Chuyện gì đang xảy ra?

Sáng 13/7, Hiệp hội Diễn viên Màn ảnh cùng Liên đoàn Nghệ sĩ Truyền hình và Phát thanh Mỹ (SAG-AFTRA) chính thức phát động cuộc đình công quy mô lớn nhất lịch sử ngành công nghiệp giải trí nước này.

Quyết định được thông qua sau khi SAG-AFTRA không tìm được tiếng nói chung với Liên minh các nhà sản xuất Điện ảnh và Truyền hình Mỹ (AMPTP) để ký kết thỏa thuận giữa hai bên, kết thúc vào ngày 12/7.

SAG-AFTRA muốn mức thù lao xứng đáng hơn cho các thành viên, bao gồm lương cơ bản và khoản lợi nhuận từ hoạt động phát trực tuyến, cùng cam kết lâu dài về việc họ không bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo trong tương lai. Phía bên kia, AMPTP - đại diện cho Walt Disney, Netflix, Paramount Pictures… không chấp nhận.

SAG-AFTRA ra đời vào năm 2012, sau sự hợp nhất giữa Hiệp hội Diễn viên Màn ảnh (SAG) và Liên đoàn Nghệ sĩ Truyền hình và Phát thanh (AFTRA), đại diện cho 160.000 thành viên gồm diễn viên, phát thanh viên, nhà báo truyền hình, vũ công, người dẫn chương trình… làm việc trong ngành giải trí Mỹ.

Hôm 14/7, khi cuộc biểu tình của SAG-AFTRA nổ ra cũng là ngày thứ 73 kể từ lúc các thành viên Hiệp hội Tác giả Mỹ (WGA), với khoảng 20.000 thành viên, đình công.

Như vậy, kể từ sự kiện tương tự diễn ra vào năm 1960, giới chủ tại Hollywood lại đối đầu với cả 2 phía của ngành giải trí: những nhà sáng tạo nội dung và các nghệ sĩ biểu diễn.

Lỗi thuộc về Netflix và AI?

Theo nhận định của Vox, những gì SAG-AFTRA muốn cũng tương tự yêu cầu của WGA, tất cả đều được thúc đẩy bởi công nghệ.

Với sự bùng nổ của lĩnh vực phát trực tuyến do Netflix dẫn đầu, thời lượng mùa phim truyền hình giảm đáng kể, từ mô hình phát sóng truyền thống, tối đa 26 tập mỗi mùa, xuống còn 8 hoặc 10 tập.

Điều này đồng nghĩa việc làm ít hơn cho mọi khâu có sự tham gia của người lao động, từ viết kịch bản, sản xuất, biểu diễn, đến hậu kỳ. Khoảng cách giữa mỗi dự án cũng xa hơn, khiến cho cuộc sống của những người làm trong nghề khó ổn định. 

Vì vậy, SAG-AFTRA yêu cầu tăng lương cơ bản, đồng thời muốn AMPTP chia sẻ phần lợi nhuận tính trên lượng người xem trực tuyến, vốn có thể kéo dài trong nhiều năm sau khi dự án kết thúc.

Song song đó, giống như WGA, SAG-AFTRA rất lo ngại về sự phát triển nhanh chóng của AI, có thể thay thế các thành viên của mình. AI được huấn luyện từ dữ liệu hình ảnh, giọng nói, cử chỉ của diễn viên, sau đó tạo ra các màn trình diễn mới trên màn ảnh, lồng tiếng hoặc một số khả năng khác.

Trong thông cáo gửi đến các thành viên, SAG-AFTRA tuyên bố không chống lại xu thế sử dụng AI vào phim ảnh, nhưng họ yêu cầu phải có sự đồng ý từ các diễn viên, kèm theo mức thù lao tương xứng.

Đáp lại yêu cầu đó, AMPTP - tổ chức đại diện cho các nhà sản xuất lớn nhất trong ngành công nghiệp giải trí Mỹ - vẫn im lặng.

“Trong những tuyên bố công khai và chính sách việc làm, các công ty không thể hiện mong muốn coi trọng quyền cơ bản của chúng tôi, đối với tiếng nói và hình ảnh của họ”, lãnh đạo SAG-AFTRA cho biết.

Tại cuộc họp báo trước cuộc đình công, Trưởng đoàn đàm phán của SAG-AFTRA, Duncan Crabtree-Ireland tiết lộ yêu cầu của AMPTP về việc sử dụng AI. “Họ đề xuất quét hình ảnh các diễn viên của chúng tôi, trả lương trong một ngày. Công ty của họ sẽ sở hữu bản ghi, hình ảnh, chân dung đó và có thể sử dụng mãi mãi, trong bất kỳ dự án nào mà không cần sự đồng ý, không trả thêm thù lao”, ông cho biết.

Tương lai nào cho ngành công nghiệp phim ảnh?

TheoThe New York Times, cả 2 mảng kinh doanh truyền thống của Hollywood, doanh thu phòng vé và thuê bao truyền hình, đều trong tình trạng sụt giảm nghiêm trọng.

Năm 2023 là thời điểm bước ngoặt cho sự phục hồi của các rạp phim sau đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, doanh thu bán vé tại Mỹ và Canada vẫn giảm 21% so với cùng kỳ năm 2019. Những tia hy vọng từ bom tấn như Spider-Man: Across the Spider-Versenhanh chóng bị dập tắt bởi các “bom xịt” đắt tiền Indiana Jones and the Dial of Destiny, Elemental, The FlashhayShazam! Fury of the Gods.

Trailer 'The Flash'

Số lượng vé phim trên toàn cầu có thể đạt 7,2 tỷ vào năm 2027, theo ước tính của công ty kiểm toán PwC. Trong khi đó, tổng số lượt người mua vé đến rạp vào năm 2019 là 7,9 tỷ.

Đó là dự báo cho một ngành công nghiệp đang chết dần, nhưng ít nhất vẫn còn khả quan hơn phần còn lại. PwC dự đoán chưa đến 50 triệu gia đình sẵn sàng trả tiền cho truyền hình cáp hoặc vệ tinh vào năm 2027. Con số này từng đạt đến 100 triệu vào năm 2016. 

“Thế giới đã thay đổi mãi mãi theo hướng tồi tệ hơn”, Michael Nathanson, một nhà phân tích tại SVB MoffettNathanson nhận định.

Bởi vậy, có lý do khiến AMPTP im lặng trước những yêu cầu liên quan đến lợi nhuận từ phát trực tuyến cũng như việc sử dụng AI của SAG-AFTRA và WGA.

Trong một thời gian, Phố Wall bị mê hoặc bởi tiềm năng hút thuê bao của các dịch vụ như Disney+, Max, Hulu, Paramount+ và Peacock. Điều này thúc đẩy các ông lớn của Hollywood thi nhau đổ tiền vào việc xây dựng nền tảng xem phim trực tuyến. 

Netflix đang chinh phục thế giới, Amazon đã đến Hollywood với quyết tâm xâm nhập vào ngành giải trí, trong khi Apple thừa tiền để làm điều họ thích. Nếu các công ty giải trí lâu đời muốn duy trì cạnh tranh thì chỉ có một con đường duy nhất: chạy đua, đầu tư vào công nghệ và cắt giảm chi phí.

Vào lúc này, nhượng bộ các yêu cầu của SAG-AFTRA và WGA có thể đe dọa lợi nhuận của lĩnh vực phát trực tuyến, điều mà giới chủ tại Hollywood không thể dễ dàng chấp nhận.

Trong những tuần tới, các hãng phim có thể hủy bỏ thỏa thuận dài hạn với tác giả kịch bản theo điều khoản bất khả kháng trong hợp đồng, bắt đầu vào ngày thứ 60 hoặc 90 của cuộc đình công, tùy thuộc vào giao ước. Cuối cùng, thỏa thuận với WAG và SAG-AFTRA cũng có khả năng không còn hiệu lực.

Thách thức của ngành công nghiệp phim ảnh vẫn còn ở phía trước.

Nguyễn Hiếu(Theo Vox, The New York Times)

Hiểu được điều đó, nhóm tác giả Linda A. Hill - Greg Brandeau - Emily Truelove - Kent Lineback đã nghiên cứu và chỉ ra những ý niệm sai lầm về thuật lãnh đạo mà trước nay mọi người vẫn hiểu và áp dụng trong cuốn sách Thiên tài tập thể - Lãnh đạo khác biệt để đổi mới và bứt phá (First News - Trí Việt phát hành). Chẳng hạn, nhà lãnh đạo “giỏi” trong tất cả khía cạnh khác thì cũng thành công trong công tác đổi mới. Hay nhắc đến đổi mới thì nhà lãnh đạo mới là người đóng vai trò then chốt thay vì tập thể. 

Nguyên nhân xuất phát từ việc đa phần những nhà lãnh đạo truyền thống được dạy một khái niệm xưa cũ, mà theo các tác giả đó là “một kiểu khái niệm bóp chết khả năng đổi mới”. 

Những vị này cho rằng nhiệm vụ của mình là nghĩ ra ý tưởng lớn và điều động nhân sự thực thi. Bằng cách nào đó, họ nghĩ rằng bản thân là người tạo ra sự đổi mới. Đôi lúc, sự đổi mới đến từ các ý tưởng mới mẻ được tuôn trào từ trí óc của một thiên tài đơn thương độc mã trong khoảnh khắc xuất thần.

Tuy nhiên, dưới góc nhìn đa chiều của các tác giả, đổi mới là một quá trình của thử và sai, một quá trình giải quyết vấn đề, nghĩa là phải tìm kiếm giải pháp bằng cách tạo ra và thử nghiệm hàng loạt ý tưởng. Và nhiệm vụ của người lèo lái “con thuyền đổi mới” là thiết lập điều kiện cho phép và khuyến khích tất cả những điều đó xảy ra.

Qua quá trình nghiên cứu một loạt cá nhân và tổ chức, các tác giả đã khái quát vai trò của nhà lãnh đạo trong công cuộc đổi mới, chính là: “Thay vì cố gắng đặt ra một tầm nhìn và tự mình tạo ra sự đổi mới, nhà lãnh đạo đổi mới sẽ thiết lập một nơi chốn - một bối cảnh, một môi trường - mà ở đó mỗi mảnh ghép thiên tài của từng cá nhân có thể được kết hợp nhằm tạo nên một thiên tài tập thể nhờ vào việc hợp tác, học hỏi thông qua quá trình khám phá và ra quyết định tích hợp”. 

Thông qua 424 trang sách, các tác giả hé lộ góc khuất về quản trị sáng tạo, đồng thời dẫn dắt người đọc khám phá những câu chuyện đổi mới của nhiều tổ chức như Pixar, Google, eBay, IBM, Volkswagen, Pfizer... qua đó trả lời cho câu hỏi: “Tại sao sự đổi mới lại đòi hỏi một hình thức khác của lãnh đạo”. 

Thiên tài tập thểkhông chỉ hữu ích cho việc trau dồi khả năng lãnh đạo mà còn giúp bạn đọc có thêm nền tảng kiến thức chuyên môn sâu sắc trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Cuốn sách vẽ ra một bộ khung mà bất kỳ nhà lãnh đạo đương nhiệm nào cũng có thể áp dụng để “dọn sẵn sân khấu”, tạo sân chơi cho tổ chức của mình chủ động sáng tạo, cải tiến và bứt phá. 

Cái nhìn thấu triệt về tinh thần đổi mới

Giản lược về tình tiết, sâu sắc về nội dung, Thiên tài tập thểchính là sự thu gọn tới cực hạn về mặt chi tiết các câu chuyện phức tạp nhưng vẫn giữ được trọn vẹn thông điệp muốn truyền tải đến bạn đọc. Một cuốn sách ngồn ngộn tư liệu về nghệ thuật lãnh đạo đổi mới, được diễn giải tường tận dưới ngòi bút giàu kinh nghiệm của nhóm tác giả.

Bắt đầu với cơ sở khẳng định “một nhà lãnh đạo giỏi không đồng nghĩa với một nhà lãnh đạo biết cách dẫn dắt sự đổi mới”, cuốn sách đi qua các bước khảo sát và phân tích kiểu lãnh đạo khác biệt có thể tạo ra sự đổi mới không ngừng. 

Như lời Vineet Nayar – cựu CEO HCL Technologies chia sẻ trong cuốn sách: “Nếu một nhà lãnh đạo luôn xem mình là người làm chủ và nắm mọi hành động, anh ta sẽ không bao giờ đạt được thành tựu nào... Nhà lãnh đạo đổi mới sẽ không tự tay làm bất kỳ điều gì. Họ chỉ tạo điều kiện cho mọi người theo đuổi những gì mà sâu thẳm trái tim họ tin là đúng. Đó chính là tương lai của nghệ thuật lãnh đạo”. 

Tuy viết về thuật lãnh đạo nhưng Thiên tài tập thểkhông bàn về các triết lý hay kỹ năng lãnh đạo đã được mổ xẻ trong nhiều đầu sách cùng chủ đề. Ngược lại, cuốn sách thách thức lối tư duy lãnh đạo thông thường, đào sâu vào một chủ đề ít được bàn luận hoặc hiểu thấu – tinh thần lãnh đạo và đổi mới.

Đây là quyển cẩm nang đặc sắc cung cấp hướng dẫn cụ thể về quá trình đổi mới sáng tạo thông qua việc khắc hoạ chân dung các nhà lãnh đạo xuất sắc trong công cuộc dẫn dắt đổi mới, nuôi dưỡng những hạt mầm thiên tài sáng tạo trong tổ chức. 

Thiên tài tập thểđược Chủ tịch Ford Foundation - Darren Walker - đánh giá như một “cú đấm thức tỉnh” về chủ đề lãnh đạo đổi mới. 

Thiên Thảo