Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Tại Đông Nam Á, nghi lễ và trò chơi kéo co là một phần không thể thiếu trong văn hóa trồng lúa của các quốc gia trong khu vực. Đây không chỉ là một hoạt động giải trí mà còn mang ý nghĩa tâm linh, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và tiên đoán sự thành công hay thất bại trong nỗ lực trồng cấy. Tùy thuộc vào từng quốc gia, nghi lễ này có thể được tổ chức ở cấp độ toàn quốc hoặc tại các vùng cụ thể.

Tại Campuchia, nghi lễ kéo co được thực hành thường xuyên bởi các cộng đồng trồng lúa xung quanh Hồ lớn của Biển Hồ Tonle Sap và khu vực phía bắc Angkor, một di sản thế giới nổi tiếng.

Ở Philippines, Hungduan là một thị trấn của tỉnh Ifugao, có ranh giới phía tây bắc là tỉnh Mountain và phía tây nam là Benguet. Ở 9 barangays (đơn vị hành chính nhỏ nhất của Philippines, tương đương cấp xã, phường ở Việt Nam) tạo nên thị trấn Hungduan, chỉ có Hapao Proper, Nungulunan và Baang có trò chơi kéo co. Ba barangays này nằm ở trung tâm của Hungduan và nổi bật với những ruộng bậc thang rộng ngút ngàn, được ngăn bằng các vỉa đá.

Tại Việt Nam, nghi lễ kéo co tập trung chủ yếu ở vùng trung du, đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ, nơi được coi là cái nôi của nền văn minh lúa nước. Các tỉnh Vĩnh Phúc, Bắc Ninh và thành phố Hà Nội là trung tâm của hoạt động này. Ngoài ra, nghi lễ còn được thực hành bởi các tộc người miền núi phía Bắc như người Tày ở Tuyên Quang, người Thái ở Lai Châu và người Giáy ở Lào Cai, những cư dân trồng lúa sớm trong lịch sử.

Tháng 12/2015, nghi lễ và trò chơi kéo co ở Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc, Philippines được UNESCO (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc) công nhận trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Kéo co phát triển thành môn thể thao hiện đại

Kéo co đã có bước chuyển mình mạnh mẽ để trở thành một môn thể thao hiện đại. Môn thể thao này từng xuất hiện trên đấu trường Olympic từ năm 1916 đến 1917. Tuy nhiên, vào năm 1920, Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) đã quyết định giảm số lượng vận động viên tham gia Thế vận hội, dẫn đến việc loại bỏ một số môn thể thao, trong đó có kéo co.

Đến năm 1958, Liên đoàn kéo co Anh được thành lập, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng cho môn thể thao này. Hai năm sau, vào năm 1960, Liên đoàn kéo co quốc tế (TWIF) ra đời dưới sự lãnh đạo của George Hutton (người Anh) và Rudolf Ullmark (người Thụy Điển). Cuộc họp đầu tiên của TWIF diễn ra tại Thụy Điển vào năm 1964, cùng năm đó, giải đấu quốc tế đầu tiên được tổ chức tại Baltic Games ở Malmo, Thụy Điển.

Sau thành công của giải đấu này, TWIF đã tổ chức Giải vô địch châu Âu đầu tiên vào năm 1965 tại Crystal Palace, Anh. Từ đó, Giải vô địch châu Âu được tổ chức đều đặn cho đến năm 1975, khi các quốc gia ngoài châu Âu gia nhập TWIF, giải Vô địch kéo co thế giới đầu tiên đã được tổ chức tại Hà Lan. Hiện nay, giải đấu này diễn ra hai năm một lần.

Năm 1999, TWIF được công nhận tạm thời và đến năm 2002, tổ chức này chính thức được công nhận theo luật 29 của Hiến chương Olympic, khẳng định vị thế của kéo co trong làng thể thao quốc tế.

Ý nghĩa đặc biệt của môn kéo co tại SEA Games 33

Ngày 21/11, Ban tổ chức SEA Games 33 đã chính thức công bố danh sách các môn thi đấu cho sự kiện thể thao lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Theo thông báo, SEA Games 33 sẽ diễn ra từ ngày 9/12 đến 20/12 năm 2025 tại Thái Lan.

Sự kiện lần này sẽ bao gồm 50 môn thi đấu tranh huy chương, với tổng cộng 105 phân môn. Ngoài ra, còn có 3 môn biểu diễn được tổ chức trong khuôn khổ đại hội, trong đó có bộ môn kéo co (không tính huy chương vào thành tích chung của các đoàn).

Với lịch sử lâu đời, kéo co đã trở thành một phần không thể thiếu trong các lễ hội và sự kiện văn hóa của nhiều quốc gia Đông Nam Á. Do đó, sự xuất hiện của bộ môn kéo co tại SEA Games 33 mang ý nghĩa biểu tượng của sự đoàn kết và sức mạnh cộng đồng. 

Việc đưa kéo co vào chương trình thi đấu của SEA Games 33 không chỉ nhằm tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống mà còn góp phần thúc đẩy sự giao lưu văn hóa giữa các quốc gia trong khu vực. Đây là cơ hội để các vận động viên thể hiện tài năng, đồng thời cũng là dịp để khán giả hiểu rõ hơn về ý nghĩa sâu sắc của bộ môn này.

SEA Games 33 hứa hẹn sẽ mang đến những trận đấu kéo co đầy kịch tính và hấp dẫn, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa dạng của khu vực Đông Nam Á.

Wang Yue đã đánh bại Trần Tuấn Minh ở ván đấu cuối cùng, nhưng thủ lĩnh của đội tuyển Việt Nam, Lê Quang Liêm, đã phục hận bằng cách đánh bại nhà vô địch thế giới Ding Liren", trang chủ của Liên đoàn cờ vua thế giới (FIDE) bình luận về kỳ tích của đội tuyển nam cờ vua Việt Nam khi tiếp tục bất bại ở ván 6 diễn ra vào rạng sáng 17/9 (giờ Việt Nam) tại giải Olympiad được tổ chức ở Hungary.

Olympiad tổ chức 2 năm một lần, được ví như Olympic của môn cờ vua khi thu hút 197 đội nam, 183 đội nữ của thế giới với gần 2.000 vận động viên (VĐV) tranh tài. Ở Olympiad lần này, đội tuyển nam cờ vua Việt Nam mang đến đội hình gồm 5 kỳ thủ: Lê Quang Liêm, Nguyễn Ngọc Trường Sơn, Lê Tuấn Minh, Trần Tuấn Minh, Bành Gia Huy.

Với elo trung bình 2.593, đội tuyển Việt Nam xuất phát ở vị trí số 21 nhưng tạo bất ngờ lớn khi toàn thắng cả 5 ván trước Liechtenstein, Bangladesh, Kazakhstan, Uzbekistan và Ba Lan và vươn lên xếp vị trí thứ 3 trên bảng xếp hạng.

Trước khi ván 6 bắt đầu, chỉ có 4 đội tuyển toàn thắng cả 5 ván đấu là Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam và Iran. Vì vậy cuộc so tài giữa tuyển cờ vua Việt Nam với Trung Quốc đã nhận được sự chú ý lớn từ truyền thông và người hâm mộ.

Đúng như kỳ vọng, tuyển cờ vua Việt Nam gây bất ngờ khi cầm hòa Trung Quốc ở ván 6. Theo đó, ván đấu giữa Nguyễn Ngọc Trường Sơn (elo 2.633) và Wei Yi (elo 2.762) đã hòa nhanh sau 15 nước. Trần Tuấn Minh (elo 2.434) thất bại trước Wang Yue (elo 2.637) và Lê Tuấn Minh (elo 2.564) bất phân thắng bại với Yu Yangyi (elo 2.703).

Trong ván đấu buộc phải thắng để giúp đội nhà thoát thua trận đấu với Trung Quốc, Quang Liêm (elo 2.741) đã đánh bại kỳ thủ được mệnh danh là "Vua cờ Trung Quốc" Ding Liren (elo 2.736) sau 62 nước đi và 5 giờ đồng hồ đấu trí căng thẳng. Tuyển cờ vua của Việt Nam qua đó cũng vươn lên vị trí thứ hai, bằng điểm với Trung Quốc và Iran nhưng hơn hệ số phụ.

Đáng chú ý, đây là lần đầu tiên trong lịch sử ghi nhận một kỳ thủ Việt Nam thắng đương kim vô địch thế giới ở cờ tiêu chuẩn.

"Đây là lần đầu tiên sau khi giải đấu đã đi được nửa chặng đường, chúng tôi nằm trong số những đội dẫn đầu. Tôi rất vui với kết quả và tự hào về các đồng đội của mình. Lần này chúng tôi chơi tuyệt vời.

Khi bước vào giải đấu này, chúng tôi không có kỳ vọng gì. Ban đầu chúng tôi được xếp hạng 21. Chúng tôi chưa bao giờ tiến gần đến huy chương như vậy. Chúng tôi sẽ tận hưởng các trận đấu và xem điều gì sẽ xảy ra", trang FIDEdẫn lời phát biểu của Lê Quang Liêm sau kỳ tích ở ván 6.

"Đội tuyển cờ vua Ấn Độ tiếp tục chiến thắng khi thất bại của Ding Liren trước Lê Quang Liêm đã gây tổn hại cho Trung Quốc. Trận hòa của Trung Quốc trước Việt Nam đã giúp Ấn Độ bứt phá khỏi nhóm dẫn đầu.

Ấn Độ sẽ đối đầu với Trung Quốc ở ván 7, điều này sẽ mang đến cho Trung Quốc cơ hội giành lại vị trí dẫn đầu. Đặc biệt chúng ta sẽ được tiếp tục xem một trận chung kết thế giới giữa Ding Liren và đại kiện tướng Gukesh Dommaraju", trang Chesscũng nhấn mạnh chiến thắng của tuyển cờ vua Việt Nam trước Trung Quốc.

"Lê Quang Liêm thắng Ding Liren bằng nước cờ tàn cuộc quân Xe tuyệt vời", diễn đàn cờ vua Reddit cũng sôi nổi bình luận về chiến thắng của kỳ thủ số một Việt Nam.

"Lê Quang Liêm đã đạt đến đỉnh cao sau ván đấu này, cả về hệ số elo (2749,9) và thứ hạng trên bảng xếp hạng cờ vua thế giới (tăng 2 bậc, từ vị trí 14 lên vị trí 12).

Đây cũng là lần đầu tiên một kỳ thủ Việt Nam đánh bại nhà vô địch thế giới đương nhiệm trong một ván cờ tiêu chuẩn. Anh ấy chưa bao giờ thua Ding Liren trong các ván cờ tiêu chuẩn, với 2 trận thắng và 6 trận hòa.

Đội tuyển cờ vua Việt Nam cũng đã hòa Trung Quốc trong lần chạm trán gần nhất, trước kỳ Olympic cờ vua này, đó là tại Đại hội thể thao châu Á 2022, với đội hình khá giống nhau", một tài khoản bình luận trên Reddit.

"Sau thất bại trước Lê Quang Liêm, Vua cờ Ding Liren có thể sẽ tuyên bố giải nghệ nếu nhận thất bại trước ngôi sao đang lên là đại kiện tướng Gukesh Dommaraju của Ấn Độ. Đúng là việc đội vương miện thật nặng nề đối với Ding", thêm một người nữa bày tỏ.

"Tôi biết rằng đây là cơ hội để được trình diễn màn thi đấu hay nhất vì tôi phải làm mọi thứ rất tốt mới có thể xứng đáng bước lên bục vinh quang. Tôi đã thực hiện một động tác mà tôi chưa từng thực hiện trong khi tập luyện và tôi tự hào về bản thân vì đã làm điều đó một cách hoàn hảo", Arisa Trew chia sẻ.

Huy chương bạc (HCB) thuộc về Cocona Hiraki của Nhật Bản và Sky Brown của Anh giành huy chương đồng (HCĐ). Tại kỳ Olympic trước đó diễn ra ở Tokyo, Hiraki cũng giành huy chương bạc và Brown giành huy chương đồng ở bộ môn trượt ván công viên dành cho nữ.

Trew cho biết: "Đây là kỳ Olympic đầu tiên của tôi và được đứng trên bục vinh quang cùng những cô gái này, được thi đấu với họ thực sự là một niềm vinh hạnh và tôi cảm thấy rất vui".

Môn trượt ván lần đầu tiên được đưa vào thi đấu tại Thế vận hội Tokyo ba năm trước, lúc đó Arisa Trew mới chỉ 11 tuổi. VĐV người Australia khi đó không tham gia thi đấu nhưng đã có sự tiến bộ vượt bậc trong hai mùa giải vừa qua để giành thành tích cao nhất tại Thế vận hội năm nay.

Tấm HCV nội dung trượt ván công viên dành cho nữ trước đó thuộc về Sakura Yosozumi của Nhật Bản tại Olympic Tokyo 2021. Tuy nhiên tại Olympic Paris 2024, Yosozumi đã có màn thể hiện không mấy ấn tượng khiến cô sớm bị loại khỏi vòng chung kết.

Năm nay, những gương mặt đáng chú ý nhất có Nguyễn Ngọc Thanh, cựu tuyển thủ quốc gia dưới thời HLV Calisto (người Bồ Đào Nha), từng khoác áo các CLB Hải Phòng, SHB Đà Nẵng. Giải có còn có sự xuất hiện của Lê Sỹ Mạnh, cựu cầu thủ CLB Hà Nội, Ninh Bình.

Chưa hết, cựu cầu thủ của CLB Cảng Sài Gòn, Bình Dương, Ninh Bình là Lưu Ngọc Hùng cũng sẽ dự giải, dù khả năng anh sẽ góp mặt với vai trò khác (trưởng đoàn, HLV), chứ không thi đấu, do anh vẫn đang chấn thương.

Giải bóng đá vô địch Thanh Hóa miền Nam mùa 11 năm 2024 (THF - 11) có 16 đội tham dự. Các đội được chia làm 4 bảng, thi đấu vòng tròn một lượt ở vòng bảng, chọn 2 đội đứng đầu mỗi bảng vào tứ kết.

Từ vòng tứ kết, các trận đấu diễn ra theo thể loại trực tiếp sau một lượt trận. Giải sẽ diễn ra từ ngày 24/11 đến 29/12, tại TPHCM.

Tuy nhiên, đến chung kết nội dung thi đấu đối kháng lứa tuổi 10 - 11 tuổi, hạng cân 40-45kg nữ, anh N.M.D cho biết con gái anh bất ngờ được Ban tổ chức (BTC) thông báo chấn thương, trước khi thi đấu với một VĐV thuộc đội Bình Thạnh. 

Sau khi anh N.M.D phản ánh không hề có chuyện này, bé T.M hiện vẫn có thể lực tốt, sẵn sàng thi đấu, thì nhận được lời nhắn từ phía đội Tân Bình: "Thôi cho người ta đi, Bình Thạnh họ ít huy chương, chứ cho bé nhà mình vào đánh cũng thua thôi".

Sau đó, anh N.M.D cho biết anh làm đến cùng sự việc và bé T.M được vào thi đấu trận tranh HCV. Dù vậy, ở trận này bé T.M thua chung cuộc 3-11 (bị dẫn với cách biệt 8 điểm sẽ bị xử thua chung cuộc).

Theo quan điểm của anh N.M.D, đây là trận đấu mà trọng tài xử lý không tốt, bé T.M chơi tốt hơn, nhưng vẫn thua vì trọng tài chấm điểm không công bằng.

Trả lời phóng viên báo Dân tríchiều tối nay (20/8), anh N.M.D nói: "Con tôi có dấu hiệu bị xử ép. Tôi bức xúc và trong ngày hôm đó không nhận huy chương của giải, gồm một HCB thi đấu đối kháng và một HCV biểu diễn đồng đội. Đến ngày 19/8, tôi có gọi lên đường dây nóng của Liên đoàn karate TPHCM, thì được cho biết đã qua thời hạn khiếu nại".

Phản hồi của người có trách nhiệm

Trả lời phóng viên báo Dân trícũng trong chiều tối nay (20/8), cô Huỳnh Thị Ngọc Phượng, phụ trách môn karate thuộc Sở Văn hóa - Thể thao TPHCM, đồng thời là Tổng thư ký (TTK) Liên đoàn karate TPHCM, cho biết: "Cá nhân tôi ngồi giám sát trận đấu này, theo quan sát của tôi, các trọng tài không hề sai, họ làm đúng quy định và đúng luật".

"Khoảng cách điểm chênh lệch giữa đôi bên cũng là khoảng cách hợp lý, với những gì xảy ra trong trận đấu này. Tôi xin phép không bình luận về clip quay trận đấu của phụ huynh nói trên, vì góc quay của clip này chỉ tập trung vào một vận động viên (VĐV) là con của phụ huynh này, không mang tính bao quát.

Có những đòn đánh sai luật có thể phụ huynh không nắm, ví dụ như ở lứa tuổi này, các đòn đánh vào mặt bị tính là lỗi chứ không được tính điểm. Còn về trọng tài, trọng tài chính là trọng tài đẳng cấp quốc tế, trọng tài phụ thứ hai là trọng tài cấp quốc gia, các trọng tài khác là trọng tài cấp TPHCM, họ là những người có năng lực", cô Ngọc Phượng nói thêm.

Cũng theo cô Huỳnh Thị Ngọc Phượng, sự việc phụ huynh phản ánh thiếu khách quan, mang tính một chiều như trên đang làm ảnh hưởng đến hình ảnh bộ môn karate TPHCM, ảnh hưởng đến Liên đoàn karate TPHCM, ảnh hưởng đến giới trọng tài karate.

Đồng thời, theo cô Huỳnh Thị Ngọc Phượng: "Karate TPHCM chưa bao giờ xảy ra tình trạng như thế này từ trước đến nay".

Tuy nhiên qua hai vòng thi đấu, tại vòng loại và chung kết đã cho thấy Thu Vinh có những bước tiến bộ, đặc biệt là về tâm lý thi đấu khá vững vàng, biết cách điều chỉnh tâm lý trong thi đấu. Tuy nhiên vòng chung kết rất khốc liệt, ngoài hai lượt 5 viên đầu tính điểm tích lũy, liên tục từng lượt, cứ 2 viên một VĐV sẽ bị loại.

Việc này gây nên tâm lý cho các vận động viên (VĐV). Vì thế VĐV của chúng ta cần phải rèn luyện, nỗ lực hơn nữa để vượt qua cảm xúc, vượt qua những tác động bên ngoài để có thể thi đấu tốt ở chung kết".

"Về chỉ tiêu có huy chương của Đoàn Thể thao Việt Nam tại Olympic 2024, chúng ta vẫn còn một nội dung thi đấu của Thu Vinh nữa. Đây cũng là nội dung sở trường của cô. Bản thân Trịnh Thu Vinh cũng rất nỗ lực, quyết tâm lớn để tìm cơ hội, có khả năng lọt vào chung kết để tranh chấp huy chương.

Ngoài ra chúng ta còn nhiều nội dung các VĐV sẽ tiếp tục thi đấu ở môn cử tạ, rowing, xe đạp", ông Đặng Hà Việt cho biết thêm.