FOMO - sự sợ hãi bị bỏ rơi lại trong phong trào chuyển đổi số khiến người ta lạc lối trong con đường tìm kiếm các giải pháp quản trị thích hợp với năng lực và quy mô của chính doanh nghiệp mình. Một thực tế là, khi nói đến chuyển đổi số, các doanh nghiệp lập tức bị bủa vây với các đề nghị áp dụng ngày một nhiều các công cụ, giải pháp, nền tảng công nghệ mà chính họ cũng không hình dung được vì sao họ cần.

Ở một cuộc hội thảo như thế trong ngành quảng cáo, các diễn giả say sưa mô tả cuộc chuyển đổi số là các giải pháp ứng dụng nền tảng số để quảng cáo, trên Facebook, trên TikTok, với các công nghệ thực tại ảo, thực tại tăng cường và trí tuệ nhân tạo. Các diễn giả khác thì trình bày các giải pháp công nghệ đo đếm lượng traffic (số người tiếp cận) các bảng quảng cáo tấm lớn hoặc công cụ đăng ký, chạy chiến dịch quảng cáo ngoài trời. Đó là những sáng kiến tuyệt vời, nhưng đó là các giải pháp ứng dụng công nghệ số, chỉ là một phần trong tiến trình chuyển đổi số.

Chuyển đổi số khác, và rộng hơn. Đó là quá trình chuyển dịch hoạt động vận hành, quản trị, sản xuất, tiếp thị, bán hàng… lên môi trường số. Nó cũng là tiến trình thay đổi tư duy, thay đổi các phương pháp quản trị và quản lý vận hành truyền thống sang phương pháp tư duy số, thay đổi quy trình đưa ra quyết định và phê duyệt máy móc sang quy trình số.

Hãy tưởng tượng chúng ta đến một nhà hàng. Thay vì nhìn thấy một nhân viên chạy bàn đưa cho ta một cuốn menu dày cộm, rồi chờ ta đặt món, ghi “order” (phiếu đặt món), chuyển order cho nhà bếp, rồi nhập số liệu vào máy tính tiền… thì ta nhìn thấy một mã QR Code được dán trên mặt bàn, hoặc in đẹp đẽ trên một tấm biển nhỏ trên bàn. 

Dùng điện thoại, quét QR Code đó, một menu điện tử hiện ra, chúng ta có thể chọn món, bấm xác nhận trên đó, đơn hàng sẽ tự động chuyển vào bếp, nhập vào hệ thống tính tiền. Hệ thống còn dựa trên các đơn hàng điện tử đó để tính toán loại nguyên liệu, sản phẩm nào được tiêu thụ nhiều, nên đặt hàng thêm, loại nào nên giảm mua, và mua như thế nào. 

Đơn hàng được lập sẵn, chờ một cái nhấn “approve” (chấp thuận) của quản lý, để được chuyển đến người mua hàng, thậm chí chuyển thẳng đến nhà cung cấp, nếu họ cũng được kết nối. Đương nhiên, hệ thống khép kín ấy sẽ làm luôn cái việc thống kê hàng tồn, xác định nguồn tiền mặt, lên bảng báo cáo thu chi, kế toán, giúp cho người chủ biết được chính xác kết quả kinh doanh của nhà hàng. Không những thế, toàn bộ dữ liệu trong một giai đoạn vận hành nhất định còn cho người chủ biết khu vực nào trong nhà hàng được ưa thích, bàn nào ít có khách ngồi, ai trong số thực khách quen hay gọi món salad trộn thịt heo muối Iberico… để người chủ có thể tính toán, đưa ra các quyết định tối ưu nguồn lực.

Mô hình vận hành số này đã trở thành phổ biến ở nhiều nhà hàng Trung Quốc, và đã du nhập lẻ tẻ sang Việt Nam. Không có gì là bí mật cả. Câu chuyện chuyển đổi số ở các doanh nghiệp nhỏ đã diễn ra như thế.

Tất nhiên, các công ty lớn, số lượng nhân sự lên tới cả ngàn người thì hệ thống phức tạp hơn, và tuỳ theo lĩnh vực sản xuất và kinh doanh mà quy trình chuyển đổi số và các giải pháp chuyển đổi số được đầu tư và ứng dụng khác nhau. Nhưng bản chất của quá trình chuyển đổi số vẫn là kiến tạo ra hành trình trải nghiệm số cho các bên liên quan, dần thay thế các trải nghiệm thực bằng trải nghiệm trên môi trường số. Trải nghiệm số chính là kết quả hiện hữu và đo đếm được của từng giai đoạn chuyển đổi số.

Sẽ đến một ngày nào đó rất gần trong tương lai, các trải nghiệm số (digital experience) sẽ chiếm ưu thế và thay thế dần phần lớn các trải nghiệm thực (real experience). Bạn đọc có thể thấy rằng, cái quy trình bắt đầu từ một mẩu QR Code nhỏ xíu trên kia, nếu chạy suôn sẻ, không vấp váp, lại còn tạo cảm giác thú vị cho thực khách, thì sự tương tác giữa con người với con người hoàn toàn chỉ còn nằm ở công đoạn chào hỏi, mỉm cười đón khách của người nhân viên, bưng đồ phục vụ khách và niềm nở cảm ơn khi khách ra về. Mà, ở một số nơi, những công đoạn ấy đang được thay thế bằng robot rồi.

Trên đây chỉ là một trong số rất nhiều trải nghiệm số của con người ngày nay. Cuộc sống số đang phát triển tới mức chúng ta có thể chuyển dịch phần lớn hoạt động của mình lên đó, bao gồm cả công việc, sinh sống, vui chơi, giải trí. Công cuộc chuyển đổi số chính là thiết kế, xây dựng, và vận hành theo nhu cầu tiến hoá đó.

Tập trung vào các tổ chức, các doanh nghiệp, chúng ta sẽ thấy cuộc sống số đòi hỏi một trải nghiệm liền mạch trong mọi công đoạn, trong đó, không chỉ các tác vụ cụ thể được thực hiện bằng các công cụ số, mà toàn bộ quy trình hoạt động phải được liên kết với nhau trong một môi trường số. 

Ví dụ như trong một tổ chức quản lý nhà nước, từng công đoạn đang được số hoá, bao gồm hệ thống đăng ký dành cho công dân, hệ thống lưu trữ, hệ thống phản hồi yêu cầu, hệ thống phân tích dữ liệu… Nhưng các công đoạn kết nối giữa các mảng đó thì vẫn theo thủ tục, cách làm cũ, như quy trình báo cáo, thẩm định, phê duyệt, đóng dấu và ra quyết định. Như vậy quy trình số bị đã bị đứt gãy.

Văn hoá số là một thứ khác cần phải bàn. Trong một tổ chức đã ứng dụng công nghệ số, nhưng nếu con người không chịu thích nghi, không chủ động ứng dụng và thay đổi thói quen cũ thì cũng không thể chuyển đổi số được. Nhân viên không chủ động nhập liệu, ứng dụng tác nghiệp và quản trị dự án trên phần mềm, người quản lý không quen thảo luận trên hệ thống, không ký duyệt bằng số hoặc ra quyết định kịp thời, từ xa… thì quy trình trải nghiệm số vẫn tắc nghẽn.

Quy trình chuyển đổi số không giống nhau ở mọi tổ chức, doanh nghiệp. Do đặc thù và tính chất hoạt động khác nhau, trình độ và nhận thức về ứng dụng công nghệ số cũng khác nhau, nên sẽ không có một khuôn mẫu cố định. Cho nên, hãy bắt đầu bằng việc đánh giá hiện trạng và xác định mong muốn, quy mô và độ sâu số hoá, cũng như năng lực và văn hoá hiện hữu, để biết rõ chúng ta cần đi tới đâu và mức độ sẵn sàng cho cuộc chuyển đổi. Trên cơ sở đó, chúng ta có thể biết được cần đầu tư công nghệ như thế nào và với một lộ trình ra sao; cần đào tạo lại và xây dựng một nền văn hoá số cho tổ chức của mình như thế nào để thích ứng với các thay đổi đó.

Lê Quốc Vinh, Chủ tịch Le Bros.

Báo VietNamNet trân trọng cảm ơn và mời độc giả tiếp tục tham gia viết bài chia sẻ kinh nghiệm, kể những câu chuyện, sáng kiến cho chuyển đổi số quốc gia. Các bài viết vui lòng gửi về địa chỉ: banictnews@vietnamnet.vn.

Đây là công trình được Thành uỷ và UBND TP.HCM chấp thuận chủ trương đầu tư, bố trí vốn. Sau khi đi vào hoạt động, Nhà Thiếu nhi Thành phố trở thành điểm vui chơi, học tập của các em thiếu nhi. 

Nhà Thiếu nhi Thành phố được đưa vào sử dụng từ tháng 4/2017. (Ảnh: Ảnh: VGP/Hoàng Triều)

Quá trình thực hiện dự án, Thành đoàn TP.HCM và các đơn vị tham gia còn nhiều thiếu sót, khuyết điểm. Ngoài vai trò là chủ đầu tư, Thành đoàn TP.HCM còn có trách nhiệm là cơ quan chủ quản của Nhà Thiếu nhi Thành phố. 

Về đấu thầu các gói thầu của dự án, Thanh tra TP.HCM xác định, các thành viên thuộc Ban Quản lý dự án nâng cấp Nhà Thiếu nhi Thành phố đều không có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ đấu thầu. 

Theo quy định của Ban Thường vụ Thành đoàn, Bí thư và Phó Bí thư Thành đoàn là người ký quyết định về kinh tế và tài chính.

Tại dự án này, Bí thư Thành đoàn là người ký quyết định phê duyệt hồ sơ mời thầu, phê duyệt lựa chọn nhà thầu. Tuy nhiên, người ký lại chưa có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ đấu thầu. 

Không thực hiện đăng tải thông tin kế hoạch đấu thầu trên hệ thống đấu thầu điện tử của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Thành đoàn TP.HCM đã giao cho Công ty TNHH TM-DV-TV Xây dựng Bửu Thành thực hiện là chưa đúng trách nhiệm.

Thành đoàn TP.HCM ký hợp đồng với Công ty TNHH Thương mại kỹ thuật môi trường Chấn Hưng để thực hiện gói thầu cung cấp và lắp đặt hệ thống xử lý nước thải công trình mà không có biên bản thương thảo hợp đồng là trái với quy định.

Ngoài ra, Thanh tra TP.HCM còn xác định, chủ đầu tư và Công ty TNHH Tư vấn thiết kế Thái An chưa làm rõ trong biên bản thương thảo hợp đồng về nguồn gốc, xuất xứ, chủng loại của vật tư, thiết bị để sử dụng cho gói thầu.

Không chỉ khi đấu thầu, Nhà Thiếu nhi Thành phố đưa vào sử dụng cũng đã phát sinh thiếu sót. Cụ thể, Nhà Thiếu nhi Thành phố đã dừng bảo trì thang máy từ tháng 2/2018. Điều này không những không thực hiện theo khuyến cáo của nhà sản xuất mà còn không đảm bảo an toàn cho người sử dụng. 

Hiện Nhà Thiếu nhi Thành phố còn 73 ghế hội trường và 256 bộ bàn ghế học sinh đã nghiệm thu nhưng vẫn để “chất đống” trong kho. Nguyên nhân do Công ty TNHH Xây dựng Kiến trúc Miền Nam đã thiết kế và tính toán không phù hợp, gây khó khăn trong việc đưa vào sử dụng. 

Quá trình sử dụng công trình, Nhà Thiếu nhi Thành phố không thuê đơn vị chức năng đo điện trở của hệ  thống chống sét và không mua bảo hiểm PCCC.

Về gói thầu thi công xây lắp, tháng 12/2016 Thành đoàn TP.HCM phê duyệt điều chỉnh dự toán gói thầu xây lắp trị giá 145,7 tỷ đồng, trong đó giá trị khối lượng phần phát sinh tăng của gói thầu là 26 tỷ đồng. 

Tại hạng mục thi công tầng hầm, Công ty CP Đầu tư xây dựng Thanh Niên (Công ty Thanh Niên) lập hồ sơ đề nghị thanh toán số ca bơm hạ mực nước ngầm không đúng với thực tế thi công. Tuy vậy, đơn vị tư vấn giám sát và Thành đoàn vẫn nghiệm thu. Phần chi phí chênh lệch khoảng 112 triệu đồng. 

Đơn vị tư vấn giám sát và Thành đoàn còn nghiệm thu số ca bơm hạ mực nước ngầm tại hạng mục thi công bể nước ngầm không đúng với thực tế do Công ty Thanh Niên đề nghị quyết toán. Chi phí chênh lệch của hạng mục này khoảng 15,6 triệu đồng. 

Bên cạnh đó, Công ty Thanh Niên còn lập hồ sơ dự thầu không thống nhất giữa 2 đơn giá trong của hạng mục thi công bể nước ngầm, chi phí chênh lệch gần 12 triệu đồng. Thanh tra TP.HCM đã ra quyết định thu hồi 140,3 triệu đồng từ Công ty Thanh Niên. 

Quá trình thanh tra dự án, Thanh tra TP.HCM nhận thấy các đơn vị tham gia thực hiện dự án đều có sai sót, trong đó có trách nhiệm của Thành đoàn TP.HCM với vai trò là chủ đầu tư. 

Với những sai sót, khuyết điểm khi thực hiện dự án nâng cấp Nhà Thiếu nhi Thành phố như nói trên, Chủ tịch UBND TP.HCM yêu cầu Ban Thường vụ Thành đoàn và các phòng, ban, cá nhân liên quan rút kinh nghiệm;

Chấn chỉnh, khắc phục những sai sót, từ đó rút bài học kinh nghiệm sâu sắc để củng cố và nâng cao hiệu quả công tác quản lý đầu tư xây dựng tại các dự án. 

Sai phạm đấu giá 313 lô đất ở Long An: Địa ốc Cát Tường có liên quan?

Sau khi trúng đấu giá 313 lô đất với cùng một mức giá, 5 cá nhân đã uỷ quyền cho một doanh nghiệp BĐS thực hiện kinh doanh. Thanh tra xác định có dấu hiệu thông đồng, móc nối nhằm dìm giá,gây thiệt hại cho Nhà nước.

Nêu tại văn bản này, Cục khẳng định, công trình Hinode City do Tổng Công ty CP Thương mại xây dựng (Vietracimex) làm chủ đầu tư đã được Cục kiểm tra công tác nghiệm thu hoàn thành thi công xây dựng và có thông báo ngày 6/2/2020, trong đó, kết luận chưa đủ điều kiện nghiệm thu hoàn thành đưa công trình vào sử dụng.

Dự án Hinode City (Hai Bà Trưng, Hà Nội) liên tiếp vi phạm từ trật tự xây dựng đến PCCC, chưa được nghiệm thu đã đưa dân vào ở bất chấp quy định tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn

Đến ngày 17/3/2020, Cục Giám định có văn bản đôn đốc yêu cầu chủ đầu tư báo cáo việc khắc phục các tồn tại nhưng đến nay chủ đầu tư chưa thực hiện báo cáo theo yêu cầu.

Điều đáng nói là dù chưa có kết quả nghiệm thu hoàn thành công trình nhưng từ cuối năm 2019 chủ đầu tư đã bàn giao căn hộ cho khách hàng về ở trái với quy định.

Liên quan đến dự án này, trước đó, như VietNamNetphản ánh, tháng 6 vừa qua, Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ (PCCC và CNCH), Bộ Công an đã có quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Vietracimex do ông Võ Nhật Thăng làm đại diện pháp luật 103 triệu đồng do thi công, lắp đặt không đúng thiết kế về PCCC đã được cơ quan chức năng thẩm duyệt và đưa nhà, công trình vào hoạt động khi chưa tổ chức nghiệm thu về PCCC.

Chỉ 2 ngày sau quyết định xử phạt vi phạm hành chính của Bộ Công an, UBND quận Hai Bà Trưng có Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Vietracimex do đã có hành vi bàn giao, đưa hạng mục công trình, công trình xây dựng vào sử dụng khi chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của cơ quan chức năng. Hành vi vi phạm trên bị xử phạt 75 triệu đồng.

“Phải sống và làm việc theo pháp luật phải tuân thủ theo đúng những quy định bởi đây là vấn đề liên quan đến an toàn sinh mạng người dân. Chủ đầu tư không tuân thủ vẫn cho dân vào ở mà chính quyền không quyết liệt xử lý là làm ngơ thiếu trách nhiệm" - PGS.TS. Trần Chủng

Trước đó vào tháng 9/2019, chủ đầu tư công trình số 201 Minh Khai đã bị xử phạt 40 triệu đồng do “Tổ chức thi công xây dựng sai Giấy phép xây dựng (GPXD) được cấp”. Tuy nhiên, hết thời hạn dự án vẫn chưa được cấp bổ sung GPXD, các sai phạm của chủ đầu tư vẫn không bị cưỡng chế phá dỡ thậm chí khi dự án đang trong quá trình điều chỉnh quy hoạch hợp thức hoá sai phạm, chưa được nghiệm thu công trình, PCCC đã cho dân vào ở bất chấp an toàn và quy định pháp luật.

Nhấn mạnh vai trò của công tác nghiệm thu công trình, PCCC đối với các công trình xây dựng đặc biệt công trình nhà ở, PGS.TS. Trần Chủng, nguyên Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) khẳng định vấn đề đảm bảo an toàn sinh mạng có những quy chuẩn quy định rất chặt chẽ.

“Phải sống và làm việc theo pháp luật phải tuân thủ theo đúng những quy định bởi đây là vấn đề liên quan đến an toàn sinh mạng người dân. Chủ đầu tư không tuân thủ vẫn cho dân vào ở mà chính quyền không quyết liệt xử lý là làm ngơ thiếu trách nhiệm. Luật đã quy định vì vậy cần quy rõ trách nhiệm. Chủ đầu tư sai quy trình chính quyền, cơ quan Nhà nước lập tức phải có biện pháp can thiệp hành chính khác chứ không phải muốn làm gì thì làm. Chính quyền phải có trách nhiệm về quản lý trên địa bàn phải bảo vệ người dân đặc biệt liên quan đến vấn đề an toàn sinh mạng” – ông Chủng nhấn mạnh.

“Khi công trình chưa nghiệm thu thì không thể cho người dân vào ở. Đó là bắt buộc đồng nghĩa với việc không thể đưa vào sử dụng. Chưa hoàn tất các thủ tục mà đưa dân vào ở là vi phạm, phải xử lý” - Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng.

Chính tư duy làm ăn “chộp giật”, không tuân thủ pháp luật của chủ đầu tư khiến tình trạng sai phạm trong xây dựng ngày càng nhức nhối. Cùng với đó, để xảy ra sai phạm có trách nhiệm rất lớn của các cơ quan quản lý Nhà nước tại địa phương như Sở xây dựng, UBND phường, UBND quận, UBND thành phố đã thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý Nhà nước, không giám sát hoặc giám sát mang nặng tính hình thức để cho các chủ đầu tư ngang nhiên vi phạm - Luật sư Nguyễn Hữu Toại - Công ty Luật TNHH Hừng Đông (Đoàn Luật sư TP Hà Nội).

Huỳnh Anh

Hà Nội xem xét, xử lý cán bộ liên quan vi phạm xây dựng, đất đai

UBND TP Hà Nội giao UBND 7 quận, huyện  xử lý dứt điểm các vi phạm trật tự xây dựng, đất đai; xem xét, xử lý trách nhiệm của cán bộ, công chức có liên quan.