Suối Trai là xã vùng cao thuộc huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên, cách thành phố Tuy Hòa hơn 50km. Nơi đây có cộng đồng dân tộc Ê Đê sinh sống với các giá trị văn hóa, lễ hội truyền thống giàu bản sắc, con người chân thành và mến khách. Nhân dân toàn xã sống bằng nghề nông, chủ yếu là cây mía, cây sắn mì là chủ lực.

Thôn Xây Dựng nằm ở trung tâm xã Suối Trai với 187 hộ, 984 nhân khẩu; trong đó, có 171 hộ đồng bào dân tộc thiểu số.  Đây là thôn còn nhiều khó khăn với trên 60% hộ gia đình thuộc diện nghèo và cận nghèo. Dưới sự lãnh đạo của chính quyền các cấp trong thời gian qua, thôn Xây Dựng đã vận động nhân dân xóa bỏ những hủ tục lạc hậu để tiếp cận thông tin đời sống văn hóa mới lành mạnh, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc cho phù hợp với thời đại như việc cưới, việc tang không phô trương, hình thức để chống lãng phí.

Việc phát triển kinh tế được quan tâm với tổng đàn gia súc, gia cầm trong thôn trên 800 con. Công tác khuyến học được quan tâm, trẻ em đi học đúng độ tuổi ở các bậc học đạt tỉ lệ cao. Nói chuyện với bà con các dân tộc thôn Xây Dựng, xã Suối Trai trong Ngày hội lớn của tinh thần Đại đoàn kết toàn dân, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng ghi nhận, vui mừng trước những kết quả tốt trong lao động sản xuất nâng cao đời sống, xây dựng chính quyền, cộng đồng của bà con trong thôn, xã. 

Chủ tịch nước nhấn mạnh, tinh thần Đại đoàn kết toàn dân tộc là truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam. Cũng nhờ tinh thần Đại đoàn kết toàn dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã hoàn thành sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đưa non sông về một mối, đưa đất nước bước vào sự nghiệp xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Nhờ Đại đoàn kết toàn dân tộc mà toàn Đảng, toàn dân, toàn quân bước vào sự nghiệp Đổi mới, vượt qua các khó khăn, thách thức, đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, làm cho đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay.

Chủ tịch nước cho rằng, bước vào giai đoạn phát triển mới, với diễn biến phức tạp của tình hình khu vực và quốc tế, lại càng cho thấy Đại đoàn kết toàn dân tộc là yếu tố quan trọng bậc nhất, là cội nguồn sức mạnh để đất nước chúng ta vững bước tiến lên.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đánh giá cao thời gian qua, xã Suối Trai đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, nhân dân trong xã gia tăng sản lượng trồng trọt, chăn nuôi, đời sống người dân ngày càng được cải thiện. Với đặc thù 90% là đồng bào dân tộc, bà con trong xã đã cùng nhau gìn giữ, phát huy truyền thống văn hóa quý báu của dân tộc mình; đoàn kết, tin tưởng vào đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; cùng nhau nỗ lực vươn lên trong cuộc sống. Đáng chú ý, dù có xuất phát điểm từ một xã đặc biệt khó khăn miền Tây Phú Yên, nhưng việc học tập của con em xã Suối Trai luôn được chăm lo, tạo điều kiện. Cùng với đó, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, tạo ra môi trường bình yên để người dân an tâm lao động, sản xuất, cải thiện đời sống, phát huy giá trị văn hóa tốt đẹp.

Chủ tịch nước đánh giá cao dưới sự chỉ đạo của MTTQ Việt Nam các cấp chương trình xây dựng nông thôn mới trên cả nước và tại xã Suối Trai đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Đồng thời, Chủ tịch nước tin tưởng trong thời gian tới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Suối Trai sẽ tiếp tục đạt được thêm nhiều thành tựu mới trên các lĩnh vực. 

Anh Hông sinh ra trong gia đình có 9 anh chị em, vì quá khó khăn nên từ nhỏ, anh đã không được đi học, không biết chữ. Vừa lao động vất vả lại chẳng đủ ăn đủ mặc, người anh càng thêm gầy gò, ốm yếu.

Cuối năm 2008, ngỡ tưởng hạnh phúc mỉm cười khi anh Hông lập gia đình với một người cùng xã, lần lượt sinh các con Lưu Văn Duy (SN 2010) và Lưu Văn Hùng (SN 2012). Trong thời gian vợ ở cữ, anh đi làm thuê ở cảng cá cách nhà không xa. Công việc chính là bốc vác đá lạnh, được trả công 200.000 đồng/ngày.

“Tôi làm ngày làm đêm, trời nắng nóng cũng như mưa rét, sức khoẻ sa sút hẳn. Khi con trai thứ hai được hơn 3 tháng, vợ bảo tôi ở nhà nuôi con để cô ấy vào Nam làm công nhân”, anh Hông kể.

Ngày mẹ đi, Hùng còn quá nhỏ, nhớ hơi mẹ nên thường quấy khóc. Cũng vì không có mẹ chăm sóc, các con rất hay ốm đau. Mấy tháng đầu anh còn nhận được liên lạc của vợ, sau thì tự ngắt, đến nay cũng hơn chục năm không có tin tức gì. Hai đứa trẻ cũng chẳng còn nhớ rõ khuôn mặt của mẹ.

Cũng kể từ ngày vợ đi, anh Hông một mình nuôi các con khôn lớn. Anh vừa làm 2 sào ruộng để có gạo ăn, vừa làm thuê cho mấy hồ cá gần nhà, nhặt nhạnh từng chút một cho con ăn học. Công việc nặng nhọc, thức khuya dậy sớm khiến cơ thể anh suy yếu, đau ốm triền miên.

Cho đến năm 2009, khi những cơn đau ở vùng thắt lưng và bụng ngày càng dồn dập, anh Hông mới đến bệnh viện kiểm tra. Bác sĩ cho biết thận của anh đã bị ứ nước, sưng phù, phải mổ.

“Bác sĩ dặn sau mổ chỉ làm việc nhẹ nhàng, nhưng con còn nhỏ, việc nhẹ thì không có tiền nên tôi vẫn xin đi làm thuê ở hồ cá, một năm sau đó tôi lại lên bàn mổ lần 2, từ đó đến nay thì không thể tiếp tục đi làm được nữa”, anh kể.

Cuộc sống ba bố con vốn đã thiếu thốn nay càng cơ cực hơn. Anh Hông chỉ ở nhà, quanh quẩn ruộng vườn và chăn nuôi thêm. Cách đây 3 năm, chức năng thận hoàn toàn suy giảm dẫn đến suy thận giai đoạn cuối, anh buộc phải chạy thận. Đều đặn 3 lần/tuần, em Duy lại mượn xe máy rồi chở bố ra đường lớn, bắt xe đi hơn 20km đến bệnh viện. Có những ngày trời mưa, trễ xe buýt, không còn cách nào, anh Hông đành nhờ người cha đã ngoài 70 tuổi chở đi.

Trung bình mỗi lần chạy thận tốn khoảng 600.000 đồng. Để có tiền, anh Hông đã bán hết bò, lợn, gà, vay mượn thêm họ hàng, người quen. Chi phí ngày một lớn dần, nợ cũng không trả hết, các con của anh rất lo lắng. Duy bảo: "Nhà nghèo quá, bố thì bệnh tật, em định nghỉ học để đi làm thuê nhưng bố không cho. Em cũng không biết có thể học hết cấp 3 không nữa”.

Ông bà nội Duy đã già yếu nhưng vẫn cố gắng làm nông để có lúa gạo cho các cháu ăn. Ngoài ra, ông bà còn đang chăm sóc người con thứ bị tâm thần đã hơn 10 năm nay. Lúc tỉnh táo thì không nói, khi lên cơn sẽ đập phá đồ đạc và đánh người nhà.

Nhìn căn nhà trống huơ trống hoác, không xe máy, ti vi, tủ lạnh, tài sản chỉ có một chiếc giường nhỏ và chiếc xe đạp, mái nhà cũng đã hư hỏng, mùa nắng thì nóng, mưa dột ướt hết giường ngủ của ba bố con, người dân xung quanh ai cũng thương. “Cách đây một thời gian, vì không có tiền chạy thận theo định kỳ nên người tôi sưng vù, ai cũng tưởng chết. Nhưng tôi thương con quá, chưa muốn chết…”,anh Hông nghẹn ngào.

Ông Nguyễn Xuân Tuyển, Phó chủ tịch UBND xã Hải Phú cho biết: “Gia đình anh Hông có hoàn cảnh rất khó khăn, thuộc hộ nghèo của xã. Thời gian vừa qua xã cũng đã đến thăm hỏi và động viên 2 cháu tiếp tục đi học, cùng với các ban, ngành kêu gọi trước mắt giúp đỡ anh Hông một phần nhỏ tiếp tục chạy thận. Xã cũng mong hoàn cảnh của gia đình anh được các nhà hảo tâm giúp đỡ".