Nhận định, soi kèo Al

Cố PGS.TS Phan Đức Chính (1936 - 2017) là một trong những giáo viên đầu tiên của lớp chuyên Toán A0, Trường ĐH Tổng hợp (nay là lớp chuyên Toán, Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên, thuộc Trường ĐH Khoa học Tự nhiên - ĐH Quốc gia Hà Nội).

Ông đã tham gia đào tạo nhiều học sinh giỏi được huy chương Toán quốc tế; từng là phó đoàn, trưởng đoàn Việt Nam tham dự IMO. Ông cũng là người đã viết, dịch nhiều giáo trình Toán học kinh điển ở Việt Nam.

2. Bài Toán của tác giả Văn Như Cương - đề IMO năm 1982 

Bài toán được chọn làm câu số 6 trong đề thi Olympic Toán quốc tế năm 1982 của tác giả Văn Như Cương như sau:

“Let S be a square with side length 100. Let L be a path within S which is composed of line segments A0A1, A1A2, A2A3..., A(n-1)An with A0 ≠ An. Suppose that for every point P on the boundary of S there is a point of L at a distance from P no greater than 1/2. Prove that there are two points X and Y of L such that the distance between X and Y is not greater than 1 and the length of the part of L which lies between X and Y is not smaller than 198”. 

Dịch:

Cho S là hình vuông với cạnh là 100. L là một đường gấp khúc không tự cắt tạo thành từ các đoạn thẳng A0A1, A1A2..., A(n-1)An với A0 ≠ An. Giả sử với mỗi điểm P nằm trên chu vi của S đều tồn tại một điểm thuộc L cách P không quá 1/2.

Chứng minh rằng: Tồn tại 2 điểm X và Y thuộc L sao cho khoảng cách giữa X và Y không vượt quá 1, và độ dài đường gấp khúc L nằm giữa X và Y không nhỏ hơn 198.

Bài Toán của cố PGS Văn Như Cương năm 1982 được đánh giá không chỉ rất khó mà còn độc đáo. Theo GS Trần Văn Nhung, nguyên Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, nhiều nước muốn loại bài này ra khỏi đề thi nhưng chủ tịch IMO năm đó đã quyết định giữ lại và khen “rất hay”.

Tuy nhiên, bài Toán trong đề thi chính thức đã được sửa điều kiện. Các dữ liệu đậm tính văn thơ với "ngôi làng", "dòng sông" trong đề gốc cũng được chuyển thể thành ngôn ngữ đậm chất Toán học hơn.

Tại hội thảo kỷ niệm 50 năm Việt Nam tham dự kỳ thi Olympic Toán học quốc tế (1974 - 2024) mới đây, GS Ngô Bảo Châu cũng đánh giá bài Toán của thầy Văn Như Cương là một trong những bài hay và thú vị nhất lịch sử IMO.

Cố PGS.TS Văn Như Cương (1937-2017) là một nhà giáo, nhà biên soạn sách giáo khoa phổ thông và giáo trình đại học bộ môn hình học, Ủy viên Hội đồng giáo dục quốc gia Việt Nam. Ông cũng là người sáng lập nên trường dân lập đầu tiên tại Việt Nam là Trường THPT Lương Thế Vinh (Hà Nội).

Bài Toán gốc của PGS.TS Văn Như Cương:

Ngày xưa có một ngôi làng hình vuông mỗi cạnh dài 100 km. Có một con sông chạy ngang quanh làng. Bất cứ điểm nào trong làng cũng cách con sông không quá 0,5 km.

Hãy chứng minh rằng có hai điểm trên sông có khoảng cách đường chim bay không quá 1 km, nhưng khoảng cách dọc theo dòng sông không nhỏ hơn 198 km. (Giả sử lòng sông rộng không đáng kể).

>> Ngôi trường tiểu học đông học sinh lớp 1 nhất nhì Hà Nội

5 ngày đi làm, 4 ngày con nghỉ

Năm nay nhà chị Mai (HH1 Linh Đàm, Hoàng Mai, Hà Nội) có hai cô con gái cùng theo học tại Trường Tiểu học Chu Văn An.

Do trường học quá tải, thay vì học đủ 5 ngày (tương đương 10 buổi/tuần) như chương trình của Bộ GD-ĐT, con chị chỉ được học 4 ngày/tuần và phải học luân phiên thêm cả thứ Bảy.

Năm học 2018 – 2019 này, Trường Tiểu học Chu Văn An chỉ có bốn lớp 5 ra trường nhưng lại nhận đến 23 lớp 1 với gần 1.200 học sinh.

“Nhắc đến lịch học của con là lại thấy đau đầu. Đứa bé nhà mình năm nay mới vào lớp 1. Theo lịch con chỉ học vào thứ 2,3,6,7 và sẽ nghỉ vào thứ 4,5. Trong khi đó, đứa lớn lại nghỉ thứ 2, thứ 3. Cả tuần có 5 ngày thì mất 4 ngày các con phải nghỉ học ở nhà. Bố mẹ cũng chẳng biết xoay sở thế nào.

Mấy ngày đầu, mình còn tạm chấp nhận đưa con đi làm cùng. Nhưng sau đó thấy lãng phí thời gian quá. Mình cứ thấy lo lo vì ở các trường khác bọn nhỏ được học cả 5 ngày. Con mình cứ nghỉ như thế rồi không biết có thiếu gì không?”

Để giảm bớt nỗi lo, chị đành mang con đến nhà cô giáo xin học phụ đạo thêm vào những ngày nghỉ học.

“Cô cho ở nhà cô cả ngày và ăn trưa tại đó luôn. Mỗi ngày như thế phụ huynh đóng 150.000 đồng. Tự nhiên mỗi tháng lại phải mất thêm gần 3 triệu cho con mà khoản đó lẽ ra không đáng có.

Mình cứ ngỡ rằng cho con học trường công sẽ tiết kiệm chi phí. Thế nhưng bây giờ lại phải đèo bòng thêm bao nhiêu khoản chi phí phát sinh chỉ vì lịch nghỉ học luân phiên của con” – chị Mai than thở.

Do trường học quá tải, thay vì học đủ 5 ngày, học sinh chỉ được học 4 ngày/ tuần và phải học luân phiên thêm cả thứ Bảy.

Dù chỉ có một con theo học tại trường này nhưng chị Hà (Hoàng Mai, Hà Nội) cũng phải quay cuồng vì lịch học “lạ” của con. Theo lịch của nhà trường, cậu con trai năm nay lên lớp 2 của chị sẽ nghỉ vào thứ 4, thứ 5. Mấy ngày nay chị đều phải giao nhiều bài tập cho con ở nhà tự học rồi bố mẹ khóa cửa đi làm.

Ở lớp cô giáo chủ nhiệm của con cũng mới mở lớp dạy thêm tại nhà. Mình đang suy nghĩ không biết có nên cho con theo không nhưng chắc cũng phải cho đi thôi. Mình sợ con không đi học thì không biết gì nên cứ phải “nhồi” cho học. Cô chủ nhiệm con mới thông báo học phí là 1.040.000 đồng”.

Khoản học phí này theo chị Hà là “tạm chấp nhận” được. Bởi, nhiều phụ huynh có con học cùng con trai chị đã phải chi trả cho các lớp ngoại khóa, câu lạc bộ trong những ngày nghỉ lên tới 4 triệu đồng. Tuy nhiên, chị vẫn thấy bất bình vì khoản tiền này đáng lẽ không phải phát sinh ở trường công lập.

Lãnh đạo đau đầu tìm phương án

Chỉ tính riêng địa bàn phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai đã có tới 72 chung cư đang hoạt động khiến trường tiểu học trên địa bàn phải chia ca để học vì quá tải. Mặc dù lịch học này không phải đến năm nay mới xuất hiện nhưng theo lãnh đạo Phòng GD&ĐT Quận Hoàng Mai, lượng học sinh lớp 1 năm nay tăng đột biến cũng gây không ít áp lực.

Năm học 2018 – 2019 này, Trường Tiểu học Chu Văn An chỉ có 4 lớp 5 ra trường nhưng lại nhận đến 23 lớp 1 với 1.145 học sinh.

Theo bà Phạm Đàm Thục Hạnh (Trưởng phòng GD-ĐT quận Hoàng Mai), để giải quyết bài toán này, Phòng GD-ĐT Quận Hoàng Mai đã phải cân nhắc rất kỹ 3 phương án.

Thứ nhất, chỉ thực hiện tuyển sinh học sinh lớp 1 có hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú ở phường trước tháng 4/2018. Nhưng có quá nhiều học sinh mới chỉ có giấy tạm trú sau tháng 4/2018, như vậy nhiều em sẽ không được đảm bảo quyền lợi có chỗ học nên giải pháp này không thể thực hiện.

Thứ hai, sẽ tổ chức mô hình học 1 buổi/ngày. Phương án này đảm bảo quy định của bộ GD-ĐT. Tuy nhiên rất khó cho phụ huynh có thể đón con trong những khung giờ phụ huynh cũng đang đi làm. Với phương án này các cháu vẫn phải nghỉ ở nhà 1 buổi nên cũng không khả thi.

Thứ ba, nếu nhà trường bố trí sĩ số lớp 70 học sinh lớp 1/ lớp; 68 học sinh/ lớp mỗi khối 2,3,4,5 thì số lớp học vừa đủ với số phòng học, đảm bảo tổ chức 2 buổi/ ngày cho học sinh toàn trường. Tuy nhiên phương án này lại vướng vào quy định của Sở GD-ĐT Hà Nội về quy định sĩ số.

“Do đó, phương án tối ưu là học 4 ngày/tuần (tương đương 8 buổi/tuần) và học luân phiên thứ 7”.

Tuy nhiên, phương án này lại khiến phụ huynh cũng gặp khó khăn vì con không đi học đủ, thầy cô cũng phải vất vả đi dạy cả ngày cuối tuần.

Hiệu trưởng Trường tiểu học Chu Văn An trao đổi với báo chí chiều ngày 14/9: "Trường có 41 phòng học nhưng có tới 57 lớp. Hiện nay, chỉ có 2 mô hình là học 2 buổi/ngày và 1 buổi/ngày. Nếu không khắc phục được học 2 buổi/ngày thì chỉ còn cách thực hiện 1 buổi/ngày".

Vì không thể khắc phục tình trạng nghỉ học luân phiên, Trường Tiểu học Chu Văn An tiếp tục lại phải thay đổi phương án. Cô Lê Thị Thêu, hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Trước thực trạng học sinh quá đông, nhà trường cũng đã phải tính toán tất cả các phương án.

Việc học 4 buổi/ tuần và học theo ca hiện đang vấp phải khó khăn. Do vậy, kể từ ngày 17/9 tới đây, nhà trường sẽ áp dụng mô hình học cho học sinh toàn trường 1 buổi/ ngày. Điều này nhằm đáp ứng nguyện vọng của phụ huynh về việc học sinh phải “học gối”, “học luân phiên” với lịch học “lạ”.

Cô Thêu cho biết, với mô hình học 1 buổi/ ngày, học sinh khối lớp 1,2 sẽ học vào các buổi sáng; học sinh khổi lớp 3,4,5 sẽ học vào các buổi chiều từ thứ Hai đến thứ Sáu.

Bên cạnh đó, thời khóa biểu sẽ hoàn toàn không còn các tiết học tăng cường như âm nhạc, mỹ thuật, tiết tự chọn, hoạt động tập thể, học liên kết, hoạt động trông giữ học sinh ngoài giờ chính khóa,…

“Ngoài ra, để giải quyết vấn đề này, theo quyết định của UBND quận Hoàng Mai,  trong quý 1 năm 2019 phường Hoàng Liệt sẽ được xây thêm 3 trường mới gồm trường mầm non, cấp 1 và cấp 2” - Vị hiệu trưởng này cho biết thêm.

Thúy Nga

Hà Nội dự tính tăng giáo viên cho lớp học đông sĩ số

Đại diện Sở GD-ĐT Hà Nội cho hay, với những lớp sĩ số học sinh quá cao, sẽ bố trí tăng thêm giáo viên quản lý, không để tình trạng 1 giáo viên phụ trách tới 60 em như tại một số trường.