Xem “Về nhà đi con” tập 74 trên VTV Giải trí từ 21h30 hôm nay

Theo HowToGeek, ngày nay dường như chẳng còn ai dùng đến screensaver nữa, chúng đã trở nên lỗi thời, vô dụng. Vậy nhưng hầu như mọi hệ điều hành lớn từ Windows, Linux, đến macOS vẫn còn giữ lại một số thiết đặt liên quan đến screensaver (dù thiết đặt này mặc định là tắt). Screensaver là một ví dụ rất thú vị về việc những tính năng được coi là "cổ điển" không hiểu vì lý do gì vẫn sống tốt trên các hệ điều hành.

Tất nhiên, screensaver có thể không còn tồn tại lâu nữa. Tháng trước, Microsoft khiến người dùng "rụng tim" khi tuyên bố xoá sổ chương trình Paint mà ai cũng tưởng là một phần không thể thiếu của Windows. Screensaver cũng nằm trong "cuốn sổ tử thần" của Microsoft, được ghi chú rất cụ thể là "một chức năng bị lược bỏ của Themes", đồng nghĩa với việc nó có thể nằm đấy nhưng sẽ không nhận được thêm tính năng cập nhật mới nào.

Bạn sẽ tự hỏi rằng: tại sao người ta không loại bỏ nó luôn cho đỡ tốn tài nguyên hệ thống?

Câu trả lời sẽ khiến bạn "chưng hửng": thực ra trong suốt lịch sử tồn tại của mình, screensaver đã trở thành một "loại hình nghệ thuật" đóng vai trò trang trí cho chiếc máy tính của bạn. Thử tưởng tượng bạn nghỉ tay ra ngoài uống ly cafe, và ai đó bước vào phòng, nhìn lên màn hình, thấy hàng tá dòng code "vô nghĩa" chảy xuống như phim Ma Trận! Cũng "ngầu" phết chứ nhỉ?

Screensaver có hữu dụng không?

Screensaver xuất hiện khi người ta phát hiện ra hiện tượng "bóng mờ" (burn-in). Bóng mờ là vấn đề rất phổ biến ở thời kỳ màn hình CRT (Cathode Ray Tube) còn phổ biến: khi một nội dung được hiển thị liên tục trên màn hình trong một thời gian dài, nó sẽ "đốt" màn hình, tạo ra những hình ảnh mờ ảo trên màn hình mà không cách nào xoá đi được, kể cả khi bạn tắt màn hình. Dưới đây là hình ảnh một màn hình hiển thị lịch trình bay ở sân bay bị hiện tượng "bóng mờ":

Như đã nói ở trên, những hình ảnh mờ ảo này không thể bị xoá bỏ, do đó một khi đã dính hiện tượng này thì cách duy nhất là phải thay màn hình mới. Do đó, các nhà khoa học đã tìm cách giải quyết vấn đề này. Chiếc máy tính Atari 400, ra đời năm 1979, được tích hợp tính năng thay đổi màu màn hình khi nó phát hiện nội dung trên màn hình đã được hiển thị quá lâu. Năm 1983, John Socha - người tạo ra phần mềm Norton Commander - đã tung ra một phần mềm dành cho các máy IBM với tên gọi scrnsaver, với chức năng hiển thị một màn hình trắng sau 3 phút không có hoạt động gì trên máy tính. Chiếc máy tính Apple Lisa ra đời cùng năm đó cũng được trang bị tính năng tương tự.

Khi đã giải quyết được vấn đề, người ta lại nhận ra một vấn đề khác: đổi màu màn hình hoặc chuyển màn hình sang màu trắng, đen... trông chẳng vui mắt tí nào. Thế là các lập trình viên hồi thập kỷ 1980 đã nhận ra rằng các hình ảnh động (animations) cũng có thể giúp tránh hiện tượng bóng mờ, và người dùng cũng rất "ghiền" các hình ảnh động này.

Thời đại của screensaver động

Đó là vào những năm 1990, khi screensaver động trở nên phổ biến một cách đáng kinh ngạc, đến nỗi người ta sẵn sàng bỏ ra 30 USD để mua một bộ sưu tập screensaver động mang tên After Dark 2 (chạy được trên cả Windows và Mac). After Dark 2 đơn giản chỉ là những hình ảnh động về bầu trời đêm ở thành phố, hay một chuỗi các lát bánh mì bay vòng vèo trên màn hình, được nhét vừa vặn vào một chiếc đĩa mềm!

Đây chính là lúc các lập trình viên hoạt hình nhận thấy có thể nhanh chóng phát tài. Lần lượt các screensaver động hoành tráng hơn được tung ra, trong số đó có Johny Castaway vào năm 1992, phát triển bởi Sierra On-Line, với nội dung là một câu chuyện ngắn về anh chàng Johny mắc kẹt trên hoang đảo. Để xem hết câu chuyện người ta phải bỏ ra cả tháng trời, và thậm chí nó còn ẩn chứa một vài easter eggs liên quan đến các ngày lễ ở Mỹ nữa.

Và còn hàng loạt các screensaver động khác như 3D Maze, 3D Pipes... vô cùng phổ biến trên nền tảng Windows. Trông chúng ngớ ngẩn đến lạ thường, nhưng thời đó người ta lại rất hào hứng. Screensaver động giống như lửa, xem thì rất thích, nhưng lại chẳng hiểu vì sao lại thích xem!

Vô dụng nhưng vẫn sống tốt

Cho đến đầu những năm 2000 thì vấn đề bóng mờ đã được giải quyết. Máy tính đã "khôn" hơn khi biết tắt màn hình sau một thời gian nhất định do người dùng đặt trước, vừa tiết kiệm điện, vừa không lo bóng mờ. Chưa kể sau này màn hình LCD cũng miễn nhiễm luôn với bóng mờ, và có cơ chế tự bảo vệ khỏi các vấn đề tương tự.

Thế nhưng người ta vẫn giữ lại screensaver. Vì sao? Đơn giản là vì mình thích thôi. Screensaver mang lại cho máy tính một sức sống mới, cho máy tính một công việc để làm khi con người tạm rời xa bàn phím. Người ta thích thế, và do đó screensaver "thoát chết".

Tuy nhiên, cuộc vui nào cũng có lúc tàn. Đến năm 2017, hầu hết các hệ điều hành đã mặc định tắt tính năng screensaver, chưa kể đến việc các hệ điều hành di động như Android hay iOS thậm chí còn "lơ đẹp" screensaver từ lúc mới ra mắt. Bởi nếu bạn quan tâm về thời lượng pin, thì bạn nên tắt màn hình chứ không phải để nó chạy những hoạt cảnh ngớ ngẩn chẳng mang lại lợi ích gì.

Vậy thì, dù phần thiết đặt screensaver trên máy tính vẫn còn, thì liệu nó còn tồn tại được thêm bao lâu nữa?

Theo GenK

Cho dù chiếc LG V30 vẫn chưa ra mắt chính thức, vẫn có rất nhiều điều về nó mà ta có thể biết chắc chắn. Tất cả những điều đó không hoàn toàn là những tin đồn hay hình ảnh rò rỉ như thường thấy. Thay vào đó, từ nhiều tuần nay, bản thân LG đã tiết lộ cho chúng ta thấy một số thông tin về chiếc điện thoại cao cấp sắp ra mắt của họ.

Một trong những thông tin đó cho biết camera chính của LG V30 sẽ có khẩu độ f/1.6 – khẩu độ rộng nhất trên điện thoại cho đến nay – một điều tuyệt vời cho người thích chụp ảnh trên điện thoại. Nhưng tại sao điều này lại quan trọng đến như vậy? Độ mở của camera là gì và nó có thể làm được những gì?

Bên trong chiếc camera

Những chiếc camera kỹ thuật số là các hệ thống phức tạp với nhiều bộ phận cần hoạt động gắn kết với nhau để tạo ra các kết quả như mong muốn. Một trong những bộ phận đó là cảm biến hình ảnh – nó bắt lại các ánh sáng và chuyển nó thành các tín hiệu kỹ thuật số để sau đó, chúng được chuyển thành hình ảnh kỹ thuật số. Một bộ phận quan trọng khác – hệ thống ống kính, thường được tạo thành từ nhiều ống kính, giúp hướng ánh sáng về phía cảm biến.

Nói chung, khẩu độ là khe mở hình tròn trong hệ thống quang học. Nó quyết định lượng ánh sáng đi qua để vào camera: khẩu độ càng lớn càng cho phép nhiều ánh sáng đi vào cảm biến hơn và ngược lại.

Như bạn thấy ở hình ảnh trên, kích thước khẩu độ có thể thay đổi trên các camera chuyên dụng cao cấp. Đường kính của nó thay đổi tùy theo các điều kiện chụp hoặc theo ý muốn của nhiếp ảnh gia về kết quả, trong khi tất cả những điều còn lại bị giới hạn trong những khả năng kỹ thuật của ống kính.

Những khác biệt nào với camera trên smartphone

Các camera trên smartphone nhỏ hơn nhiều so với trên các thiết bị chuyên dụng, vì vậy chúng cũng bắt được ít ánh sáng hơn hẳn. Lúc này các smartphone cần một cơ cấu khẩu độ khác để đưa ánh sáng vào camera. Trên phần lớn các camera smartphone, bản thân đường kính của ống kính sẽ đóng vai trò như khẩu độ, vì vậy, ống kính càng rộng, camera sẽ càng bắt được nhiều ánh sáng hơn.

Như đã nói ở trên, chiếc LG V30 là chiếc điện thoại có khẩu độ rộng nhất từ trước đến nay, mang tới “nhiều thêm 25% ánh sáng tới cảm biến so với ống kính f/1.8”. Dưới đây là bảng so sánh với những điện thoại thông thường khác.

Những con số này có nghĩa là gì?

Nếu bạn nhìn vào phần camera trong bảng thông số kỹ thuật của điện thoại, bạn sẽ thấy khẩu độ được biểu diễn bằng một chữ “f” viết thường đi kèm với một dấu gạch chéo và một số: ví dụ f/1.6. Tất nhiên nó cũng có thể được viết là F/1.6 hay F1.6 cũng không vấn đề gì, miễn là bạn không phải đang viết một báo cáo khoa học về nó.

Trừ khi bạn là một người đam mê camera, nếu không tất cả những gì bạn cần biết là con số sau dấu gạch chéo càng nhỏ, độ mở khẩu độ càng lớn. Khẩu độ càng lớn sẽ càng có nhiều ánh sáng vào hơn, giúp chụp được các bức ảnh rõ nét hơn. Nhưng nếu bạn muốn đi sâu hơn vào các chi tiết kỹ thuật của bộ phận này, f là viết tắt của độ dài tiêu cự (focal length) cho ống kính – khoảng cách giữa cảm biến hình ảnh và điểm các tia sáng hội tụ với nhau.

Nó được miêu tả bằng sơ đồ đơn giản dưới đây:

Khẩu độ rộng hơn tạo ra các bức ảnh đẹp hơn như thế nào

Các camera hoạt động còn nhanh hơn một cái chớp mắt, nhưng chúng không chụp các bức ảnh ngay lập tức. Cảm biến hình ảnh cần hấp thụ ánh sáng trong một khoảng thời gian nào đó để tạo ra một bức ảnh. Khoảng thời gian này còn được gọi là tốc độ màn chập hay thời gian phơi sáng và nó có thể thay đổi rất đáng kể: nó có thể ngắn đến mức chỉ một phần nghìn của một giây, nhưng cũng có thể kéo dài đến nhiều giây, tùy thuộc vào điều kiện chụp.

Ngoài ra còn có thông số ISO – thiết lập mức độ nhạy sáng của cảm biến hình ảnh. Nó cũng có thể thay đổi phụ thuộc vào khung cảnh: ISO càng được để ở mức cao, ảnh sẽ càng sáng hơn những cũng nhiễu hơn. Các bức ảnh chụp trong điều kiện ánh sáng thấp sẽ cần ISO cao hơn, đó là lý do tại sao chúng lại có nhiều sạn hơn các ảnh chụp ban ngày.

Bức ảnh bên trái được chụp với camera có khẩu độ lớn hơn, do vậy ISO được thiết lập nhỏ hơn và cho ra hình ảnh mịn màng hơn, nhưng vẫn đủ độ sáng.

Khi camera sử dụng khẩu độ rộng hơn, sẽ có nhiều ánh sáng đi vào cảm biến hơn. Trong điều kiện ánh sáng tốt, điều này sẽ cho phép camera chụp ở tốc độ màn chập rất nhanh, giảm khả năng xảy ra các vệt nhòe trên ảnh do chuyển động. Trong điều kiện ánh sáng thấp, camera với khẩu độ rộng sẽ tạo ra bức ảnh đẹp mà không cần thiết lập ISO ở mức quá cao.

Đó là lý do tại sao việc chuyển từ khẩu độ f/1.8 trên chiếc LG G6 sang khẩu độ f/1.6 trên chiếc V30 lại là một bước tiến lớn về khả năng chụp ảnh cho những thiết bị này.

TheoGenk/PhoneArena