Tự nhận vốn thích làm những điều kỳ quặc từ nhỏ nên chẳng mấy ai thắc mắc khi Kiều Đức Thắng rời Hà Nội, Sài Gòn để tới một bản làng của người Raglay dựng nhà, trồng rẫy, tìm đến cuộc sống yên bình giữa thiên nhiên suốt 1 năm qua.

Là một bạn trẻ thuộc thế hệ 9x , tốt nghiệp ĐH Kiến Trúc Hà Nội, Thắng làm thiết kế nội thất ở thủ đô được vài năm thì chuyển vào Sài Gòn sinh sống và tiếp tục công việc chuyên ngành theo học.

Ngay từ khi còn là sinh viên năm nhất, Thắng đã lựa chọn cách sống và mục đich sống của mình là được sống tự do, được làm những điều mình thích mỗi ngày, hạnh phúc, lạc quan ngay cả khi thành công hay thất bại. Ngày đó Thắng đã từng ước mơ sau này sẽ được sống và sáng tác những tác phẩm nghệ thuật  trong một ngôi nhà nhỏ trên một quả đồi. Cậu hi vọng điều đó sẽ được thực hiện trước năm 30 tuổi.

Mấy năm gần đây, nhận thấy cuộc sống ở thành phố ảnh hưởng nhiều tới sức khoẻ của bản thân cũng như người thân xung quanh, nên Thắng đã quyết định thực hiện ngay ước mơ khi có điều kiện thuận lợi. 

Hiện tại, cậu đang xây dựng một mảnh đất vườn rộng 1.700m2, tại Thôn Dốc Trầu, xã Ba Cụm Bắc, huyện Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hoà – cách sân bay Cam Ranh và cách biển 40km 

‘Ngày xưa, mình đi trải nghiệm rất nhiều các tỉnh thành dọc miền đất nước Việt Nam, nhưng chừa lại Khánh Hoà không dừng chân vì nghĩ không có gì hay ở đó. Nhưng có một dịp ghé qua cùng người bạn mình thấy thích nơi này luôn.  Không nghĩ rằng gần biển lại có một vùng núi  khí hậu mát mẻ, quanh năm không cần dùng quạt, rừng núi và phong cảnh kiểu như Tây Bắc. Chỉ vì thế thôi mà mình đã chọn dừng chân ở đây’.

Căn nhà nhỏ của Thắng ở thôn Dốc Bầu, xã Ba Cụm Bắc, huyện Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hoà.

Từ khi quyết định về Khánh Hoà sống, Thắng bắt đầu tìm hiểu về nông nghiệp và các loại dược liệu với mục đích tạo ra những thành phẩm để có thể giúp cho người thân của mình và những người có nhu cầu sử dụng.

‘Mình muốn làm được những sản phẩm sạch nhưng giá phải phù hợp để ai cũng có thể sử dụng, chứ không phải như bây giờ thực phẩm sạch phải tìm mua ở thành phố rất đắt đỏ, chỉ những người có điều kiện mới dùng được. Mình đã từng trải qua những ngày kiếm mua đồ ăn sạch ở thành phố và nó thực sự khó khăn'.

Những cây trồng trong vườn của cậu bây giờ là một mô hình nhỏ của nông nghiệp sinh thái. Mọi thứ sẽ phát triển theo cách tự nhiên, các loài cây và các loại thiên địch sẽ tự tương trợ và tiêu diệt nhau.

‘Muốn cây tốt thì đất phải tốt. Khi đất tốt, mình không cần làm gì cây vẫn lên, không cày xới, chỉ ủ rơm rạ, lá cây, phân chuồng để cho đất luôn được tơi xốp. Mới bắt đầu cải tạo đất, mình trồng nhiều các cây họ đậu vừa không phải chăm sóc vừa có thân lá để phủ đất, và có hạt để làm thực phẩm nấu ăn hàng ngày’.

Thắng nói, những kiến thức về nông nghiệp tự nhiên được tập hợp rất nhiều trong các cuốn sách và trên các trang mạng, chủ yếu là của nước ngoài, bởi vì trên thế giới đã và đang có rất nhiều người quay lại với việc sống và làm nông nghiệp theo cách tự nhiên, theo những gì vốn có của nó.  

‘Thực ra, nó giống như cách làm nông của ông bà mình làm ngày xưa. Nhưng ngày xưa chủ yếu làm theo những kinh nghiệm thực tế và truyền miệng nên đôi khi gặp nhiều rủi ro hơn. Bây giờ, mọi thứ được đúc kết lại và cũng được chia sẻ rộng trong sách hoặc trên Internet.

Hiện tại, khu đất của Thắng trồng đủ các loại rau quả, đủ cho cậu sử dụng hằng ngày. Các loại củ quả để được lâu còn dư thì cậu gửi về cho gia đình và người thân sử dụng. Ngoài trồng trọt, cậu còn nuôi một đàn gà phục vụ cho nhu cầu cá nhân và lấy phân bón cây. Cậu dự định sau này sẽ nuôi thêm bò, dê, ngựa...

Thời gian rảnh, Thắng mày mò đục đẽo làm điêu khắc, đồ gốm, sáng tạo những gì mà cậu nghĩ ra hoặc làm vài vật dụng hoàn thiện cho ngôi nhà của mình.

Chuồng gà do Thắng tự tay làm.

Hồi còn ở phố, do đặc thù công việc là thiết kế hay phải làm đêm chạy tiến độ, cộng với việc thích tụ tập bạn bè cà phê, đi bar nên có những ngày 3-4 giờ sáng cậu mới ngủ là chuyện bình thường.

Nhưng cuộc sống nông thôn đã làm thời gian biểu của cậu thay đổi. Cậu không còn thức khuya dậy muộn như trước nữa. Một ngày của Thắng thường bắt đầu từ 5 giờ sáng. Tập thể dục xong, cậu ra vườn làm cỏ hoặc làm một việc gì đó trước khi trời nắng, rồi vào ăn sáng và nghỉ trưa lúc 9 giờ và làm các công việc trong nhà. Tới 4-5 giờ chiều, cậu lại dành thời gian chăm sóc vườn tiếp. ‘Thường thì 9 giờ tối mình đã ngủ, nhiều hôm mưa gió lạnh lạnh còn ngủ lúc 7 giờ’.

Nói về cuộc sống hiện tại của mình, Thắng bảo: ‘Mình không thấy buồn, cũng chẳng thấy vất vả gì hết. Chắc do tính mình thoải mái, không suy nghĩ nhiều nên lúc nào cũng thấy đời vui tươi và lạc quan’. 

‘Vì được làm những gì mình thích nên làm gì cũng như chơi, ngày nào cũng là ngày làm việc, ngày nào cũng là ngày nghỉ. Nhiều khi thấy mình như con tắc kè, ở đâu cũng thích nghi được’.

Sống trong căn nhà nhỏ giữa bản làng, thỉnh thoảng Thắng lại nghe tiếng gọi í ới của hàng xóm. ‘Khi thì được cho bát canh, lúc thì được cho trái bắp, thỉnh thoảng cũng có người xin vài quả ớt, vài bông hoa hay vài ba hạt giống… Hôm nay thì được cho một bát sương sâm vì có vẻ đang mùa nên trên rừng có rất nhiều lá, còn kèm theo bát nước đường nấu gừng ăn cùng cho đỡ nhạt miệng. Chính vì thế, kinh nghiệm làm hàng rào có thể theo phong cách hững hờ, đừng cao quá, đừng thấp quá, thưa thưa một chút cho nhìn thấy nhau sẽ có nhiều ích lợi hơn’ – Thắng hóm hỉnh chia sẻ. 

Nhiều người khi nhìn những bức hình Thắng đăng trên trang cá nhân, thấy cuộc sống của cậu thật bình yên, đẹp đẽ và trong lành. Ai cũng ước ao mình được sống như thế. Nhưng Thắng bảo, sống cùng với thiên nhiên không phải lúc nào cũng là những buổi sáng tràn ngập ánh nắng ấm áp, mà còn là những đêm mưa gió bão bùng, là những ngày nắng cháy da thịt, là sâu bò lên mặt, là tiếng côn trùng kêu ầm ĩ suốt đêm… 

‘Bình yên và dữ dội đủ cả… Nên phải yêu thương, vui vẻ đón nhận những gì thiên nhiên đem tới thì mới có thể sống hạnh phúc trọn vẹn giây phút của ngày hôm nay được’.

Thắng luôn tâm niệm và đi theo lý tưởng sống của riêng mình, đó là tạo ra những thứ đẹp đẽ, có ích cho bản thân và cộng đồng.

Một góc căn nhà của Thắng

Một góc vườn Thắng tự tay trồng đủ loại cây trái và hoa.

Trứng gà nhà nuôi.

Các loại đỗ Thắng tự trồng trong vườn.

Bữa sáng từ chính những loại quả thu hoạch trong vườn nhà.

Cậu cũng trồng nhiều loại hoa.

Hoa cắm trong bình Thắng tự nặn và nung.

Đám trẻ con trong làng giúp thu hoạch bông.

Vườn rau 1000 m2 trên đất Mỹ của dược sĩ gốc Việt

Vườn rau ngàn m2 của vợ chồng chị Sally Nguyễn trước đây chỉ trồng hoa hồng, từ khi có mẹ chị đến ở, khu vườn lúc nào cũng xanh tươi, lủng lỉu cây trái Việt.  

Trong thời gian làm thư ký điền địa, hiểu biết về pháp luật và sẵn vốn liếng từ phía vợ, ông Trạch lần lượt thu gom ruộng đất của những địa chủ không may, trong đó có những anh chị em vợ của ông do mê cờ bạc bị phá sản.

Khi đã trở thành địa chủ, ông tiếp tục mua thêm nhiều ruộng đất và lấn sang lĩnh vực ruộng muối. Theo tài liệu để lại, toàn tỉnh Bạc Liêu có 13 sở muối thì trong tay ông Trạch đã có tới 11 sở.

Thâu tóm được nhiều ruộng đất, ông Trạch nghỉ làm cho Pháp để tiếp tục làm giàu. Ông đăng ký đấu thầu quản lý sở cầm đồ và trúng thầu, nghiễm nhiên trở thành người hoạt động độc quyền cầm đồ tại Bạc Liêu. Tiếp tục đấu thầu, ông trúng thầu quản lý hãng rượu Bình Tây nắm độc quyền phân phối rượu tại địa phương.

Bước sang lĩnh vực địa ốc, ông có hai dãy phố lầu ở Bạc Liêu, một dãy phố lầu ở Sài Gòn trên đường La Grandière (trước là đường Gia Long, nay là đường Lý Tự Trọng).

Chưa chịu dừng, ông bỏ vốn đầu tư sang lĩnh vực ngân hàng. Ngân hàng Việt Nam đầu tiên được ông đứng tên sáng lập cùng với nhiều doanh nhân khác vào năm 1927. Ông trở thành chánh hội trưởng của ngân hàng này. Trong thời gian đó ông trở thành thành viên của Hội đồng Tư mật Nam kỳ (Conseil Preivé) nên thường được gọi là ông hội đồng Trạch.

Cung cách làm ăn của ông Trạch rất sòng phẳng. Nhờ vậy mà đất đai của ông ngày càng mở rộng. Ông có tới 145.000 mẫu ruộng lúa, 50.000 mẫu ruộng muối… Khối tài sản khổng lồ này khiến ông hội đồng Trạch trở thành đại điền chủ giàu có nhất miền Nam.

Khi ông hội đồng Trạch mất đi, gia sản đó thuộc về tay Trần Trinh Huy - Công tử Bạc Liêu - người được biết đến là ăn chơi nức tiếng Việt Nam trong thế kỷ 20.  Những chai rượu champagne đắt tiền nhập từ Pháp, những món ăn cầu kỳ lạ miệng đều được bày biện trong những tiệc rượu có công tử tham dự.

Sau những cuộc nhậu nhẹt ngút trời như thế, cờ bạc là thú vui không thể thiếu với Trần Trinh Huy. Công tử từng đánh bạc với quốc trưởng Bảo Đại, với Bảy Viễn - một tay giang hồ trùm sòng bạc Đại Thế Giới. Trong những lần đánh bạc đó, có lần Công tử Bạc Liêu thua đến 30.000đ. Thời điểm này lúa chỉ có 1,7đ/giạ và lương của Thống đốc Nam kỳ cũng chỉ 3000đ/tháng…

Nếp sinh hoạt không ai theo kịp như thế nhưng con, cháu của Công tử Bạc Liêu lại trải qua cuộc sống muôn vàn khó khăn.

Gia cảnh khó tin của con trai Công tử Bạc Liêu

Công tử Bạc Liêu có 8 người con, lần lượt là: Hiếu, Thảo, Nhơn, Đức, Hoàn, Toàn, Trinh, Nữ. Năm 1974, công tử qua đời. Các con đã bán căn nhà cuối cùng của cha để lại ở Sài Gòn, chia cho mỗi người một ít rồi mạnh ai nấy sống.

Trong đó, vợ chồng ông Trần Trinh Đức sinh sống bằng nghề buôn bán. Tuy nhiên, năm 1997, con gái ông là Trần Thị Phượng đã lớn. Ở tuổi đang yêu Phượng theo bạn bè sa vào cờ bạc bị lừa cả tình lẫn tiền. Quẫn trí, Phượng suy sụp lâm vào tình trạng tâm thần phân liệt.

Vợ chồng ông Đức phải bán hết tài sản để trả nợ cho con nhưng vẫn không đủ. Cả nhà đành phải đùm dúm lên tận xứ chùa Tháp để lánh nợ. Trên đất Miên, ông sống bằng nghề sửa giày dép nhưng cũng chỉ được vài năm, năm 2000 cả gia đình ông lại dắt díu về Sài Gòn.

Lần trở về này, ông Đức sống bằng nghề chạy xe ôm. Ông làm việc tối ngày nhưng thu nhập vẫn không bù đắp được nhu cầu cần thiết.

Năm 2009 gia đình ông lại quay về Bạc Liêu. Thấy ông Đức khó khăn, năm 2013, Sở Xây dựng Bạc Liêu đưa gia đình ông về ngụ tại căn nhà số 112 đường 15 khu dân cư phường 5, TP Bạc Liêu. 

Từ đây, công việc mưu sinh mỗi ngày của ông là có mặt tại nhà trưng bày "Công tử Bạc Liêu" để bán sách của nhiều nhà văn viết về cha mình và chụp ảnh với khách tham quan... Công việc cũng nhàn và có thu nhập khá hơn, không phải bươn chải vất vả như thời còn chạy xe ôm.

2h30 ngày 18/6/2022, ông Trần Trinh Đức qua đời, hưởng thọ 76 tuổi. 

Linh Giang (tổng hợp)

Đó là một trong số hàng trăm bệnh nhi ung thư khó khăn được chương trình hỗ trợ điều trị trong năm 2021, với tổng kinh phí tài trợ hơn 9 tỷ đồng. Trong đó, 19 bệnh nhi đã được hỗ trợ tài chính để ghép tế bào gốc.

Mỗi năm có 4.200 trẻ ung thư ở Việt Nam nhưng chỉ 20% trong số này được chữa khỏi. Trong khi ở các nước phát triển có đến 80% trẻ được sống. Có nhiều lý do dẫn đến sự chênh lệch này, phần lớn bởi các gia đình bệnh nhi Việt Nam thường có thu nhập thấp, khó được tiếp cận các loại thuốc và công nghệ tiên tiến.

Khi được phát hiện và điều trị ở "giai đoạn vàng", trẻ mắc ung thư có nhiều cơ hội trở lại cuộc sống bình thường.

Gia đình chị Hồ Thị Thon (32 tuổi) là một trong các hộ dân tại Amin C9. Từ tháng 7/2022 Thon tham gia Hợp tác xã Nông nghiệp dược liệu A Roàng với sự hỗ trợ của Helvetas trong khuôn khổ Hợp phần Bảo tồn đa dạng sinh học do Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ tài trợ. Mới đây, từ ngày 27-28.7.2022, Helvetas Việt Nam phối hợp với các đối tác địa phương tổ chức khóa tập huấn “Kỹ thuật lập vườn ươm thảo dược” cho các xã viên Hợp tác xã Nông nghiệp dược liệu A Roàng. Chị Thon cùng các xã viên được các chuyên gia hướng dẫn kỹ thuật, phương pháp chiết ghép cành, nhân giống cây thảo dược và cây ăn quả như sả chanh, hương nhu, thiên niên kiện, và bưởi da xanh”. 

Với đôi tay thoăn thoắt thực hiện các thao tác bọc đất, bó bầu cành bưởi, chị Hồ Thị Thon vừa thực hành vừa vui vẻ chia sẻ: “Ngày trước, người dân chúng tôi ở đây thường chỉ lên rừng, săn bắn, hái lượm, cuộc sống phụ thuộc vào rừng rất nhiều. Sau khi tham gia vào Dự án và được tập huấn, hướng dẫn các phương pháp và kỹ năng nhân giống thảo dược, chúng tôi đã cảm thấy tự tin hơn nhiều. Giờ chúng tôi có thể tự sản xuất được cây giống tại chỗ để cung cấp cho người dân. Có thêm việc làm, có thêm thu nhập, chúng tôi rất vui và cảm ơn các chuyên gia của dự án".

Trở thành xã viên, chị Thon được trả HTX thù lao 150 nghìn đồng/ngày công. Ngoài ra chị còn được chia sẻ lợi nhuận kinh doanh của HTX theo thỏa thuận. Như vậy, các xã viên đã có được nguồn thu nhập tương đổi ổn định để thay thế cho việc khai thác rừng.

Ông Blup Hữu Bảy, bí thư Đảng ủy xã A Roàng, bày tỏ: “Tôi tin rằng giải pháp hiệu quả và quan trọng nhất để giải quyết vấn đề khai thác rừng trái phép chính là tạo công ăn việc làm và thu nhập bền vững cho bà con. Với sự hỗ trợ của Helvetas từ dự án Bảo tồn đa dạng sinh học, các hộ dân ở A Roàng sẽ có những nguồn thu nhập ổn định bằng cách phát triển những sản phẩm nông sản bản địa, từ đó góp phần vào việc bảo vệ rừng tại địa phương”.