tất 300g, ba kích 500g, thục địa 400g, sơn thù 300g, đường kính đem ngâm với 20 lít rượu.

Lưu ý hạn chế dùng hẹ vào mùa nóng, tránh dùng cùng lúc với mật ong. Người âm suy bốc hỏa hạn chế dùng hẹ. Trong bữa ăn, bạn chỉ nên ăn lá hẹ một lượng vừa phải, không nên ăn quá nhiều.

Loại cây dại được mệnh danh 'vua các loại rau', thuốc bổ cho nhiều người