Với đề tài "Người ta làm từ thiện vì ai?", khách mời của số này là nhóm tình nguyện Xây trường vùng cao, ca sĩ Thái Thùy Linh - Phó giám đốc Trung tâm tình nguyện Quốc gia, tiến sĩ Đặng Hoàng Giang - Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển và Hỗ trợ Cộng đồng (CECODES).

"Vì sao làm từ thiện?"

Chương trình bắt đầu bằng câu chuyện nhóm tình nguyện Xây trường Vùng cao trong dịp giáp Tết Nguyên đán 2016 tổ chức hoạt động từ thiện ở Mường Lạn, Sốp Cộp, tỉnh Sơn La.

Hơn 50 tình nguyện viên đã đi quãng đường đèo núi gần nghìn cây số, mang theo 3.600 chiếc bánh chưng, 3.600 cây giò, 25 tấn quần áo để tặng cho các trẻ em nghèo tại đây.

Thế nhưng ngay khi tới nơi, chính quyền địa phương từ chối tiếp nhận những món quà này. Dù đã tìm đủ mọi cách thuyết phục, cuối cùng, nhóm vẫn phải chuyển số quà kia đến làm từ thiện ở một địa điểm khác.

Nhà báo Tạ Bích Loan đặt ra câu hỏi cho Xây trường Vùng cao, cũng như những người làm từ thiện khác, rằng họ đi làm từ thiện là vì ai, vì người sẽ được nhận sự hảo tâm đó hay là vì chính bản thân họ?

Tại sao đi làm từ thiện là hoạt động nhân văn lại bị chính quyền địa phương khước từ? Liệu có phải những món quà đó làm cho nhóm từ thiện, chứ không phải cho người nhận? Nhóm từ thiện và chính quyền, họ hành động như vậy vì ai?

Nhà báo Tạ Bích Loan. Ảnh cắt từ clip.

Nhà báo Tạ Bích Loan cũng đặt thẳng câu hỏi cho nhóm Xây trường Vùng caorằng: “Các bạn làm chương chính đó, đi lên đó và mang theo lượng thức ăn như thế vì các bạn hay vì các em nhỏ?”.

Đại diện nhóm trả lời, họ làm từ thiện một phần trong đó để thỏa mãn cái tôi, muốn mang được phần quà đến cho những người đang cần chúng.

Điều khiến người xem cảm thấy khó chịu là ý kiến từ tiến sĩ Đặng Hoàng Giang. Ông cho rằng, việc làm từ thiện với 3.600 chiếc bánh chưng của nhómXây trường Vùng caogiống như mấy nghìn cái đùi gà, bánh chưng mấy tấn dâng vua Hùng, tô hủ tiếu mấy lít…

“Một bữa đại tiệc chứng minh chúng ta là người làm to nhất, chưa bao giờ có ai làm to được hơn chúng ta!”, ông nhìn nhận, nhóm Xây trường vùng caomuốn chứng tỏ bản thân hơn là làm với mục đích từ thiện.

Sau đó, vị tiến sĩ kết luận, làm từ thiện có thể sẽ tạo ra những mối nguy cho người được nhận. Ví dụ như việc đem quần áo từ dưới xuôi lên vùng cao cho người dân mặc, về lâu dài người ta sẽ không còn mặc loại quần áo thổ cẩm nữa, dần dần làm mất đi thứ bản sắc văn hoá lâu đời của họ.

Chính khách mời - ca sĩ Thái Thùy Linh - đã phải lên tiếng, việc giữ gìn bản sắc văn hóa là của các cấp chính quyền địa phương và quốc gia. Còn các em nhỏ ở vùng sâu vùng xa chỉ quan tâm việc có quần áo mặc giữa mùa đông rét buốt, đủ ăn để không chết đói và phải nghỉ học vì nhà nghèo.

Sự cao trào của chương trình được đẩy lên khi nhà báo Tạ Bích Loan liên tục hỏi “Để làm gì ạ?”, đại diện nhóm từ thiện trả lời: "Để thể hiện được lòng yêu thương đối với mọi người".

Nhà báo Tạ Bích Loan tiếp “Nhưng mà để làm gì ạ?”, đại diện nhóm đáp lại "Để trong cuộc sống mình cảm thấy thanh thản". Lại tiếp tục câu hỏi được đưa ra “Nhưng mà để làm gì ạ?”, thì anh khẳng định, thanh thản để trong cuộc sống mình sẽ làm được nhiều điều khác tốt hơn.

Quan điểm trái chiều

Ngay khi chương trình vừa phát sóng, cộng đồng mạng bày tỏ quan điểm khác nhau trước những câu hỏi của nhà báo Tạ Bích Loan và cả cách nhìn nhận vấn đề từ tiến sĩ Đặng Hoàng Giang.

Thành viên Nguyễn Thị Thúy ủng hộ quan điểm của nhà báo Tạ Bích Loan: "Làm từ thiện không phải cho họ cái mà ta nghĩ rằng họ thiếu! Làm từ thiện mà cái 'Tôi' lớn thế chỉ vì cá nhân mà thôi. Xã hội thật kỳ lạ, luôn cho rằng mình đúng vì dám bỏ tiền và công sức, người khác sai vì họ dám nói thật!".

Cùng quan điểm, Hoa Linh Lannêu, nhiều tổ chức, người nổi tiếng dùng từ thiện để quảng cáo, đánh bóng tên tuổi và hình ảnh. "Từ thiện có nhiều kiểu, không phải ai làm từ thiện cũng vô tư. Thậm chí, nhiều bạn trẻ từ thiện để có ảnh chụp đẹp tung lên Facebook, từ thiện cho giống bạn bè, từ thiện vì chẳng hiểu từ thiện là gì".

Đỗ Thu Trà (28 tuổi, nhân viên văn phòng) cho rằng, "60 phút Mởlà chương trình hay, tìm ra những vấn đề mà ít ai đề cập tới. Không phải ai cũng từ thiện vô tư và vì người khác hoàn toàn. Khách mời đưa ra những cách nhìn và suy nghĩ mới cũng là một nét hay".

Tuy nhiên, không đồng tình những ý kiến trên, Trần Mai Trang (thành viên nhóm Từ thiện thật, Hà Nội) nêu quan điểm: "Chương trình và ý kiến được đưa ra gây ức chế cho người xem. Trong khi nhóm từ thiện đã giải thích 3.600 suất quà vì ở đó có 3.600 em nhỏ, nhưng vị tiến sĩ luôn cho rằng, các anh muốn thể hiện, muốn chứng tỏ...".

Nguyễn Quỳnh Thư (cộng tác viên Trạm cứu trợ động vật, Hải Phòng) cho rằng, chương trình 60 phút Mở cố tình nhấn mạnh việc làm từ thiện để tạo kịch tính. 

Thành viên Lan Xiang nhận định, những người ngồi phòng lạnh, đi ôtô không thể cảm nhận được sự đói khổ.

Nhiều quan điểm trái chiều được thể hiện qua các dòng bình luận trên Facebook. Chủ yếu người xem cho rằng, chương trình cố tình làm xấu hình ảnh của việc từ thiện, hướng người xem suy nghĩ làm từ thiện bây giờ để thể hiện, chứ không vì mục đích giúp đỡ.

Bức hình em bé giữa mùa đông ở Đồng Văn, Hà Giang của nhiếp ảnh gia Na Sơn. Ảnh: FBNV.

Trên trang cá nhân, nhiếp ảnh gia Na Sơn đăng tải bức hình do anh chụp đầu năm 2012, vào một ngày rét căm 1 độ C đến -1 độ C ở Mo Phải Phìn, Sủng Là, Đồng Văn, trong chuyến từ thiện của anh và bạn bè.

"Là người chụp ảnh, tôi thích chụp người dân tộc mặc đồ truyền thống của họ, ở trong những ngôi nhà lụp xụp cũ kỹ kia. Nhưng là người đi miền núi nhiều, sống với bà con và hiểu sự nghèo khó của họ, chúng tôi biết rằng:

Có một cái áo khoác ấm, cái ủng, bọn trẻ con không phải trốn ở nhà mỗi khi trời rét. Những cái áo, váy 'bản sắc dân tộc kia' không đủ giữ cho chúng khỏi tím tái mà vẫn đến trường được, vẫn đi nương cắt cỏ được như con bé trong cái ảnh này.

Có thêm một vài tấn gạo cho  trường nội trú, mùa giáp hạt bọn trẻ con từ 5 tuổi trở lên không phải bỏ học đi nương phụ cha mẹ để kiếm ít lương thực.

Có thêm cân thịt ăn vài bữa để bọn trẻ những nơi như thế này khỏi quên mùi vị thịt như thế nào, bởi vì 'một năm cháu chỉ được ăn thịt vài lần vào ngày Tết hay khi có người chết".

60 phút Mở là chương trình trên kênh VTV6, phát sóng 9h sáng chủ nhật cách tuần. Nội dung chương trình bàn luận về các vấn đề xã hội trên nhiều góc độ, khía cạnh, kết cấu gồm 3 phần: Chủ đề mở, Trường quay mở và Khách mời mở.

Các chủ đề từng bàn luận trong chương trình như "Người ta làm từ thiện vì ai?", "Xiết chặt quyền phá thai, nên hay không?", "Quyền chê sếp công khai", "Chuyện tướng và duyên"...

Tuần trước, chủ đề của chương trình là "Chia sẻ trên mạng xã hội để làm gì?" xoay quanh việc MC Phan Anh chia sẻ clip cá chết ở Vũng Áng gây tranh cãi trên mạng xã hội.

Bộ trưởng Bộ truyền thông và CNTT Singapore, ông Yaacob Ibrahim phát biểu khai mạc CommunicAsia 2016.

Với hơn 1.100 công ty và 23 khu trưng bày quốc gia, CommunicAsia2016 cập nhật các sản phẩm, giải pháp CNTT&TT mới nhất, phục vụ phát triển Thành phố thông minh (Smart Cities) và Thương mại thông minh (Smart Businesses) trong thế giới siêu kết nối ngày nay.   

Mang đến CommunicAsia2016 các thương hiệu lớn trong lĩnh vực CNTT&TT, khu trưng bày quốc gia Việt Nam (Vietnam Pavilion) do Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) tổ chức đã thu hút sự quan tâm của nhiều đại biểu cấp cao các nước khu vực Châu Á và khách tham quan bằng các sản phẩm, giải pháp thông minh vượt trội.

Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thành Hưng thăm gian hàng của đoàn Việt Nam tại CommunicAsia 2016.

Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel giới thiệu các giải pháp Chính phủ điện tử, quản lý giáo dục (SMAS), quản lý và bán hàng cho chuỗi phân phối (DMS.One), hệ thống công tơ điện tử 1 pha hộ gia đình (SMMS.One), hệ thống văn phòng điện tử (Voffiice) và hệ thống tính cước, chăm sóc khách hàng (BCCS).

Tập đoàn FPT tham gia với các giải pháp Chính phủ điện tử, giáo dục, công nghệ thông tin và viễn thông, chợ quảng cáo trực tuyến ANTS tối ưu hóa theo thời gian thực (Real-time Bidding), hệ thống cảnh báo an ninh CyRadar thế hệ mới, các giải pháp đều được thiết kế trên nền tảng Mạng xã hội, Di động, Dữ liệu lớn và Đám mây (SMAC).

Công ty TNHH một thành viên Hanel hiện diện tại Vietnam Pavilion với các sản phẩm và dịch vụ công nghệ thông tin đã và đang được triển khai tại Việt Nam và quốc tế. Trong đó, có ba dự án đặc biệt được Hanel giới thiệu và gây ấn tượng mạnh với các đối tác toàn cầu trong khuôn khổ sự kiện là: Hệ thống Giám sát hành trình và Sàn Giao dịch vận tải trực tuyến (nằm trong tổng thể Giải pháp Giao thông thông minh trên nền Bản đồ số); và Giải pháp bán hàng đa kênh iZiSell – sản phẩm công nghệ dành cho các Doanh nghiệp bán lẻ vừa đạt giải Sao Khuê 2016 dành cho phần mềm ưu việt.

Chủ tịch HĐTV Tổng công ty VTC Lưu Vũ Hải (giữa) giới thiệu các sản phẩm của VTC với Thứ trưởng Nguyễn Thành Hưng (bên phải).

Tổng Công ty truyền thông đa phương tiện VTC đóng góp các giải pháp về dịch vụ truyền hình, thanh toán điện tử và thương mại điện tử. Hệ thống ViCAS được tích hợp công nghệ bảo mật tiên tiến nhất để bảo vệ nội dung truyền hình. Cổng trung chuyển dữ liệu Việt Nam VMH, hạ tầng phân phối, chia sẻ nội dung cho các đơn vị cung cấp nội dung trên nền Internet. Dịch vụ trung gian thanh toán VTC Pay và dịch vụ thương mại điện tử VTC365 hỗ trợ người tiêu dùng thanh toán hóa đơn, thanh toán cước và các dịch vụ khác mọi lúc, mọi nơi qua Ví điện tử VTC Pay, 31 ngân hàng nội địa và 3 tổ chức thẻ quốc tế.

Các chủ đề nóng được thảo luận tại CommunicAsia 2016 sẽ bao gồm thành phố thông minh, internet of things (IoT), điện toán đám mây và dữ liệu lớn, an ninh mạng, chuyển đổi doanh nghiệp số, diễn đàn CIO, diễn đàn chính sách và chiến lược phát triển mạng băng thông rộng Châu Á…

Công ty TNHH truyền hình cáp Sài Gòn Tourist (SCTV) lần đầu tiên tham gia Vietnam Pavilion tại CommunicAsia đã giới thiệu các dịch vụ truyền hình bao gồm: truyền hình cáp, truyền hình kỹ thuật số, Intenet tốc độ cao công nghệ tiên tiến nhất Docsic 3.0, VoIP, VoD, VoD/OTT, IPTV và các nội dung truyền hình phong phú, đa dạng mang đậm bản sắc Việt Nam.

Trong 4 ngày diễn ra sự kiện, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ tham gia giới thiệu thương hiệu, hình ảnh, sản phẩm và giải pháp nổi bật của mình tại Khu trải nghiệm công nghệ (Xperience Zone) của Triển lãm. Bên cạnh đó, đoàn Việt Nam cũng sẽ tham gia các hoạt động kết nối, xúc tiến thương mại với nhiều đoàn doanh nghiệp của các nước tham dự Triển lãm như Canada, Israel, Pháp, Ấn Độ…

Thanh Tú  

Ông Obama dùng món bún chả cùng với đầu bếp nổi tiếng Anthony Bourdain. Ảnh:

Tuy nhiên, việc nguyên thủ cường quốc số một thế giới ghé vào quán bình dân trên đường phố Hà Nội để thưởng thức bún chả lại mở ra nhiều điều thú vị cho mọi người. Điều thú vị dễ thương này vô tình hay hữu ý có thể là một chiêu PR; đốn gục hầu hết các trái tim Việt đang mang đủ các màu, các sắc thái.

Và đi ăn bún chả cũng là một cái cớ thật thân thiện, dễ thương để Obama tiếp xúc với dân chúng Việt Nam, gặp tận mặt, cười tươi, bắt tay mỗi người dân Việt – những người thường mới chỉ thấy ông trên tivi, trên báo chí hoặc qua tầng tầng lớp lớp cận vệ và những lớp kính chống đạn của chiếc The Beast.

Sau Hà Nội, TP HCM có thể đón chào Obama với vô số món ăn đường phố hấp dẫn từ hủ tiếu, bánh canh, bánh xèo... đến bánh mì kẹp thịt.

Sự kiện ông Obama đi ăn bún chả này cũng làm người ta nhớ đến CEO Google Sundar Pichai khi đến Việt Nam đã đi uống trà chanh vỉa hè, "chém gió" cùng cha đẻ Flappy Bird Nguyễn Hà Đông vừa rồi.

Đến đây, câu chuyện Tổng thống Mỹ đi ăn bún chả Hà Nội lại là một gợi ý cực kỳ thú vị nữa cho khởi nghiệp Việt Nam: khởi nghiệp ẩm thực Việt.

Sau sự kiện này, quán bún chả nếu có chút đầu tư quản lý hệ thống, có chút máu kinh doanh, có chút xây dựng thương hiệu, có chút marketing... hoàn toàn có thể xây dựng được cả hệ thống bún chả dạng fastfood Made in Vietnam. Một số năm sau, nếu thành công, khả năng chuỗi bún chả này hoàn toàn có thể được bán từ vài triệu đến vài chục triệu USD nằm trong tầm tay.

Ẩm thực Việt Nam từng làm bao người say mê và sẽ có thể còn làm nhiều người trên thế giới nữa say mê. Tiềm năng này là có thật, hiện hữu và những khởi nghiệp này sẽ dễ thành công hơn nhiều so với vô số thứ xa vời vợi, vốn không phải thế mạnh của Việt Nam. 

Trước đó nhiều năm, người thầy của môn chiến lược kinh doanh Michael Porter khi đến Việt Nam từng đưa ra những phân tích chiến lược, tìm tòi thế mạnh cạnh tranh của Việt Nam và đưa ra một gợi ý rất cụ thể là Việt Nam hãy khởi nghiệp bằng công nghiệp ẩm thực – Việt Nam hãy là “nhà bếp của thế giới”.

Trào lưu lớn nhất ở Việt Nam hiện giờ vẫn là khởi nghiệp công nghệ. Điều này không sai, song tỷ lệ thành công của loại hình này luôn rất khiêm nhường, chỉ chừng một vài phần trăm vì hiện đây vẫn chưa là thế mạnh nổi bật của Việt Nam. Bởi vậy, nói chung các bạn không phải siêu sao công nghệ làm ơn vứt hết bàn phím với chuột đi mà xắn tay áo làm dự án khởi nghiệp kiểu ẩm thực dân dã như này, đưa món ăn đường phố Việt Nam ra thế giới lại là “ngon”.